Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.1985, Blaðsíða 2

2
DV. LAUGARDAGUR15. JUN! 1985.
Yf irlæknir um
AIDS og
ógnarástand er
skapast gæti:
i Gúmmíverjur
f lögleiddar?
Þórður Harðarson, prófessor og yfirlæknir: — Gætum staðið
frammi fyrir þvf aö alit ungt fólk væri smitað af AIDS eftir örfóa
óratugi. DV-mynd VV.
„Mér þykir í sannleika sagt of lítið
gert úr þeirri hættu er stafað gæti af
alnæmi hér á landi. Menn verða að
gera sér grein fyrir að mannkynið og
þar með íslenska þjóðin getur staðið
frammi fyrir áöur óþekktu ógnar-
ástandi, hörmungum sem ekki verð-
ur séð fyrir endann á,” sagði Þórður
Harðarson, prófessor og yfirlæknir á
Landspitalanum, í samtali við DV.
„Fræðilega gætum við staðið
frammi fyrir því að stór hluti ungs
fólks væri smitaður af alnæmi eftir
örfáa áratugi.”
Mótefni og einangnm
Enn hefur ABDS ekki verið greind-
ur í Islendingi þótt mótefni hafi fund-
ist í fjórum. En það er ekki spuming-
in um hvort sjúkdómurinn berist
hingað til lands, aðeins hvenær það
AIDS-sjúklingur í rannsókn ó
Haiti: — „Ég held aö stúlkur
sem hafa samfarir viö útlend-
inga geri sér í 95% tilfella ekki
grein fyrir i hvaöa hættu þær
eru að stefna sjólfum sér."
verður. Island er eitt af örfáum lönd-
um í veröldinni þar sem s júkdómsins
hefur ekki orðið vart, í öllum
nágrannalöndunum hafa menn látist
af AIDS og þúsundir eru sýktar. I
Danmörku er ástandið einna verst.
„Ekki kann ég neina skýringu á
þvi hvers vegna Danir hafa farið
svona illa út úr þessu en vera má að
frjálslyndi þeirra í ástamálum á
undanfömum áratugum valdi þar
einhverju,” sagði Þórður Harðarson
yfirlæknir. „Þá verða menn einnig
að gera sér grein fyrir að örfáar
sýktar vændiskonur geta valdið
ógurlegu tjóni séu þær iðnar við störf
sín. Þá veit ég að í Svíðþjóð hafa ver-
ið miklar umræður um hvemig
bregðast skuli við í þeim tilvikum
þegar mótefni gegn alnæmi finnst i
fólki. Hafa meira að segja verið uppi
raddir um aö setja slika einstaklinga
í einangrun strax og greining liggur
fyrir.”
Tveir flokkar AIDS
Nú er talið vist aö AIDS-veiran
hafi orðið til við stökkbreytingu á
virus árið 1977 og varð sjúkdómsins
fyrst vart í Afríku og Vestur-Indíum.
Þá vita menn einnig að til eru tveir
stofnar af AIDS-veirunni, amerískur
og afrískur. Sá ameríski er frábrugð-
inn þeim afríska i þvi aö hann hefur
tilhneigingu til að leggjast frekar á
homma en aðra. Þar er skýringin
komin á því hversu mjög kynhverfir
karlmenn voru tengdir AIDS-umræð-
unni framan af. En vart liður sú vika
að ekki berist nýjar fregnir af eðli
þessa sjúkdóms, nú er til dæmis vit-
að að AIDS getur smitast með munn-
vatni, brjóstamjólk og sæði.
Sýfilis og AIDS
„Eg tel ákaflega mikilvægt að rek-
inn sé áróður fyrir notkun gúmmi-
verja við samfarir,” sagði Þórður
Harðarson. „Og hugsanlega ætti fólk
alls ekki aö hafa samfarir viö aðila
sem ekki hefur farið í blóðprufu.”
— Væri þá ekki ráö að taka blóð-
prufu af allri þjóðinni og taka upp
einhvers konar skráningu? Setja
merki í nafnskírteini manna?
„Það getur komið að þvi aö ein-
hvers konar skráning verði nauðsyn-
leg. Þetta er alvarlegra mál en fólk
gerir sér almennt grein fyrir. Stund-
um hef ég verið spurður að því
hvort líkja mætti alnæmi viö syfilis,
sjúkdóm sem þótti ólæknandi i eina
tíð. En þessi tvö fyrirbæri er ekki
hægt að bera saman. Syfilis brennur
út af sjálfu sér og hættir að smita á
ákveðnu stigi. Það gerir alnæmi aft-
ur á móti ekki. Hann smitar stöðugt
og menn geta gengið með hann svo
árum skiptir án þess að vita af því. I
því felst óhugnaðurinn.”
Hættulegir skemmtistaðir
I samtali DV við Þórð Harðarson
lagði yfirlæknirinn áherslu á að hann
væri ekki að gagnrýna heilbrigðis-
yfirvöld fyrir aðgerðaleysi í þessum
efnum. Aftur á móti væri ýmsum
smitleiðum til landsins haldiö opnum
án þess að nokkuð væri að gert. Til
dæmis væru skemmtistaðir í Reykja-
vík sem bandarískir hermenn sæktu
mikið. ,j£g held að stúlkur sem hafa
samfarir við útlendinga geri sér í 95
prósent tilvika alls ekki grein fyrir í
hvaða hættu þær eru að stefna sjálf-
um sér,” sagði Þórður Harðarson.
-EIR.
Reynir Pétur
fékk kort af
hringveginum
,,Ég tími varla að rífa þetta upp,”
sagði Reynir Pétur þegar blaðamaður
DV afhenti honum pakka frá Land-
mælingum Islands síðdegis í fyrradag
við Ljósavatn. Gjöfin var kort af
landinu sem hringvegurinn liggur um
og í bréfi sem fylgdi var honum heitið
kortum af öðrum hlutum landsins þeg-
ar hann kæmi á leiðarenda.
Reynir sagöist ekki hafa átt í
neinum vandræðum með að rata en
kortin kæmu sér þó vel. „Mér þykir
mjög vænt um þessa gjöf, ég er mjög
ánægður,” sagði hann og brosti út að
eyrum. Hann hló líka mflrið að þvi sem
stóð i bréfinu aö vonandi líkaði honum
þessi kort betur en upphleypta kortið
sem hann talaði um í sjónvarpinu.
Göngugarpurinn mfldi kom til Akur-
eyrar i gær, að gatnamótunum sunn-
an við flugvöllinn um 15.30. Þar tóku
félagar úr Eik, íþróttafélagi þroska-
heftra, og Iþróttafélagi fatlaðra á móti
Reyni og gengu með honum inn á Ráð-
hústorg til móttökuhátíðar.
JBH/Akureyri
-<---—--------m.
timi varia að rífa þetta
upp," sagði Reynir Pótur þegar
DV afhenti honum pakkann fró
Landmœlingum.
En Reynir stóðst ekki mótið . . .
. . . og upp úr pakkanum komu firnamikil kort af hringveginum.
DV-myndír JBH.
Stoinnsyning i Norrasna húainu.
DV-mynd GVA.
islenskirsteinar
í Norræna húsinu
Islensk steinasýning verður
opnuð í anddyri Norræna hússins i
dag kL 14.00. Það er Félag áhuga-
manna um steinafræði sem stendur
að sýningunni en á henni erum.a. ný-
fundnar tegundir steina og unnir
steinar. Steinunum á sýningunni má
skipta í fjóra hópa, kvars, kalsit, zeo-
líta og önnur sýni. Kvars-steinar eru
unnir og slipaðir og oft notaðir i
skartgripi.
Steinamir á sýningunni eru allir í
eigu félaga íFélagi áhugamanna um
steinafræði en þeir hafa gefið út ritið
Steinlnn i tilefni af sýningunni. Sýn-
inginmunstandaítværvikur. Sj
Nýlíftæknin að valda
straumhvörfum
íheilbrigöismálum:
Erfðabæklun
að hverfa
úr sögunni
Nú þegar er hægt að koma í veg
fyrir margvíslegar, alvarlegar
bæklanir vegna erfðagalla og þess er
vænst að þær hverfi að mestu úr sög-
unni innan tíðar. Þetta er einn ang-
inn af þeim straumhvörfum í heil-
brígðismálum sem svokölluð nýlif-
tækni stendur á bak við.
Um þessi efni er fjallað þessa
dagana á 300 manna ársþingi
norrænna ónæmisfræðinga og
þriggja daga ráöstefnu um sam-
eindaerföafræði og ónæmlsfræðl
Það eru burðarásar nýlíftækninnar.
Framfarir á þessu sviði eru með
þeim ólíkindum að smáþjóðlr eins og
byggja Norðurlönd eiga fullt i fangi
með að fylgja stórþjóðunum eftir.
I tilkynningu undirbúnings-
nefndar ársþingsins er vakin athygli
á því að svo stórstigar framfarir
skapi þeim vanda sem ákveða upp-
byggingu og fjárfestingu í heil-
brigðismálum. Bent er á að þær
framkvæmdir sem nú eru að hefjast
viö Landspítalann hafi verið
ákveðnar áður en nýlíftæknin komst
áskrið. HERB
Húsnýtingarstefnan
vinsælá Alþingi
Húsnýtingarstefnan tekur á sig
hinar ýmsu myndir á Alþingi um
þessar mundir. I gær skaut upp
kollinum þingsályktunartUlaga frá
Eyjólfi Konráö Jónssyni og Eiöi
Guðnasyni þess efnis aö ríkis-
stjómin kanni hvemig mögulegt sé
að nýta væntanlegt húsrými sjón-
varpsmanna í nýja útvarpshúsinu á
sem hagkvæmastan hátt.
Segir i greinargerð með tUlögunni
að sjónvarpið sé vei sett á þeim stað
sem þaö er nú og óþarfi sé að flytja
þaö um set. I staðinn sé hægt að nýta
útvarpshúsið tU annarra hluta og
meö því hægt að spara mikið f é.
Þá er einnig þingsályktunartU-
laga og áUt allsherjarnefndar neöri
deUdar fyrirliggjandi um aö ríkis-
stjórnin kanni einnig nýtingu seðla-
bankahússins til að hýsa einhverja
aðra starfsemi en bankastarfsemi.
_______________________APH
Þingað í dag
I dag verða þingfundlr i neðri
deUd Alþingis og hefjast þeir
klukkan 10.
A dagskrá verða bankamálin svo-
köUuðu, frumvörpin um viðskipta-
banka og sparisjóöL Stefnt er aö því
að afgreiöa þessi frumvörp frá fyrri
deild.
I gær voru óformlegar viðræður
miUi stjórnarmanna og stjómarand-
stöðu og virðast menn vera sáttir um
aö ljúka þinginu í lok næstu viku.