Dagblaðið Vísir - DV - 24.08.1985, Blaðsíða 17

DV. LAUGARDAGUR 24. ÁGUST1985
Trotsky bjargast
En fyrir kraftaverk haföi Trotsky
bjargast ásamt eiginkonu sinni. Þau
höföu vaknaö viö hávaöa í garðinum og
náöu aö komast í skjól. Sængur þeirra
og dýnur voru sundurskotnar.
Trotsky var ekki í vafa um hver
heföi staöið aö árásinni: Stalín og
öryggislögregla hans, GPU, sem nú er
þekkt undir nafninu KGB.
En Mexíkanar höföu enga trú á því.
Þeim fannst Trotsky hjónin hafa kom-
ist af með svo ótrúlegum hætti aö þeir
töldu Trotsky hafa sett tilræðið á svið.
Síðar skipti lögreglan um skoðun.
Hún taldi líklegt aö lífvörðurinn sem
tilræðismennirnir höfðu á brott með
sér, Robert Sheldon Hart að nafni,
heföi verið í vitoröi með tilræðis-
mönnunum. Eftir langar og strangar
yfirheyrslur féllst hún á, eftir að for-
seti landsins skarst i leikinn, að um
raunverulegt tilræði hefði verið að
ræða og að lífveröir Trotskys væru
ekki samsekir. En nú var um seinan aö
þefa illvirkjana uppi. Einum og hálf-
um mánuði seinna fannst lík Harts.
Líkið fannst er lögreglustjórinn,
Salazar að nafni, heyrði á tali manns
nokkurs sem var vel við skál. Maður-
inn gumaði af því að vita allt um til-
ræðið. Hann var handtekinn og við
yfirheyrslur kom í ljós að lögreglu-
maður var með í spiiinu, svo og mið-
stjórnarmaður í mexíkanska kommún-
istaflokknum.
Slóðin var rakin enn frekar og í ljós
kom að málarinn og kommúnistinn,
David Akfaris Siqueiros, var heilinn á
bak við tilræðið. Siqueiros komst und-
an og birti yfirlýsingu um að „tilræðið
væri réttlætanlegt því reynt hefði verið
að ná til eins mesta svikara við mál-
stað byltingarinnar”.
„Einn frestur enn"
„Forlögin hafa gefið mér enn einn
frest og hann er ekki langur,” sagði
Trotsky eftir tilræðið.
Frank nokkur Jacson hafði hitt
Trotsky þremur dögum fyrir tilræðið.
Hann hafði borið handrit undir bylting-
arforingjann, en farið því næst til New
York. Hann mælti sér mót við Trotsky
á ný hinn tuttugasta ágúst.
Þann morgun sagði Trotsky við eig-
inkonu sína, Natalíu Sedovu: „Mér líð-
ur svo vel í dag — betur en mér hefur
liðið lengi..Fyrriparti dagsins
eyddi hann í garðinum, meðal annars
gaf hann kanínum sinum. Um eittleyt-
ið hitti hann mexíkanskan lögfræðing
en því næst sneri hann sér að því að
skrifa blaðagrein. „Eg er vel upplagð-
ur og það er best ég geri það strax.”
Hann kom sér fyrir við skrifborðið, á
því lá meðal annars upphafið að ævi-
sögu Stalíns sem hann hafði í smíðum.
Hann vann í nokkrar klukkustundir
en því næst fór hann út í garð. Þar hitti
hann Frank Jacson. Natalía Trotsky
segir frá því að hún hafi hugsað með
sér: hvers vegna kemur þessi Jacson
svona oft núna?
Þegar hún heilsaði upp á hann tók
hann kveðju hennar en bað svo um
vatnsglas. „Eg er svo þyrstur,” sagði
hann. Hann var fölur og greinilega
taugaóstyrkur. „Hvers vegna eruð þér
með hatt og með regnkápu í þessum
hita,” spurði Natalía. „Hann rignir
bráðum,” sagði Jacson, en sól skein í
heiöi.
Þegar Natalía kom með vatnið
spurði Trotsky Jacson: „Líður þér
illa?”
Skerandi vein
Því næst héldu þeir Trotsky og
Jacson inn í vinnuherbergið en þar ætl-
aði hinn fyrrnefndi að lesa yfir handrit
sem hinn síðarnefndi kom með. Þrjár
eða fjórar mínútur liðu. „Þá heyrði ég
skerandi vein,” segir Natalia, og held-
ur áfram. „Eg var ekki viss um hver
hefði hrópað en hljóp í áttina að hús-
inu. Þá sá ég mér til skelfingar að Lev
Davidovich hallaði sér upp að dyrun-
um... Andlit hans var alblóöugt og
handleggimir héngu máttlausir niður
með hliðunum. „Hvað hefur komið fyr-
ir — hvað í ósköpunum hefur komiö
fyrir,”hrópaðiég.
Eg lagði handlegg um axlir hans, en
hann sagði ekkert.
53
45 ár
frá því
Trotsky
var
myrtur
Nokkrum sekúndum síðar hvíslaði
hann rólega og æsingalaust:
„Jacson”.
ísöxin
Trotsky hafði sest í skrifborðsstól-
inn. Jacson, sem þrýsti regnkápunni
að sér, rétti honum fullgert handrit.
Trotsky fór að lesa það. Hann var
niðursokkinn í lesturinn og tók ekki eft-
ir því þegar Jacson dró ísöxi undan
regnkápunni. Jacson hóf hana á loft og
keyrði hana í höfuðið á Trotsky.
Trotsky öskraði ógurlega, blóð gaus á
handritið og Stalínshandritið sem lá á
borðinu ataðist blóði.
Tilræðismaðurinn var sem lamaður.
Áður en hann gat reitt öxina aftur til
höggs náði Trotsky að slá hana úr
höndum Jacsons. Trotsky reikaði til
dyra, en Jacson var sem lamaður.
Hann stóð grafkyrr þar til lífverðir
Trotskys yfirbuguðu hann. Hann hafði
samt sem áður rýting og skammbyssu
innanklæða.
Trotsky var ekið í sjúkrabifreið inn í
Mexíkóborg, þar sem örvæntingarfull
tiiraun var gerð til að bjarga lífi hans.
Það var um seinan. Byltingarhöfðing-
inn var fallinn. Isöxi klauf höfuð hans
og Stalín gat andað léttar.
ás