Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.1985, Blaðsíða 12

12
DV. FÖSTUDAGUR16. ÁGUST1985.
útgáfuféldg: FRJÁLS FJÖLMIOLUN HF.
Stjórnarformaöurogútgáfustióri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og ótgáfustióri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla.áskriftir, smáauqlýsinqar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.,
Áskriftarverð á mánuði 360 kr. Verð í lausasölu 35 kr.
Helgarblaö40kr. ..............
Linkind viö sjóræningja
Sjóræningjaskipið Sea Shepherd hafði viðdvöl í
Reykjavíkurhöfn í nokkra daga og lét úr höfn í fyrra-
kvöld.
Þarna voru hermdarverkamenn á ferð. íslendingar
fóru fremur blíðlega að þeim. Sprengjuleit var ekki gerð í
skipinu, þótt ekki sé ólíklegt, að slíkt hafi verið þar að
finna, ef þeir félagar eru sjálfum sér líkir. íslendingar
létu skipið hafa olíu, þótt meö semingi væri. Síðan fer Sea
Shepherd að berja á Færeyingum.
Fólk þekkir af fréttum, hvers konar menn voru þar á
ferö. Grænfriöungar eru sem sakleysingjar í samanburði.
Samtökin, sem að skipinu standa, eru róttækir
„friöunarmenn”, sem hika ekki við að beita ofbeldi til að
stöðva veiðar á stofnum, sem þeir telja í útrýmingar-
hættu.
Þeir hafa sökkt þremur hvalveiðiskipum fyrir Spán-
verjum og Portúgölum. Þar af var tveimur sökkt með
sprengjum í höfn en einu með ásiglingu. Á síðastnefnda
skipinu voru 42 menn, sem björguðust.
Paul Watson, skipstjóri á Sea Shepherd, var eitt sinn í
félagsskap grænfriðunga en gekk úr honum, þar sem
honum þóttu aðferðir þeirra of friðsamlegar.
Sums staðar erlendis er að finna hópa „vigilantes”,
eða þeirra sem telja sig standa vörð um mannréttindi
með því að koma fyrir kattarnef þeim, sem þeir telja bófa
en dómstólar ná ekki til. Eðlilega eru helzt bilaðir menn í
slíkum hópum. Þeir eru skyldir morðsveitum, sem
fasistastjórnir beita gjarnan til að granda athafna-
sömum stjórnarandstæðingum. Á slíkum forsendum
telur Watson, að megi hætta mannslífum til að ná fram
því markmiði, sem hann setur sér.
Sea Shepherd mun vera á leið til Færeyja til að hegna
Færeyingum fyrir grindhvaladráp. Vissulega má færa
rök að því, að aðferðir Færeyinga við grindhvaladráp séu
ógeðfelldar. En mikið má vera, ef ekki er að búast við
óhugnanlegum tíðindum frá Færeyjum innan skamms,
eftir aö Sea Shepherd lætur til skarar skríða.
Meö í ferð Sea Shepherd eru þeir, sem ætla að kvik-
mynda bardagann. Þeir búast við „spennu” og munu
selja þættina sjónvarpsstöðvum.
Þá er að búast við, að við íslendingar kynnumst
þessum sjóræningjum nánar á næsta ári.
Paul Watson sagði í viðtali við DV, að hugsanlega
kæmi hann hingað til lands á næsta ári, þegar hvalveiði-
bann gengur í gildi en íslendingar halda áfram hval-
veiðum í vísindaskyni.
Hindra þyrfti þessar veiðar Islendinga, sagði Watson.
Annaðhvort yrði að fá bandarísk stjórnvöld til að beita ís-
lendinga viðskiptaþvingunum eða hindra veiðarnar á hafi
úti.
Við getum því búizt við „bardaga” við þessa menn,
þar sem mannslíf verða í hættu.
Lögregluvakt var við Sea Shepherd, meðan skipið var í
Reykjavíkurhöfn.
Þá lét Hvalur hf. fylgjast með hvalveiðibátum sínum í
höfninni, ef vera kynni, að komið yrði fyrir sprengjum
undir þeim.
Allt eru þetta uggvænlegri tíðindi en Islendingar eiga
að venjast.
Hvalveiðar okkar í vísindaskyni eru studdar hald-
góðum rökum. Við megum ekki láta undan, þótt sjóræn-
ingjar hafi í hótunum.
Við kunnum að hafa sýnt Watson of mikla linkind
þessa daga, linkind, sem hann mun ekki endurgjalda.
Haukur Helgason.
HUGSAÐ
UPPHÁTT
Vinnukaupendur eru í gífurlegum
vandræðum um þessar mundir —
reyndar hafa þeir alltaf verið þaö —
og ástæöa vandræðanna er sú sama
og ávallt áður: Vinnuseljendur eru
og hafa alltaf verið svo kröfuharðir,
hvað kaup og kjör snertir, að þessir
miskunnsömu máttarstólpar verka-
lýðsins, vinnukaupendur, hafa átt í
verulegum vandræðum með að halda
uppi þessum kröfuharða verkalýð.
Og á meðan þessi sikrefjandi lýöur
hefur uppi hávaða um meira sér til
handa, þykjast flestir vinnukaupend-
ur lepja dauðann úr skel. Ljótt væri
ef sattværi!
Launablekking
Þaö er annars ætlun mín í þessari
grein, að f jalla lítillega um laun fisk-
vinnslufólks. Þar er um svo stór-
fellda launablekkingu að ræða að
jaðrar við harmleik.
Lægstu laun fiskverkunarfólks 1.
ágúst 1985 eru kr. 90.75. Bónus-
greiösla á hverja unna klukkustund
getur orðið allt að 120.00 kr. og hún
getur líka dottið niður í 0.00. Þar sem
um premiu er að ræða greiðast 63
aurar fyrir hvert kíló af framleiddri
vöru frá sal til frystiklefa. Þá skiptir
að sjálfsögðu miklu máli hvort fram-
leidd eru t.d. 6 tonn, 16 tonn eða
meira yfir daginn; þar ræður hraði
bónusfólks og fjöldi þess í vinnslusal.
Auövitað eru fiskvinnslustöðvar
misvel í stakk búnar til að greiða
laun en þaö á t.d. líka viö hvaö
snertir verslanir um land allt.
Kaupmaðurinn er ekki spurður
hvort hann geti borgað umsamið
kaup; ef búðin hans stendur ekki
undir launagreiðslum verður hann
einfaldlega að hætta og fást við eitt-
hvaö annað.
Að skoða í kistuna sína
Auglýsing birtist í Morgunblaðinu
17. júlí sl., svohljóðandi: „Fiskverk-
unarfólk — Vestfirðir —. Dagvinna
kr. 160.00, plús orlof, fríar ferðir,
fæði og húsnæði”. Og í beinu fram-
haldi í Mbl. 19. júlí segir auglýsand-
inn aöspuröur um ástæöu þessa „til-
boðs”. „Það erfyrst og fremst vegna
þess að launin eru of lág”. IDV sama
dag er getið um þessa auglýsingu.
Þar segir Þórarinn V. Þórarinsson
hjá Vinnuveitendasambandinu.
„Það er mjög óvenjulegt að fisk-
vinnslufyrirtæki geti boöið aökomu-
fólki betri kjör en heimamönnum”.
Hvers eiga heimamenn að gjalda?
Ekki sakar að geta þess í leiðinni að
heimamenn greiða gjöld til síns
sveitarfélags en aðkomufólk til sinn-
ar heimabyggðar.
Þennan sama dag, 19. júlí, birtist
frétt í Mbl. varöandi kröfugerð VMSl
í tengslum við bónussamninga:
„Meginkrafa VMSl er að bónusálag
komi á fastakaupið, sem nemi 30 kr.
á greidda vinnustund, og þetta komi
til allra sem vinna í fiskvinnslunni”.
í sömu frétt segir að vinnuveitendur
hafi tekið sér tima til aö skoða kröfu-
gerð Verkamannasambands Islands.
Þó nú væri! Auðvitað taka vinnu-
kaupendur sér tíma til aö „skoða í
kistuna sína”. En tóku forystumenn
VMSI sér nægilegan tíma til að skoða
ástand, staðreyndir og stöðu þessara
mála áöur en kröfumar voru settar
fram?
Miklir menn
Fyrir nokkrum hundruðum ára
sagði lítilmenni nokkurt: „Miklir
menn erum við, Hrólfur minn” — og
þótti þá hafa sýnt ragmennsku sína
berlega. I dag liggur við að verka-
lýðsforystan neyðist til að segja um
sjálfa sig: Miklir menn erum við for-
ystusauðimir en meiri, magnaöri og
betur skipulagðir eru þó húsbændur
okkar og launaskammtarar; vinnu-
kaupendur.
Bónusböl
I Morgunblaðinu 30. júli sl. er smá-
pistill skrifaöur af „Dodda”. Hann
segir m.a.: „Væri ekki nær að leggja
bónusinn niður og hækka bara kaup-
ið hjá öllum sem nemur því sem dug-
leg manneskja fær í bónus? Þetta
mundi án efa bæta vinnuanda og þá
um leið vinnubrögð fólksins til muna,
auk þess sem streita mundi minnka
og fólk síður slíta sér út fyrir aldur
fram”.
Það væri bæði fróðlegt og trúlega
þjóðhagslega hagkvæmt að fá vitn-
eskju um hvað það kostar íslenska
heilbrigðiskerfið þetta fmmskógar-
fyrirbæri sem í daglegu tali nefnist
bónus.
Eg vil setja fram einfalda, en um
leið þrælflókna spurningu. Svarið, ef
það kemur, verður líklega annað-
hvort miklu einfaldara en spurningin
eða þá enn flóknara:
Til hvers erum við að standa
í samningum ár eftir ár, þjark-
andi um stöðu atvinnuveganna,
sultarkjör eigendanna, háifvitalegar
framkvæmdir forráðamanna, van-
hæfni hvað snertir samspil veiða og
vinnslu í fiskiðnaði o.fl.? Hvers
vegna hljóða undanfarnir launa-
Kjallarinn
LÚÐVÍG T.
HELGASON
FORMAÐUR VERKALÝÐS- OG
SJÓMANNAFÉLAGS
TÁLKNAFJAROAR
samningar yfirleitt eitthvað á þessa
leið: Lægsti launaflokkur fellur nið-
ur kl. 12 þann 23. eitthvað, sem þýðir
2,4% launahækkun, bíddu svo í tvo
mánuði og þá hækkar kaupið um
4,7% og bíddu enn og meira; kaupið
hækkar um 2, þetta 5, þetta 3, þetta
en vertu ekki að hugsa um hvað
hækkar á móti, því að það heitir
stjómsýsla með þjóðhagsstofuívafi,
og þú átt ekki að hafa vit á hvað það
merkir.
Sök bítur sekan
Verkalýöshreyfingin, og þá er ég
ekki eingöngu að tala um þá sem
kjömir hafa veriö í valdamestu stöð-
ur verkalýðshreyfingarinnar, er í
stórri sök — við sjálfa sig. Hún hefur
verið á undanhaldi en samkvæmt
eöli sínu og rökfræði mun hún brjóta
þá hlekki sem hafa tengt hana ís-
lensku auðvaldi með ýmsum hætti á
undanfömum árum.
Verka- og launaskipting
Fólk getur kallað það sem hér hef-
ur verið sagt hugleiðingar. En þaö
sem ég raunverulega tel mig vera að
segja er þetta: Umsamið kaup er kr.
90,75 en kaupauki, ýmist nefndur
bónus, premia, akkorð eöa annaö, er
á bilinu 15-115%.
Þarna er um yfirborganir
að ræða, og þær væru ekki greidd-
ar ef fyrirtækin gætu ekki
staöið undir þeim. Sem eðlilegan og
sanngjaman áfanga í næstu kaup-
samningum er rétt að setja þá kröfu
fram að lágmarkskaup verði ekki
undir 200.00 á tímann í dagvinnu. Ef
þeim þykir þetta of há krafa, mönn-
unum sem eru á launaskrá hjá
okkur, t.d. alþingismönnum og fleir-
um, þá ætti að vera einfalt að koma á
verka- og launaskiptingu milli þeirra
og okkar; við í verkalýðshreyfing-
unni erum reiðubúin til þess.
Lúðvíg T. Helgason
a „Verkalýðshreyfingin, og þá er ég
w ekki eingöngu að tala um þá sem
kjörnir hafa verið í valdamestu stöður
verkalýðshreyfingarinnar, er í stórri
sök við sjálfa sig.”
„Það vœri fróðlegt og trúlega þjóðhagslega hagkvœmt að fá vitneskju um hvað það kostar islenska
heilbrigðiskerfið þetta frumskógarfyrirbœri sem í daglegu tali nefnist bónus."