Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1987, Blaðsíða 17

LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 1987.
17
Sigurður A. Magnússon rithöfundur:
Ottast að okrararnir verði
settir á heiðurslaun
„Það leggst ekkert ógurlega vel í mig. Ég er mjög
hræddur um það að það reki að því að allir okrarar í þjóð-
félaginu verði settir á heiðurslaun listamanna og að við
dettum út listamennirnir sjálfir,“ sagði Sigurður A. Magn-
ússon rithöfundur þegar hann var spurður að því hvernig
nýja árið legðist í hann.
„Það er að vísu einhver hreyfing á þessum málum núna.
Mér skilst að nefnd listamannalauna sé búin að segja af
sé vegna fjárskorts og sé hætt störfum. Það gæti leitt til
þess að listamannalaun yrðu ekki lengur veitt með þeim
ógeðfellda hætti sem verið hefur, það er að segja af póli-
tískri nefnd sem skammtar sínum gæðingum. Það yrði mjög
af hinu góða ef það yrði lagt af.
Síðan er spennandi að fylgjast með hvort formanni út-
varpsráðs og útvarpsráði tekst að setja útvarpsstjóra af.
Það virðist eins og þau hafi hreinlega tekið af Markúsi
Erni völdin og það verður fróðlegt að fylgjast með því' á
árinu hvort honum tekst að ná þeim til sín aftur. Útvarps-
stjóri gegnir mikilvægu menningarhlutverki og mér finnst’
það mjög ískyggilegt þróun ef pólitískt útvarpsráð ætlar
að hrifsa til sín öll ráð í jafnmikilvægri menningarstofnun
og útvarpið er.
Maður bíður milli vonar ótta eftir því hvað verður úr
þessari nýju samkeppni í sjónvarps- og útvarpsmálum. Ég
veit að Jón Óttar hefur fullan hug á því að gera Stöð tvö
að raunverulegu menningarafli í þjóðfélaginu, sem mér
finnst reyndar vera það eina sem réttlætir tilveru hennar.
Og ef það verður getur það náttúrlega stórbætt rikissjón-
varpið, eins og tilkoma stöðvarinnar hefur reyndar þegar
gert. Samkeppnin gæti örvað þær báðar til dáða. Hins veg-
ar er ég svo lítill fjármálamaður að ég á mjög erfitt með
að skilja hvernig hægt er að reka tvær stöðvar í svona
örlitlu þjóðfélagi. Þeir gáfust upp á þessu í Danmörku og
eru þeir þó mörgum sinnum fleiri en við.“
Bjartsýnn á framtíð bókarinnar
„Það héldu margir að fjölmiðlabyltingin og allar þessar
nýju stöðvar yrðu náðarsprauta okkar rithöfundanna en
það skrýtna er að þetta hefur virkað þveröfugt. Ef eitthvað
er hafa þessar nýju stöðvar ýtt undir bókalestur. Það hefur
reyndar alltaf verið mín kenning að ef ríkissjónvarpið hefði
haft. vit á því að reka menningarstefnu og ýta undir til
dæmis bókasölu á haustin hefði það geta hjálpað verulega
listamannalaunum pólitiskt, segir Sigurður A. Magnússon.
til við að auka innlenda menningarframleiðslu.
Það er greinlegt að umfjöllun beggja stöðvanna nú undan-
farið um bækur, sem skiptu einhverju máli, ýtti verulega
undir sölu, en sumar mjög góðar bækur fengu mjög góða
sölu. Maður var hræddari við myndaböndin en mér skilst
h'ka að fólk sé orðið þreytt á þeim og mikil brögð séu að
því að fólk snúi aftur til bókarinnar. Þannig að ég er mjög
bjartsýnn á framtíð bókarinnar."
- Hvað með önnur svið menningar?
„Ég hef alltaf verið þeirrar skoðunar að innlend listsköp-
un hér væri einhver hin merkilegast sem til væri í heiminum
og miðað við höfðatölu algjörlega einstæð. Ég er á því að
menningarlíf hér sé með hreint ótrúlegum blóma. hvort
heldur við erum að tala um myndlist, tónlist eða bókmennt-
ir. Ég er ekki frá því að á næsta ári eða árum þá muni
stjórnvöld og jafnvel fjármálamenn fara að gera sér grein
fyrir því að menningarsköpun geti orðið útflutningsvara.
Myndlist gæti til dæmis orðið stórútflutningur ef rétt væri
að staðið og bókmenntir og aðrar listgreinar gætu orðið
sterkur þátttur í að greiða fyrir sölu annar útflutning-
svara. Það vita nánast allir aðrir en íslendingar að þegar
er verið að kynna land og vörur, þá hefur fólk miklu meiri
áhuga á þjóðinni og því sem hún er að gera, heldur en
dauðum hlutum eins og fjöllum, fossum, hverum og öðru
slíku.
Það hefur ótrúlega lítið verið gert í því að kynna sálina
í þessu landi, það er að segja þjóðina sjálfa og hennar list-
ræna framlag. Það þarf að auka og verði sá póllinn tekinn
í hæðina þá held ég að að listræn sköpun á fslandi mvndi
örva áhuga útlendinga á landinu og jafnvel örva sölu góðra
afurða héðan.
Það eru lagðar þrjú hundruð þúsund krónur á ári í það
að greiða fyrir þýðingu úr íslensku á erlend mál. en á sama
tíma fara fleiri milljónir í ráðherrabíla. Ef okkur bæri gæfa
til að laga þessi hlutföll örlítið og leggðum meira í kynning-
una og minna í ráðherrabílana þá gæti orðið hér blómlegur
útflutningur á listum.“
Vantar fjármagn
„Breytingarnar sem voru gerðar á lögum um kvikmynda-
sjóð á síðasta ári voru af hinu góða og kynnu að örva
kvikmvndagerðarmenn. En þetta framlag er bara svo hlægi-
lega lítið ennþá. að þó að framlagið hafi verið hækkað og
ákveðið að skipta fénu niður á færri aðila en áður. þá er
það svo gífurlega kostnaðarsamt fyrirtæki að búa til kvik-
mvndir að það er kannski ekki hægt að búast við neinni
sérstakri grósku. en víst var þetta skref í rétta átt. Ég er
ekki i neinum vafa um það að hér eru fyrir hendi bæði
menn og efni til að búa til góðar kvikmyndir. Við höfum
allt sem til þarf nema fjármagnið. Breytingarnar á lögunum
um kvikmyndasjóð eru kannski fyrsta skrefið í þá átt að
við gerum okkar bestu mönnum kleyft að búa til alvöru
kvikkmyndir. en ég sé ekki fram á að það skref verði stigið
til fulls á næsta ári.
I það heila tekið er ég nokkuð bjartsýnn fvrir hönd ís-
lenskrar menningar. Ég er að eðlisfari mjög bjartsýnn
maður. þó að ég sé líka gagnrýninn. Ég er alveg sannfærð-
ur um að við eigum bjarta framtíð. bæði okkar menningin
og þetta land. ef við fáum betri stjórnendur. " sagði Sigurð-
ur A. Magnússon rithöfundur.
-VAJ
Tímabil stöðugleika í
efnahagsmálum liðið
- segir Þráinn Eggertsson hagfræðingur
„Ég sé þess ýmis merki að verðbólgan taki á rás á ár-
inu 1987 og tímabil stöðugleika í verðlagsmálum og gengis-
málum sé liðið,“ sagði Þráinn Eggertsson aðspurður um
horfur í efnahagsmálum 1987.
„Árangur undanfarinna missera má rekja til nýrrar pen-
ingastefnu og vaxtastefnu ríkisstjórnarinnar og vona ég
að næsta ríkistjórn haldi fast við þá stefnu.
En hjöðnun verðbólgu á síðasta ári stafar einnig af hag-
stæðum kjörum í utanríkisverslun þjóðarinnar og aðgerðum
á vinnumarkaði sem einkum hafa falist í þvi að skerða
kjör opinberra starfsmanna, miðað við aðrar stéttir.
Merki þess að framundan sé ár verðbólgu og gengisfell-
inga eru mörg. Frumorsökin er mikil eftirspurn sem togar
upp kaup og annan kostnað. Tölur um peningamál gefa til
kynna þunga eftirspurn sem má rekja einkum til aukningar
á verðmæti útflutnings og halla ríkissjóðs. Á almennum
vinnumarkaði hefur þennslan leitt til yfirborgana og hinna
lipru samninga nýverið. Þá var samið um þrjátíu prósent
hækkun á lægstu launum, en sú hækkun mun berast upp
eftir launastiganum vegna þess að framboð og eftirspurn
1987 og timabil stöðugleika i verðlagsmálum og gengis-
málum sé liðið, segir Þráinn Eggertsson hagfræðingur.
ákveða hlutfall launa á almennum vinnumarkaði. Það er
til dæmis ógerlegt að fá launþega með fimmtán ára starfs-
revnslu til að vinna fyrir sömu laun og greidd eru nýgræð-
ingi.
Svört skýrsla um mitt ár?
Ég vrði ekki undrandi þó Þjóðhagsstofnun sendi frá sér
svarta skýrslu þegar komið verður fram á mitt ár og bjart-
sýni skammdegisins breyttist í vonleysi vorbirtunnar. Undir
lok ársins reikna ég með að verðbólgan stefni í fjörutíu
prósent og jafnvel hærra. Hagkerfi Islendinga er óstöðugt,
háð aflabrögðum og kjörum i utanrikisverslun. Kerfið læt-
ur illa að stjórn og ríkisstjórnir ráða litlu ef sveiflurnar
eru stórar.
Hægur efnahagsbati er viðráðanlegur en mikil aflaaukn-
ing og hagstæð viðskiptakjör geta haft sömu áhrif og
snöggifr afturkippur eða aflabrestur. Hvort tveggja getur
sett efnahagslífið úr jafnvægi og hrundið af stað verð-
bólgu,“ sagði Þráinn Éggertsson hagfræðingur.
-VAJ