Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.1985, Qupperneq 21

DV. LAUGARDAGUR15. JUNI1985.
21
Fáir bílar hafa fengið eins lofsamlega
dóma og margar viðurkenningar og
MAZDA 626, meðal annars:
#Bíli ársins í V-Þýskalandi
* 2 ár í röð
í) Bíll ársinsí Bandaríkjunum
(j^Bíll ársins í Japan
^ Bíll ársins í Ástralíu
fílBíll ársins á Nýja-5jálandi
fl Bíll ársins í 5uður-Afríku
MEST FYRIR PENINGANA
Þessi margfaldi verðlaunabíll er nú til afgreiðslu
strax á sérlega hagstæðu verði.
Tryggið ykkur því bíl strax!
BÍLABORG HF.
Smiðshöfða 23 sími 812 99
ÚTVARPtÐ LEITAR AD
78 SNÚNINGA PLÖWM
Þorsteinn Hannesson, fyrrum tón-
listarstjóri, hefur undanfarin misseri
haft þann starfa með höndum að safna
islenskum 78 snúninga hljómplötum
fyrir Ríkisútvarpið. Hefur hann til
þess aöstöðu í húsakynnum stofn-
unarinnar við Suöurlandsbraut þar
sem hljómplötum er raðað í hillur frá
lofti niður á gólf. Þorsteinn segir að
starfinu miði vel. „Því verður haldið
áf ram í sumar af f ullum krafti.
„Við eigum æði mikið en
ekki nándar nærri allt”
Að sögn Þorsteins veit enginn með
vissu hve. margar íslenskar 78
snúninga plötur hafa verið gefnar út í
gegnum tiðina. Sú fyrsta var gefin út
árið 1907, og hafði að geyma lögin
Eldgamla Isafold og Guð vors lands
leikin af hljómsveit, en sú síðasta er
talin hafa komið út árið 1956. Ríkisút-
varpið á sem stendur eitthvað um 600
plötur frá þessu fimmtíu ára tímabili
en mikið vantar á að safnið geti taiist
fullkomið. „Við eigum æði mikið en
ekki nándar nærri allt,” segir Þor-
steinn.
Utvarpið á frá einu og upp í 45 eintök
af hverri plötu. Mest er til að Ökuljóði
Stefáns Islandi og Karlakórs
Reykjavíkur, 45 eintök, en hún er án
efa sú íslenska 78 snúninga plata sem
selst hefur hvað mest hér á landi.
Platan er einnig athyglisverð fyrir þá
sök að hún er auð öðrum megin og eina
islenska platan sem er þannig úr garði
gerð. Þorsteinn lék fyrir okkur vel
varðveitt eintak af ökuljóði, þegar við
heimsóttum hann á Suðurlands-
brautina á dögunum, og var ekki aö
heyra að þar færi rúmlega 60 ára
gömul plata. Engar rispur, engir
hvellir, bara ljúfir tónar, „Áfram
veginn...”
Annars segist Þorsteinn ekki hlusta
mikið á plöturnar sjálfur. „Eg gæti
sjálfsagt setið heilu dagana. En það er
engin ástæða til að neita sér um það
stöku sinnum.”
Og hvað hafa þessar 600 plötur út-
varpsins að geyma? „Langsamlega
mest söng,” segir Þorsteinn. „Það er
því fjarskalega gaman fyrir gamlan
söngvara eins og mig að fá tækifæri til
að safna þessu fyrir hönd Ríkisút-
varpsins.” Framan af sungu menn
þjóðsönginn, sálma og lög eftir íslensk
tónskáld. Síðan fóru Stefán Islandi og
María Markan, sem verður reyndar
áttræð í þessum mánuði, að syngja
óperuaríur inn á plötur og undir lokin
var mikið gefið út af dægurlögum.
Það er að minnsta kosti betra en að
þær fari á haugana.”
Þorsteinn segist einbeita sér að því
að safna og varðveita. „Það er ekki
mitt að leggja mat á þessar plötur.
Samt sem áður er ljóst að þær hafa
mikið sögulegt gildi. Þetta er skeið
sem er runnið og kemur aldrei aftur.”
Útvarpið vill kaupa
plötur af almenningi
í sumar
Utvarpið mun halda áfram að kaupa
78 snúninga plötur í sumar og greiða
fyrir þær það sem talist getur eölilegt
verð. ,,Fólk verður að treysta okkur,”
segir Þorsteinn. „Þaö má ekki halda
að við séum að svindla á því — alls
ekki. Slíkt gerir ekki virðuleg opinber
stofnun.”
Finni fólk hjá sér íslenskar 78
snúninga plötur, sem það heldur aö út-
varpiö hefði áhuga á, ætti þaö að hafa
samband viö Þorstein í síma, en með
„íslenskri plötu” á Þorsteinn við
plötur gefnar út á vegum íslenskra
aðila með annaðhvort íslenskum eða
erlendum tónlistarmönnum og plötur
gefnar út erlendis með íslenskri
tónlist.
Og fólk ætti að vera alveg ófeimið við
að hringja. Flestar gamlar plötur hafa
eitthvert gildi. Eða eins og Þorsteinn
segir: „Þótt það sé ekki síðasta
eintakið þá gæti það verið það besta og
þannig komið að miklum notum við
endurupptökur.”
Þessar gömlu íslensku plötur er ekki
hægt að „pressa” upp á nýtt. Menn
geta því aðeins notið tónlistarinnar
sem þær hafa að geyma með því aö
hlusta á plötumar sjálfar eöa endur-
upptökur. En þegar unnið er við að
taka upp gamlar plötur veltur á miklu
að hafa sem flest eintök. Þá má klippa
saman bestu kaflana á hverju eintaki
og búa þannig til nánast fullkomna
upptöku. Flestar gamlar plötur hafa
því eitthvert gildi. A þeún gæti leynst
kaflinn sem hvergi hefur fundist
Faldar niðri í kjallara
eða uppi á hanabjálka
Hljómplötusöfnunin tók kipp í fyrra-
sumar þegar útvarpið ákvað að
auglýsa eftir 78 snúninga plötum í eigu
almennings. Alls bárust um 1900
plötur, þar af um 60 eintök sem út-
varpið átti ekki áður og 200 eintök sem
einungis eitt eintak var til af fyrir.
Vom plöturnar mjög misjafnlega á sig
komnar, að sögn Þorsteins, en engu að
síður ómetanlegur fengur.
Otvarpið keypti allar plöturnar
óséðar á 25 krónur stykkið. Kann
sumum að þykja verðið helst til lágt en
á það ber að líta að flestar vom
plöturnar ónýtar eða þegar í eigu út-
varpsins. Þá er markaðurinn fyrir 78
snúninga plötur lítill sem enginn. Fáir
hafa aðstöðu til að spila þessar plötur,
til þess þarf sérstalrt „pick-up” og 78
snúninga plötuspilara, þannig að í
sjálfu sér eru þær einskis virði — nema
fyrirsafnara.
Þorsteinn segir að í fyrrasumar hafi
flestir komið meö þetta fimm til tíu
plötur. Einn kom með 67. „Þetta kom
mikið frá gömlu fólki úr dánarbúum og
svo framvegis. Mest úr bænum en
einnig utan af landi. Þessar plötur er
víða að finna og oft veit fólk ekki af
þeim hjá sér. Þær em faldar einhvers
staöar niðri í kjallara eða uppi á hana-
bjálka, rykugar, týndar og tröllum
gefnar. En okkur ber skylda til að
finna þessar skífur og varðveita þær.
1
Þorsteinn Hannesson, fyrrum tón-
listarstjóri, segir að Rikisútvarpið
hafi áhuga á að kaupa íslenskar 78
snúninga hljómplötur af
almenningi. DV-mynd: VHV
óskemmdur til þessa.
Hver veit nema að árangurinn af
starfi Þorsteins verði sá að einhvern
tímann verði unnt að gefa aftur út
ýmsa týnda gersemi íslenskrar
tónlistar? Hverveit? EA