Dagblaðið Vísir - DV - 09.09.1987, Blaðsíða 10
10
MIÐVIKUDAGUR 9. SEPTEMBER 1987.
„Sljóniiii ekki nógu borgaraleg
Haukur L. Hauksson, DV, Kaupmannahofa
Ef litið er yfir leiðara dönsku dag-
blaðanna í dag gætir ekki mikillar
bjartsýni. Jyske Tidende segir að
hvorugur vængurinn í þinginu geti
stjómað almennilega og því mögu-
leiki á nýjum kosningum innan
skamms.
Dagblaðið Börsen talar um mikinn
ósigur stjómarinnar. Verði forystu-
menn í efiiahagslífinu að bíta á
jaxlinn og ef rauð stjóm taki við
megi búast við gífurlegum vaxta-
hækkunum.
Politiken talar um mislita blöndu
í þinginu. Stjómin eigi að segja af
sér en óvíst sé hver eigi að mynda
stjóm.
Jyllands Posten segir íjögurra
flokka stjómina hafa farið á mis við
margumtalaðan kosningasigur. Sé
stjómin háð Framfaraflokknum sem
hún og róttækir vinstri menn höfðu
hafnað. Ástæða ósigursins sé aug-
ljós. Ríkisstjómin hafi ekki stjómað
á grundvelli borgaralegrar stefiiu.
Skattamir hafi stigið, yfirfærsla op-
inberra verkefna á einkahendur hafi
ekki verið næg auk þess sem horfið
hafi verið frá grundvallarviðhorfum
í utanríkis- og vamarmálum vegna
róttækra vinstri manna. Blaðið talar
þama um það sem Framfaraflokkur-
inn kallar kratapólítík ríkisstjómar-
innar.
Det fri aktuelt segir Schlúter hafa
spilað glæfralega og tapað. Hrós
hans á stjóminni hafi ekki verið í
samræmi við árangurinn. Hafi óán-
ægja til hægri orsakað að Vinstri
flokkurinn tapaði atkvæðum til
Framfaraflokksins. Sé það martröð
fyrir Schlúter að þurfa að starfa með
Glistrup.
Loks segir Information að þingið
sé mislitari hópur en nokkm sinni.
Eigi formaður róttækra vinstri
manna erfitt vegna fúllyrðinga sinna
um stuðning Framfaraflokksins.
Skammast blaðið út í skoðanakann-
animar sem mistókst verr en nokkm
sinni áður að segja fyrir um úrslitin.
Verði þær að batna áður en þær fái'
leyfi til að hafa sömu áhrif á stjóm-
málaumræðuna fyrir kosningar og
nú.
Berlingske Tidende kemur ekki út
í dag vegna verkfalls blaðamanna
og tæknimanna.
Útlönd
Ljóst er nú að yfir hundrað manns hafa látið lífið og þúsundir em heimil-
islausar í Venezúela þar sem mikil flóð gengu yfir miðbik. landsins um síðuatu
helgi. Forseti Venezúela, Jaime Lusinchi, hét því í gær að senda fólki á flóða-
svæðunum aðstoð af einhverju tagi. Ekki var þó Ijóst hvað hann var að
tala um.
Alls hafa um sjö þúsund manns verið flutt af flóðasvæðunum þar af nær
fimm þúsund sem höfðu lokast af í bæ einum, sem flóðin umkringdu.
Lusinchi forseti kom í gær flugleiðis til flóðaavseðanna og skoðaði um-
merki með eigin augum.
Kennir kaupahéðnum um byttinguna
Náinn ráðgjafi Corazon Aqrnno,
forseta Filippseyja, sakaði í gær þrjá
þekkta kaupahéðna og einn fremsta
liðsforingja filippseyska hersins, um
að hafe skapað jafhvægisleysi í
stjómmálum ogefhahaslífi eyjanna.
Sagði ráðgjafinn að mennimir
fjórir væru óvinir ríkissfjómarinnar
og athafhir þeirra síðan byltingartil-
raun var gerð í landinu í síðasta
mánuði. jiiðruðu við íoðurlandssvik.
Ráðgjafinn, sem heitir Jokor i\rroyo
og liefur orðið fyrir árástun af háifu
fjórmenninganna, sagði aðþeirynnu
gegn hagsmunum landsins,
Eldamir að kulna
Skógareldar þeir, sem geisað hafa
á vesturströnd Bandaríkjanna und-
anfarið, eru nú að kulna og segjast
þeir sem vinna að slökkvistarfi um
það bil að ná valdi á þeim. Að sögn
yfirvalda á skógareldasvæðunum
hafa þetta verið veratu skógareldar
um þriggja áratuga akeið. Undan-
fema níu daga hafe liðlega fimmtán
hundruð tilvik skógarelda verið
skráð á vesturetröndinni og hafe
þeir eyðilagt á þriðja hundrað þús-
und hektara skóga og kjarrlendis.
Thurgood Marshall, hsestaréttardómari í Bandaríkjunum, sagði í gær að
Ronald Reagan Bandaríkjaforseti væri meðal þeirra foreeta sem slælegast
heföu staðið sig í málum er tengjast borgaralegum réttindum. Einkum telur
dómarinn að Reagan hafi staðið sig iDa í málum þeldökkra í Bandaríkjunum.
Dómarinn, sem er eini þeldökki hæstaréttardómarinn í Bandaríkjunum,
segir Reagan hafe unnið borgaralegum róttindamálum álíka gagn og Her-
bert Hoover sem þótt hefúr einhver versti foraeti Bandaríkjanna að þessu
leyti tíL
Fær að koma til baka
Ríkissíjóm hersins í Chile til-
kynnti í gær að hún heföi ákveðið
að aflétta útlegðarúrakurði af Erich
Schnake, leiðtoga sósíalista í
landinu, sem um síðustu helgi var
fluttur upp í öræfi, af stjómarher-
mönnum, og skilinn þar eftir í fjalla-
skarði. Schnake, sem var sendur í
útlegð fyrir tíu árum, var handtek-
i>in og gurður hrottrækur frá höfuð-
borg Chile, eftir að hann kom
þangað aftur frá Spáni fyrir nokkru.
Heftir meiri mannlegum samskiptum
Heimsókn Erick Honecker, leið-
toga Austur-Þýskalands, til Vestur-
-Þýskalands, sem staðið hefur
undanfama daga, þykir hafa fært
þýsku ríkin tvö nær hvort öðru. í
gær hét a-þýski leiðtoginn þvf að í
framtíðinni yrði lögð áliersla á meiri
mannleg samskipti milli ííkjanna
tveggja. Meðal annars lofaði hann
því að heimilar meiri heimsóknir
a-þýskra ungmenna til V-Þýska-
lands.
Iæiðtogar þýsku ríkjanna gengu í
gær frá samningum sín á railli, með-
al annars um aukin menningarsam-
skipti.
Meira en hundrað létu Irffð
Kosningar
og vegna þess að Anker Jörgensen
sagðist aðeins standa fyrir stjómar-
myndun ef Jafnaðarflokkur yki við
sig og það gerði hann ekki.
I sjónvarpsumræðum eftir að úrslit
kosninganna vom kunn sagði Poul
Schlúter forsætisráðherra að úrslitin
væm ekki góð fyrir fjögurra flokka
stjómina en að hún sæti áfram við
erfiðari aðstæður en áður.
Hann sagðist hafa undirstrikað í
Situr áfram við
erfiðar aðstæður
Haukur L. Haukssan, DV, Kaupmaimahöfa
Stjómarflokkamir biðu ósigur í
þingkosningunum í Danmörku í
gær. Misstu þeir alls 8 þingsæti og
varð flokkur Poul Schlúters, íhalds-
flokkurinn, verst úti en hann missti
4 þingsæti eða 2,6 prósent atkvæða.
Miðdemókratar héldu einn stjóm-
arflokkanna velli og juku einu
þingsæti við sig. Framferaflokkur
Glistmps jók fylgi sitt um 1,2 pró-
sent eða frá 6 í 9 þingsæti. Stuðnings-
flokkur ríkisstjómarinnar til þessa,
Róttæki vinstri flokkurinn, bætti 1
þingsæti við sig og hefur nú 11. Jafn-
aðarmenn misstu 2,3 prósent fylgi
og 2 þingsæti á meðan Sósíalíski
þjóðarflokkurinn jók við sig um heil
3,1 prósent eða 6 þingsæti og ræður
nú yfir 27 þingsætum. Er Sósíalíski
þjóðarflokkurinn því sigurvegari
þessara kosninga og þriðji stærsti
stjómmálaflokkurinn í Danmörku.
Loks duttu vinstri sósíalistar af
þingi en hinn nýi flokkur, Samein-
ingarstefna eða Fælles kurs, fékk 2,2
prósent atkvæða og 4 menn kjöma.
Tilheyrir sá flokkur vinstri vængn-
um undir forystu Preben Möller
Hansen, formanns sjómannasam-
bandsins.
Óskýr mynd
Samkvæmt þessum úrslitum er hin
pólítíska mynd nú nokkuð óskýr.
Samanlagt hafa hinir borgaralegu
flokkar nauman meirihluta eða 90
þingsæti af 179. Jafnaðarmenn og
sósíalistar ráða yffr 81 þingsæti og
ná ekki meirihluta þrátt fyrir 4 þing-
sæti Sameiningarstefhu.
Ósk Poul Schlúters um meirihluta
fiögurra flokka stjómarinnar og
Róttæka vinstri flokksins varð ekki
að vemleika. Situr hann uppi með
mislitan meirihluta á þingi þar sem
Framfaraflokkur Glistmps hefur
náð ótviræðri áhrifastöðu. Formað-
ur Róttæka vinstri flokksins lýsti því
yfir í kosningabaráttunni að flokkur
hans myndi ekki styðja ríkisstjóm
sem væri háð atkvæðum Framfara-
flokksins. Og meðal stjómarflokk-
anna var uggur varðandi mögulegt
samstarf við óútreiknanlegan fram-
faraflokk.
Framfaraflokkur áhrifaafl
Ef fjögurra flokka stjómin á að
halda áfram undir forystu Poul
Schlúters er Framfaraflokkurinn
óumdeilanlega inni í myndinni sem
áhrifaafl. Rauð stjóm Jafnaðar-
flokks og Sósíalíska þjóðarflokksins
þykir ekki raunhæfur möguleiki,
bæði vegna vöntunar á meirihluta
Hætta á nýjum kosningum
Niels Helveg Petersen, formaður
róttækra vinstri manna, átti erfitt
með að sjá góða lausn á stjómar-
vandanum. Yrði Schlúter að ræða
við flokksformennina og kanna
möguleika á pólítískum stöðugleika.
Hann var ítrekað spurður um af-
stöðu flokksins til stjómar er væri
háð Framfaraflokknum. Sagði hann
að flokkar yst á hinum pólítíska
mælikvarða ættu ekki að hafa áhrif
á stjómarsamstarfið og ógna stöðug-
leikanum. Sagði hann loks að
hættan á nýjum kosningum fljótlega
væri óhugguleg en fyrir hendi.
Anker Jörgensen ítrekaði að
ekki að ósk sinni um meirihluta fyrir fjögurra flokka stjórnina.
Símamynd Reuter
kosningabaráttunni að ef jafnaðar-
menn og sósíalistar næðu ekki
meirihluta á þingi væri skylda hans
að sjá til þess að ekkert yrði af sósíal-
ískri ríkisstjóm. Jafnaðarmenn
heföu auk þess þolað fylgistap þriðja
skiptið í röð og því enginn grun-
dvöllur fyrir Anker Jörgensen til að
mynda stjóm.
Eina mögulega stjórnin
Sagði hann róttæka vinstri menn
myndu benda á sig sem áframhald-
andi forsætisráðherra. Því sæti
fjögurra flokka stjómin áfram sem
eina mögulega stjómin. Formenn
hinna stjómarflokkanna vom sam-
mála um að Schlúter héldi áfram í
embætti sínu og að fjögurra flokka
stjómin væri eini valkosturinn.
Allir biðu eftir hvað Glistmp
myndi segja og var hann í aðal-
hlutverki. Sagði hann að Schlúter
ætti að halda áfram sem forsætisráð-
herra, um aðra væri ekki að ræða.
Yrðu menn að ræða saman eins og
fullorðið fólk og höfðaði þá til um-
mæla róttækra vinstri manna um
flokk sinn. Framfaraflokkurinn
kreföist áhrife í hlutfalli við þing-
sætafjölda en tryggja þyrfti að ekki
yrðu aðrar kosningar á þessum ára-
tug. Reyndi Glistmp þar að dempa
ótta stjómarflokkanna við Fram-
faraflokkinn. Stjómin yrði ekki
sprengd.
stjómin gæti ekki setið áfram fyrir
tilstilli Framfaraflokksins. Það væm
sósíalistar og umfram allt róttækir
vinstri menn sammála um. Væm
komnar upp kringumstæður sem
ekki var séð fyrir og því ætti að
kanna alla möguleika sem af því
hlytist.
Úrslitin viðvörun
Gert Petersen, formaður Sósíalíska
þjóðarflokksins, viðurkenndi að
möguleikar á sósíalískri stjóm væm
litlir. Stjómin heföi þó veikst í stöðu
sinni en ekki nóg. Túlka mætti úr-
slitin sem viðvörun til stjómarinnar
og stefnu hennar.
Hvort sem Schlúter semur sjálfur
um áframhaldandi setu stjómarinn-
ar eða fer til drottningarinnar og
felur henni að gefa umboð til stjóm-
armyndunar þykir ljóst að Schlúter
mun leiða stjómarmyndun þar sem
flestir mæla með honum. Hittirhann
formenn Jafhaðarflokksins, Rót-
tæka vinstri flokksins og Framfara-
flokksins í dag og mun draga
ályktanir af þeim umræðum strax.
Verði að skýra ástandið sem fyrst
svo stjómin geti starfað. Mun hann
síðan leggja stefnu stjómarinnar fyr-
ir þingið og þá komi í ljós hver hjálpi.
Sagt er að Danir eigi bestu samn-
ingastjómmálamenn heims. Þeir
neyðist til sveigjanleika og nú muni
sannarlega reyna á hæfileika þeirra.