Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1987, Blaðsíða 19
ÞRIÐJUDAGUR 6. OKTÖBER 1987.
19
Menning
Lágmynd í Einholti:
Margbreytileiki í stálinu,
- segir Jóhanna Þórðardóttir myndhöggvari
Þeir sem lagt hafa leið sina um Einholtið
i Reykjavik nýlega hafa vafalítið tekið eftir
lágmynd sem prýðir stóran gluggalausan
húsvegg á nýbyggingu þarna við götuna.
Myndin er samsett úr gríðarstórum skjöld-
um úr ryðfríu stáli sem festir eru á þverbönd
á veggnum og er óhætt að segja að það
veki óskipta athygli vegfarenda. Höfundur
verksins er Jóhanna Þórðardóttir mynd-
höggvari en hún vann það fyrir Smjörliki
hf. sem á umrædda byggingu.
„Þetta var mjög skemmtilegt verk-
efni,“ sagði Jóhanna í samtali við DV.
„Vinnan hófst í september 1985 þegar
arkitektamir, þeir Guðmundur Kr.
Kristinsson og Ferdinand Alfreðsson,
kölluðu mig á sinn fund. Ég hafði
unnið fyrir þá áður, skúlptúr sem jafn-
framt er loftinntak við byggingu
Rafmagnssveitu Reykjavikur og þetta
kom svona í framhaldi af því. Ég var
höfð með í ráðum um útht veggjarins,
svo sem í vali á veggklæðningu, en ég
fékk að hafa fijálsar hendur við sjálft
myndverkið.
Ég byijaði á því að teikna skissur
og reyndi smátt og smátt að ná tökum
á þessu mikla rými sem ég hafði til
umráða. Veggurinn er nefnilega um
40 metra langur og 9 metrar á hæð.
Næsta skref var að útbúa módel af
stærðinni 1/20, þá gerði ég annað mód-
el sem var 1/5 og loks klippti ég út
pappírsskapalón af fuilri stærð. Verk-
ið sjálft vann ég síðan með aðstoð
starfsmanna á jámsmíðaverkstæði
Konráðs Jónssonar. Þar klipptum við
skildina út úr stálplötum, síðan var
farið með efnið í beygjuvél, beygjumar
valsaðar og loks vom soðnir kantar á
skildina. Þessi vinna fór mikið fram í
tömum og tók langan tíma þannig að
myndin var ekki sett upp fyrr en 1.
júlí í sumar.“
Þrír drekar og ein sól
„Ég kalla myndina Sóldreka. Hún
er óhlutbundin en í mínum huga em
þetta engu að síður þrir drekar og ein
sól. Meginmarkmiðið var að fá svif í
þennan stóra flöt, bæði með formum
en líka með því að nota stál. Stálið og
brotin gefa myndinni margbreytileika;
visst litaspil eftir því hvemig horft er
á hana og hvemig birtan er úti við.“
Jóhanna sagði að stáhð hefði það
fram yfir mörg önnur efni, svo sem
kopar og eir, að það félh ekki á það
með tímanum. „Stáhð er mjög
skemmthegt efni og ég á von á að því
aukist vinsældir í framtíðinni. Annars
er efnisval hstamanna ákaflega per-
sónubundið og oft er þetta líka
spuming um tílgang og staðsetningu.
Mitt eftirlætisefni er tré en auk þess
hef ég mikið fengist við pappír sem ég
viim þá sjálf frá grunni. Eg hef hins
vegar áhuga á að rifja upp þá logsuöu-
þekkingu sem ég fékk í myndhöggv-
aranámi mínu erlendis á sínum tíma
og í þvi augnamiði sæki ég núna nám-
skeið í logsuðu. Málmur er ótvirætt
inni á sviði myndhöggvarans og það
eykur á tjáningarmöguleika mína í
framtiðinni að geta unniö með rnálrn."
Eins og hljómsveitarstjóri
Jóhanna tók engu að síður skýrt
fram að hún áhti að samstarf við fag-
menn á þessu sviði væri ómetanlegt.
„Málmsuða byggist fyrst og fremst á
æfmgu og ég tel hæpið að myndhstar-
menn nái nokkru sinni sömu færni
og þeir sem fást við þetta frá morgni
th kvölds. Hins vegar er það yfirleitt
of kostnaðarsamt fyrir myndhstar-
menn að ráða með sér iðnaðarmenn
th þessara starfa. Það er helst viö
ákveðin verkefni eins og Sóldreka að
þetta er hægt. Þar gat ég líka verið
með þeim í öhu myndferlinu, fylgt
verkinu eftir og stjómað því eins og
hljómsveitarstjóri. Fyrir hstamann
sem er vanastur því að vinna í ein-
angrun er það mikh og góð thbreyting
að hafa svona hóp með sér.“ Aðspurð
kvaðst Jóhanna vera mjög ánægð yflr
að hafa fengið tækifæri th að vinna
verkefni af þessu tagi. „Tækifærunum
hefur flölgað á undanfómum árum
enda fylgja margir þeirri reglu að 1%
af byggingarkostnaði sé varið th
kaupa á hstaverkum. Hins vegar er
ljóst að það þarf að standa vel að
myndskreytingu húsa. Þetta em hlutir
sem eiga eftir að standa um áraraðir
og því flnnst mér brýnt að fela þá
menntuðum eða reyndum hstamönn-
um.“
Kvíðablandin spenna
Þegar Jóhanna var innt eftir því
hvort hún væri ánægð með árangur-
Jóhanna með einn Sóldrekann.
inn hjá sér sagöi hún að tíminn ætti
ennþá eftir að skera úr um það. „Ég
byijaði á skissum og litlum módelum
og átti í sjálfu sér erfitt með að átta
mig nákvæmlega á hvemig endanleg
útkoma yröi. Stækkunin var svo mik-
h. Svo kom að því að ég varð að velja
ákveðið efni og form, taka endanlega
ákvörðun en þá býr með manni þessi
efi; vitneskjan um alla þá möguleika
sem em th staöar en þarf að úthoka.
Það var þess vegna sérstök thfinning
að sjá myndina á sínum stað, í sinni
endanlegu mynd: Þama er hún, þama
verður hún og nú verður engu breytt.
Og þó svo að þessi efi hafi fvht mig
kvíðablandinni spennu er hann
kannski sú drifflöður sem hvetur
mann th að halda áfram, gera betur
og reyna eitthvað nýtt.“ JKH
Sóldrekarnir á Golíatshúsi.
DV-mynd GVA
Mjög ánægðir með árangurinn
- segja Davíð Sch. Thorsteinsson og Guðmundur Kr. Kristinsson
„Þetta hús er reist utan um vél-
mennið Gohat sem vinnur í myrkri
og þannig stendur á þessum stóra
gluggalausa útvegg. Það þurfti nauð-
synlega eitthvað th að gera um-
hverfið svohtið huggulegra, enda
töluðu arkitektamir strax um að fá
hstaverk þama á vegginn," sagði
Davíð Sch. Thorsteinsson, fram-
kvæmdastjóri Smjörlíkis hfl, þegar
harrn var spurður um lágmynd Jó-
hönnu Þórðardóttur. Davið sagðist
vera mjög ánægður með árangur-
inn. „Mér finnst Jóhanna hafa leyst
þetta verkefni vel af hendi. Það er
mikh prýði að þessari m>md.“
Guðmundur Kr. Kristinsson, ann-
ar arkitekta byggingarinnar. tók í
sama streng. „Mér sýnist þetta koma
ágætlega út. Jóhanna hefur unnið
fyrir okkur áður og hún vinnur sín
verk af mikihi vandvirkni. Að minu
mati mætti gjaman vera meira af
slíkum veggskreytingum hér í borg-
inni." sagði Guðmundur ennfremur.
„að því thskhdu að þær fari vel viö
arkitektúrinn." JKH
Að raða saman og byggja upp
Fyrir nokkrum dögum var frá því
skýrt að Ragna Róbertsdóttir mynd-
hstarkona hefði verið útnefnd
borgarhstamaður fyrir árið 1987-88,
sem þýðir að hún verður á launum
hjá Reykjavíkurborg frá 1. október
í ár th sama tíma á næsta ári.
Var hún vahn úr hópi 27 umsækj-
enda.
Ragna á að baki nokkuð óvenjuleg-
an feril. Hún lagði fyrst stund á
myndvefnað en upp úr 1980 fór hún
að færa sig upp á skaftið, hantéra
stóra stranga af hampi og skorða þá
niður með granítflögum, svo úr urðu
fábrotin en blæbrigðarík verk í anda
naumhyggjunnar (mínímahsmans).
Sýning sú sem Ragna hélt á slíkum
verkum í Nýhstasafninu í fyrra er
með þekkhegustu sýningum sem þar
hafa verið haldnar vegna þess hve
vel verk hennar áttu saman og pöss-
uðu við húsnæðið.
Eðlileg þróun
Th þessa hefur Ragna sýnt bæði
með textílhstamönnum og mynd-
smiðum (skúlptörum). Henni er
raunar sama hvar í flokk menn vhja
skipa henni.
Hún sýndi sem textílhstamaður í
Lausanne, fyrst íslendinga, árið 1985
en sem myndhstarmaður á farand-
sýningunni Scandinavian Today þar
áður og nú á hún tvö myndverk á
sýningum í Japan.
Ég spurði hana hveiju það breytti
fyrir hana að fá árslaun frá Reykja-
víkurborg.
„Það gerir mér kleift að kaupa þau
Viðtal við Rögnu Róbertsdóttur borgariistamann
Ragna Róbertsdóttir, borgarlista-
maður 1987-88. DV-mynd GVA
lagar sig að ákveðnum hugmyndum
sem ég geng með í kohinum hverju
sinni. Því get ég ekki svarið af mér
tengsl við hugmyndahstina.
Þó held ég ahtaf í áferðina, sem er
örugglega eftirhreytur úr textíln-
um.“
Skipta hugmyndimar Rögnu þá
mestu máh?
Rýmið heillar mest
„Já og nei. Ég safna í hugmynda-
banka, smátt og smátt, geng svo í
það eins og hvert annað starf að
færa þær í fast form, raða saman
einingum, byggja upp hehdir.
Á endanum er það samt rýmið sem
heillar mig mest, hvemig það tekur
við og lagar sig að hinu fasta formi.
Ég fæ mest út úr þvi að koma fáum
verkum fyrir í stóm rými, eins og í
Nýhstasafninu í f\Tra og í sal menn-
ingarmálaráðuneytisins danska í
janúar. Þó svo ég leggi áherslu á
sjálfstæði hvers skúlptúrs vh ég láta
Myndlist
Aðalsteinn Ingólfsson
verkin kahast á innbyrðis, mynda
eina stóra hehd."
Finnst Rögnu miður að naum-
hyggjan, minímahsminn, skuh ekki
vera lengur í tísku?
„Myndhstartiskan skiptir mig ekki
minnsta máli. Ég fylgist svo sem með
því sem er að gerast en get ekki
unnið öðmvisi en ég geri."
Líta skúlptörar á Islandi ekki nið-
ur á kohega með texthmenntun?
„Ég veit ekki hvort þeir taka mig
eins alvarlega og þá sem hafa lokið
hefðbundnu skúlptúmámi. Vonandi
gera þeir það á endanum. Mér hefur
ahtaf fundist íslenskir myndhstar-
menn einstaklega viðsýnir."
Hvað stendur svo til?
„Við verðum fimm íslendingar, ég,
Borghhdur Óskarsdóttir, Steinunn
Þórarinsdóttir, Hulda Hákonardóttir
og Sverrir Ólafsson, með sýningu í
Röhska hstasafninu í Gautaborg aht
næsta sumar.
En auövitað verð ég mest í því að
vinna fyrir einkasýninguna mína,
sem verður að Kjarvalsstöðum í
september 1988.“ -ai
hráefni sem ég þarf að nota. Ég er
komin út í svo fyrirferðarmikh og
dýr efni að þau vom farin að verða
mér ofviða."
Hvaða augum htur Ragna þá þró-
un sem orðið hefur í verkum
hennar, úr tvíviðum textílverkum
yfir í þrívíð skúlptúrverk?
„Mér finnst þetta hafa gengið af-
skaplega eðlhega fyrir sig. Með
reglulegu mihibih hef ég fundið hjá
mér þörf th að breyta um efni og þær
breytingar hafa svo haft áhrif á
stærðimar."
Er það þá efnið sem ráðið hefur
ferðinni í þessari þróun?
„Nei, eiginlega er það efnið sem
Eitt af nýrri verkum Rögnu.