Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1987, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 1987.
11
Á mínum unglingsárum var haldið
upp á áramótin með þeim gamla
góða sið að fólk heimsótti hvert ann-
að. Þá eins og nú var skotið upp
blysum og flugeldum, skálað fyrir
gamla árinu og hið nýja boðið vel-
komið. Þessi gleðskapur var sérstak-
ur að því leyti að kynslóðabilið var
ekki til og fólk var upptekið af því
að skemmta sér sjálft. Allir fengu
að vera með og taka þátt í fagnaðin-
um, ungir sem gamlir.
Þegar líða tók að miðnætti fengu
menn sér í staupinu og farin var
blysför að brennunni í hverfinu.
Þannig var eldhafið í hápunkti þegar
nýja árið gekk í garð og allir kysst-
ust sem þekktust og líka þeir sem
ekki þekktust. Svo var sungið við
raust um álfa og árið sem var liðið
í aldanna skaut og fullorðnir fengu
sér aftur í staupinu. Unglingamir
hurfu á bak við húshom og fengu
sér í staupinu líka.
Þegar nágrannar og vinir og fasta-
gestir við brennumar höfðu fengið
nægju sína af kossunum og kveðjun-
um og brennan var farin að hiynja
og hrökkva upp af eins og gamla
árið héldu menn aftur til síns heima
þar sem áfram var sungið og skálað.
Einhver settist við píanóið eða tók
upp harmóníkuna og svo var dansað
og duflað fram á morgun.
Þjóðin var sem sagt fullfær um að
skemmta sér sjálf og enginn hafði
hugmynd um að hægt væri að
skemmta sér öðruvísi.
Áramótaskaupið
En svo gerðist það einn góðan
veðurdag fyrir rúmlega tuttugu
árum að sjónvarpið hélt innreið sína
og á svipstundu hrundi gamlárs-
kvöldið til gmnna. Nú urðu fjöl-
skyldurnar að éta samkvæmt
stoppúri, allir urðu að sitja þegjandi
undir ávarpi forsætisráðherra og
bömin máttu ekki lengur vera að
því að hlusta á fullorðna fólkið með-
an Billy Smart tróð upp með sirkus-
inn sinn í sjónvarpinu. Nú þurfti að
kveikja i brennunum fyrir allar ald-
ir, ef það þótti þá taka því að kveikja
í þeim.
Það hafði nefnilega nýr tímaþjófur
stolið senunni, hið eina og sanna
áramótaskaup. Upp frá þeim tíma
hefur fyrri hluti gamlárskvöldsins
farið í að rifja upp áramótaskaupið
frá því í fyrra, sem yfírleitt hefur
verið misheppnað að mati þjóðar-
innar. Seinni hlutinn hefst síðan með
Fínasta fyllirfið
því að horfa á næsta skaup og ræða
síðan um það sem eftir er kvöldsins
hvað skaupið í ár sé mikið verra
heldur en skaupið í fyrra.
Ef einhver slettireka þvælist inn í
kunningjahús er henni strax vísað
til sætis og sussað á samræður.
Heimilisfólkið safhast saman fyrir
framan tækið og tekur ekki einu
sinni eftir því hverjir em með því i
stofunni. Fullorðna fólkið fær sér i
mesta lagi sjúss og spyr: Hvenær
byrjar skaupið? Og svo er beðið,
gengið hljóðlega um húsið og stöku
maður hefur orð á því að forsætis-
ráðherra hafi litið þreytulega út í
sjónvarpinu. Enginn hefur hins veg-
ar skoðun á því hvað hann segir
vegna þess að fólk horfir ekki á sjón-
varp til að hlusta.
Þannig hefur þetta gengið fyrir sig
í tvo áratugi og sennilega hefúr alist
upp í landinu heil kynslóð af fólki
sem man ekki eftir öðruvísi gamlárs-
kvöldi heldur en undir því álagi að
ljúka við flugeldana og nýárskveðj-
umar áður en skaupið hefst - og
kann ekki lengur að hlæja nema að
bröndurum á annarra manna kostn-
að.
Fíntfólk í stuði
Þessi þróun hefur leitt til þess að
þjóðin hefur ekki vitað sitt rjúkandi
ráð eftir að dagskránni lýkur. Eng-
inn getur skemmt sér hjálparlaust
og sennilega hafa þeir hjá sjónvarp-
inu fengið samviskubit út af þessu
tómarúmi sem það hefur skilið eftir
i lífi landsmanna. Það gerðist nefni-
lega í fyrra að þeir slógu upp balli
í sjónvarpssal strax eftir miðnættið
- fengu Stuðmenn til að leika og
stjömur til að mæta og sýndu þjóð-
inni hvemig á að skemmta sér. Þar
með gat þjóðin haldið áfram að sitja
fyrir framan sjónvarpið langt fram
eftir nóttu og fylgst með því í beinni
úsendingu hvemig fyrirfólkið
skemmtir sér í þágu annarra. Þama
vom þeir mættir forráðamenn sjón-
varpsins, ráðherrarnir og fegurðar-
drottningamar, svo upptalningin sé
í réttri röð. Nokkra listamenn sá ég
og pólitíkusa og landskunna
skemmtikrafta og skyndilega rann
það upp fyrir mér að það væri há-
punkturinn í tilverunni að komast á
þetta ball. Verst var að ég þekkti
ekki þessa áhrifamiklu forráðamenn
nema rétt í sjón og var alls ekki
skyldur þeim. Mér þótti nefhilega
einsýnt að til að komast í innsta
Ellert B. Schram
hringinn og dansa í beinni útsend-
ingu væri það lágmarkskrafa að
þekkja mann sem þekkti mann og
vera að minnsta kosti mægður þeim
til þessarar upphefðar.
Aldrei vissi ég hvemig þessi sjón-
varpsdansleikur endaði vegna þess
að ég var truflaður af gleðimönnum
af gamla skólanum sem höfðu ekki
skilning á þessari nýbreytni og óðu
í þeirri villu að þeir ættu að hafa
ofan af fyrir sér sjálfir.
Eitthvað var talað um að dansi-
ballið hefði verið dýrt og Stuðmenn
hefðu grætt vel á kvöldinu en þær
raddir vom kveðnar niður eftir að
skemmtikraftamir upplýstu að þeir
hefðu verið að gera þjóðinni per-
sónulegan greiða með þvi að mæta
og Krummi sjálfur varð að hálf-
gerðri þjóðhetju eftir að hann söng
fyrir alþjóð á fimmta glasi, af ein-
skærri hollustu gagnvart hinum sem
heima sátu og áttu þess ekki kost
að vera skyldir honum.
Stærsta danshúsið
Allt árið hef ég verið að hugsa um
þetta merkilega fi-amtak hjá sjón-
varpinu, aðallega þó vegna þess að
ég átti mér þann draum að verða
boðinn sjálfur. Imyndið ykkur þau
forréttindi að fá að mæta fyrir fram-
an alþjóð og leyfa henni að fylgjast
með sér í dillandi dansi innan um
allt hitt fræga fólkið og láta þá sem
heima sitja hrópa upp í stofunni:
Nei, þama er hann Ellert. Við hvem
skyldi hann vera að dansa? Og svo
fengi ég mér í glasið og stúderaði
upptökuvélamar til að geta dansað
inn í flóðljósið, alveg svona óvart
og áreynslulaust, eins og ég væri
alvanur og sjálfsagður gestur í þess-
um forréttindahópi.
Þegar leið á árið spurðust út þær
fréttir að sjónvarpið mundi halda
uppteknum hætti og efha enn til
áramótadansleiks. Nú dugði ekkert
minna en stærsta danshús þjóðar-
innar og skemmtikraftar í fremstu
röð, bæði hérlendir og erlendir og
sumir þar að auki látnir i þokkabót.
Sagt var að Ríkisútvarpið mundi
bjóða nokkur hundrnð útvöldum
gestum en pupullinn mætti koma
seinna, þegar á liði. og borga sig
inn. Sjálfsagt fyrir slikk. enda verður
Rikisútvarpið að mæta vaxandi sam-
keppni með því að riða til falls með
elegans. Ég var meira að segja nýbú-
inn að fá bréf frá Markúsi Emi þar
sem hann hvatti alla alþingismenn
til að standa vörð um fjárhag Ríkis-
útvarpsins svo ekki þvrfti að draga
úr menningunni og dreifikerfinu.
Mér var og er fullkomlega ljóst að
menningargildi áramótadansleiks-
ins er ómetanlegt eftir að þjóðin
lagði þann sið niður að skemmta
sjálfri sér og fékk sjónvarpið til að
gera það fyrir sig í staðinn. Ég sem
þingmaður og áhugamaður um
menninguna í Ríkisútvarpinu hlvti
að verða meðal þeirra fyrstu sem
fengi boðsmiða í beinu útsendinguna
þar sem ég gæti séð það svart á hvítu
hvemig menningin plummar sig í
Broadway á kostnað ríkisins.
Ég beið harla vongóður en svo
teygðist á biðinni. Ég hafði spurnir
af því að boðsmiðar hefðu verið
ke.\Tðir út með leigubilum á laugar-
dagskvöldið síðasta, sem mér fannst
sniðugt hjá Markúsi Emi, í stað
þess að senda þá með póstinum sem
er áreiðanlega mikið dýrari heldur
en leigubílamir.
í beinni útsendingu
En ekki kom miðinn og svo fór að
ég þurfti að sætta mig við þau örlög
að sitja enn eitt gamlárskvöldið
heima og láta mér nægja reykinn
af réttunum. Ég sá það og heyrði í
blokkinni og hjá nærliggjandi
venslafólki að það dró sig tímanlega
í hlé strax og skaupið hófst og þegar
ballið byrjaði í Broadway var komin
dauðakyrrð í borginni og lögreglan
hefur staðfest það síðar að varla
hafi nokkur maður verið á ferli þeg-
ar dansiballið hófst - sem sannar
nauðsyn þeirrar stefriu að sjónvarpið
gefi almenningi kost á því að horfa
á aðra skemmta sér í stað þess að
skemmta sér sjálfur.
Og þetta var nú meiriháttar og
makalaus skemmtun. Þama var Sig-
urður ljóðskáld á bamum og Stein-
unn tímaþjófur, nýbúin að dansa í
fyrra dansinn sem hún dansar í ár.
Þama var Páll Magnússon sem
sagði okkur frá því hvað honum
þætti vænt um Ingva Hrafri og Ingvi
Hrafn sem sagði okkur frá þvi hvað
honum þætti vænt um Pál. Báðir
sögðu þeir okkur hvað þeim þætti
ofealega vænt um Eddu og svo gátu
þau öll beðið að heilsa krökkunum
sínum sem sátu heima fyrir framan
sjónvarpið og vinkuðu á móti. Þetta
var sannkölluð fjölskyldustemmng
enda er það nú aldeilis munur fvTÍr
blessuð bömin að hafa foreldrana í
beinni útsendingu á frívaktinni.
Við gátum líka fylgst vandlega
með þvi hver var með hveijum og
eiginlega vantaði ekkert i þessa út-
sendingu nema upplýsingar um hvað
menn vom búnir að drekka marga
áður en þeir komust í sviðsljósið.
Sumir gætu jafrivel haldið að Ólafur
Ragnar hefði verið að drepast úr
leiðindum en málið er einfaldlega
það að Ólafur drekkur ekki og er
því ekki i sams konar stuði og allir
hinir sem detta í það í beinni útsend-
ingu. Spuming er hvort yfirleitt eigi
að bjóða mönnum sem ekki drekka.
Því miður fór það svo fyrir mér
að ég gat ekki haldið mér vakandi
ballið á enda, svo ég veit ekki með
vissu hver fylgdi hverjum heim eða
hver varð fyllstur áður en yfir lauk.
Þannig missti ég af leikslokunum
fyrir nú utan það að ég var ennþá
hálfúll yfir þeirri smekkleysu að
bjóða mér ekki í Broadway til að
vinka bömunum mínum í útsend-
ingunni. En ég veit að það er vandi
fyrir forráðamennina að velja boðs-
listann og svo em þeir svo ættstórir
að það er ekki pláss fyrir marga eft-
ir að fjölskyldan hefur fengið sitt.
En kannske kemur að mér á næsta
ári. Hver veit? Allavega er ég stað-
ráðinn í því að standa vörð um
fjárhag Ríkisúvarpsins til að það
geti sinnt þeirri menningarskyldu
sinni að efna til áramótadansleiks
fyrir þá sem leggja það á sig að fara
á fyllirí fyrir hina sem heima sitja.
Þjóðin hlýtur öll að styðja þá við-
leitni.
Ellert B Schram