Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.1987, Blaðsíða 12

12
Frjálst,óháð dagblað
Otgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð í lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblað 75 kr.
Vigdís forseti
Forseti íslands hefur gert víöreist á þessu hausti og
er nú í fjórða skipti á stuttum tíma í opinberri heimsókn
erlendis. Fyrst lagði forsetinn land undir fót til Fær-
eyja, síðan til Japan, þá til Bordeaux í Frakkladi og nú
síðast stendur yfir heimsókn á Ítalíu í boði Cossiga, for-
seta ítala.
Þessar ferðir forseta íslands eru engin tilviljun. Frú
Vigdís Finnbogadóttir er þjóðarleiðtogi sem hvarvetna
er eftirsóttur gestur. Hún er eina konan í veröldinni sem
er kjörin til æðstu þjóðhöfðingjastöðu og sjálf er hún
með persónuleika sínum og glæsileik fulltrúi lýðræðis,
mennta og siðmenningar. Engan þarf að undra þótt
aðrar þjóðir vilji kynnast slíkri konu og telji sér sóma
í því að njóta heimsóknar hennar og nærveru.
íslendingar geta verið stoitir af forseta sínum, ekki
bara vegna landkynningarinnar heldur og þeirrar virð-
ingu sem henni er sýnd og ljómans sem frá henni stafar
í orðsins fyllstu merkingu. Nafn íslands og orðspor teng-
ist ósjálfrátt Vigdísi í hugum þeirra milljóna útlendinga
sem sjá henni bregða fyrir í sjónvarpi og blaðamyndum
og það er ekki amaleg mynd. Þar fer glæsileg kona með
fágaða en látlausa framkomu, höfðingi í sjón og reynd.
Betri fulltrúa er ekki hægt að hugsa sér fyrir litla og
fámenna þjóð sem sjaldan er í sviðsljósinu og um-
heimurinn veit lítið sem ekkert um.
Einhverjum kann að þykja nóg um allt tilstandið í
kringum slíkar heimsóknir en hver þjóð hefur sína siði
og enda þótt konunglegt tilstand sé okkur Qarlægt og
framandi verður að meta það og virða að slíkar athafn-
ir eru fremur táknrænar og bera vott um vináttu og
virðingu. Tilstandið er þeirra en látleysið er Vigdísar
og það látleysi er æ augljósara eftir því sem tildrið er
meira.
Annað kjörtímabil Vigdísar Finnbogadóttur rennur
út á næsta ári. Af skiljanlegum ástæðum hafa menn
velt vöngum yfir því hvort Vigdís kunni að draga sig í
hlé að því tímabili loknu. Áskoranir og stuðningsyfirlýs-
ingar hafa verið gefnar út þar sem Vigdís er hvött til
áframhaldandi forsetaframboðs. Það er góðra gjalda
vert en í rauninni er það ankannalegt að slíkar áskoran-
ir berist frá tilteknum einstaklingum eða þröngum
samtökum. Sannleikurinn er nefnilega sá að meðal þjóð-
arinnar allrar ríkir einhugur um Vigdísi sem forseta
og eindreginn vilji til að hafa hana áfram á forsetastóli,
í þeim efnum er hún hvorki fulltrúi stjórnmálaflokka
né hagsmunasamtaka, ekki fulltrúi kvenna eða fram-
bjóðandi tiltekinna afla sérstaklega. Ekki er heldur vitað
um nokkurn mann eða konu sem hyggur á mótfram-
boð, enda yrði slíkt bæði óviðeigandi og ástæðulaust.
Þegar þjóðin hefur eignast ástsælan þjóðhöfðingja sem
enn er í blóma lífsins hlýtur það að vera keppikefli og
ósk allra að slík manneskja sitji sem lengst á Bessastöð-
um. Það er einlæg von alls þorra íslendinga að Vigdís
gefi kost á sér áfram og er í rauninni hafið yfir allan vafa.
í upphafi voru skiptar skoðanir um forsetaframboð
Vigdísar sem ekki var óeðlilegt. En efasemdum hefur
verið eytt og þjóðin hefur sameinast að baki hennar.
Eins og jafnan áður hefur skapast friður um forseta
íslands enda er það gæfa þjóðarinnar að til þess embætt-
is hefur vahst úrvalsfólk sem hefur í hvívetna uppfyllt
þær kröfur sem gerðar eru til æðsta embættismanns
þjóðarinnar. Það er þess vegna í þágu íslendinga allra
að frú Vigdís Finnbogadóttir gefi kost á sér áfram. Hún
situr á friðarstóli, nýtur virðingar og vinsælda.
Ellert B. Schram
MÍÐVIKUDAGUR 7. OKTÓBER 1987.
Alkunna er að skóglendi hefur gengið mjög saman. Þar hefur maðurinn verið mesti skaðvaldurinn
Landvemd eða
gróðureyðing
Mikil umræða hefur orðið i þjóð-
félaginu um gróðurvemd og land-
eyðingu. Það sem vakti umræðuna
var mikið jarðvegsfok á liðnu sumri.
Það eitt út af fyrir sig, að slíkan at-
burð skuii þurfa til að vekja menn
KjaJlaiiim
Kári Arnórsson
skólastjóri
fækkað sauðfé í landinu. Af sjálfu
leiðir að þetta minnkar beitarálagið.
En þrátt fyrir þetta þá em stór svæði
á landinu sem enn era ofbeitt. Sum
þessara svæða ætti að friða alfarið
og banna allan upprekstur búfjár.
Ég segi upprekstur vegna þess að
hér er fyrst og fremst um að ræða
afrétti á hálendinu þar sem gróður
er illa farinn og mikill uppblástur á
sér stað. Það búfé, sem áður var rek-
ið til þessara svæða, verður að vera
í afgirtum heimalöndum. Fjalla-
auðnir eiga ekki að vera afréttar-
lönd. Þetta hygg ég að flestir bændur
landsins sætti sig við enda eiga þeir
mest undir því komið að gróðurlendi
landsins aukist og batni.
Þegar okkur hefur tekist að stöðva
landeyðinguna þurfum við að hefja
þjóðarátak í þvi að auka gróður-
svæðin. Það þarf að auka til muna
starfsemi Landgræðslunnar með
stórauknu fjármagni og ekki síður
þarf byltingu í skógrækt. Þar er
greinilega áhuginn að vakna og stöð-
ugt þarf að kynda undir hann.
Skemmdir af mannavöldum
En það era fleiri sem ganga um
landið en skepnumar. Maðurinn
„Bændur eiga að sjá sér hag í því að
leigja þessi beitarlönd þéttbýlisbúum og
er það víða gert.“
af svefhi afskiptaleysisins, er alvóra-
mál.
ísland er ungt land í jarðsögunni.
Gróður þar er viðkvæmur. Talið er
að gróðureyðing hafl byrjað hér
strax er land byggðist og hafi haldið
áfram allar götur síöan, mishratt
eftir árferði og álagi. Alkunna er að
skóglendi hefur gengið mjög saman.
Þar hefur' maðurinn verið mesti
skaðvaldurinn, hvort heldur er litið
á skógarhöggið eða beitina. Fyrstu
fimm aldir íslandsbyggðar var naut-
peningur aðalbúfé landsmanna.
Þessum búpeningi var beitt á landið
og fullyrt er að nautgripir fari mun
verr með skóglendi en sauðfé, eink-
um að vetri til. Þegar beitiland
minnkaði fjölgaði sauðfé sem betur
gat bjargað sér í gróðurleysi. Þetta
var lífsbjörg þess tíma, bæði hvað
varðar matvæli og eldsneyti.
Takmörkun beitar
Nú er öldin önnur og ekki þörf á
því að nýta lándið með sama hætti
og gert var á fyrri hluta íslands-
byggðar. Því verður að gera þá kröfu
til okkar, nútímafólks, að við nýtum
þessa auðlind af miklu meiri gát en
við höfum gert. í reynd er voði fram-
undan ef ekki verður snúið til
vamar af mikilli hörku. Ekki er svo
að skilja að ekkert hafi verið gert,
það þaif bara mun meiri stuðning.
Sú ofiramleiðsla, sem verið hefur
á kindakjöti síöustu ár, hefur haft
það í for með sér að stórlega hefur
hefur með umgengni sinni um
landið sýnt því oft og tíðum ótrúlegt
tómlæti. Umferðin um viðkvæm
hálendissvæði hefur aukist til mik-
illa muna hin síðari ár. Vegna öflugri
farartækja, sem nú era í eigu
margra, hefur mönnum auðnast að
komast til þeirra staða sem áður var
ekki fært nema gangandi eða ríðandi
fólki. Þetta hefur margfaldað um-
ferðina og þvi miður oft skilið eftir
sig spor sem sýna tillitsleysi við nátt-
úruna og hafa stórskemmt hana.
Þama þurfum við að vera vel á verði
bæði gagnvart okkar eigin fólki sem
og útlendingum.
Það er af hinu góða að menn hafi
áhuga á því að kynnast landinu. En
þó verður mönnum að skiljast aö
þörf kann að vera á þvi að loka
ýmsum svæðum og friða þau fyrir
allri umferð. Ferðalög um hálendið
verða aö hlíta ákveðnum reglum.
Þar getur ekki gilt algert frelsi.
Landið er okkar sameiginlega eign
. og sameigninni fylgja takmarkanir.
Við eigum að skila landinu til afkom-
enda okkar. Við verðum líka að taka
tíllit til þess þegar viö erum aö nýta
þetta land.
Fjölgun hrossanna
Undanfarið hafa heyrst um það
raddir að ágangur hrossa sé að verða
það skaðlegasta fyrir gróðurlendi
Islands. Ljótt er það ef satt er. Hross-
um hefur fjölgað á íslandi undanfar-
ið. Einkum er það í þéttbýli.
Hesturinn er mikill yndisgjafi. Haim
er í raun ein af perlum íslenskrar
náttúra. Bændur hafa af því tekjur
að rækta hross og markaður þeirra
er þéttbýlið. Auðvitað fylgir því að
eignast hest að sjá verður honum
fyrir fóðri sumar og vetur. Ekkert
af hrossum þéttbýlisbúa gengur
lengur á afrétti og reyndar þekkist
það aðeins á örfáum stöðum að hross
séu sett á afrétt. Þau era i heima-
löndum. Á láglendi er víða mjög
mikið gras og þvi á alls staðar að
vera nægileg beit fyrir hrossin í girt-
um löndum. Bændur eiga að sjá sér
hag í því að leigja þessi beitarlönd
þéttbýlisbúum og er það víða gert.
Með bættu skipulagi er það aldeilis
óþarfi að hross séu í ofbeittu landi.
Nú hin síðari ár hafa komið upp
svonefndar hestaleigur sem era
hluti af ferðamannaþjónustunni. Oft
era þær hluti af ferðaþjónustu
bænda, ný búgrein til að bæta tekju-
missi vegna framleiðsluskerðingar.
Á nokkrum stöðum er þetta orðin
umfangsmikil starfsemi. í kjölfarið
fylgja feröalög vítt og breitt um
landið og oft í stórhópum. Þama
þarf að gefa gaum að. Þegar þessum
stóra flotum er beint inn á hálendið
er gróðrinum hætt ef eingöngu á að
fóðra hrossin með beit. Slíkt er alger-
lega ófært. Þær kröfur verður að
gera, bæði til hestaleiganna svo og
til annarra er ferðast um hálendið á
hrossum, að þeir hafi með sér fóður.
í því skyni þyrfti að koma upp fóður-
sölu á fjölfömustu leiðunum. Starf-
semi hestaleiganna þarf að
skipuleggja. Þetta er eins og áður
segir hluti af ferðaþjónustunni og
því eðlilegt að samgöngumálaráðu-
neytið setji um þetta reglur. Það
verður að teljast eðlilegt að menn
þurfi að sækja um leyfi til aö reka
slíka starfsemi og uppfylla ákveðin
skilyrði. Á því verður að vera stjóm-
un hvaða svæði menn ferðast um,
eins konar sérleyfi til að fyrirbyggja
áníðslu á landinu. Hestamenn verða
að sætta sig við að hugsanlega verði
svæðum lokað tímabundiö verði
ágangur of mikill. Þama þarf sam-
eiginlegt átak hestamannahreyfing-
arinnar, hestaleiganna, Náttúra-
vemdarráðs og Landgræðslunnar.
Hestamenn hafa sýnt það að þar
sem þeim er trúað fyrir landi til
varðveislu og afnota hafa þeir gengið
vel um þaö. Vil ég í því sambandi
nefna Skógarhóla í Þingvallasveit
sem hestamenn hafa haft umsjón
með í allmörg ár. Það er mikið notað
af einstaklingum og hópum sem era
á ferðinni. Umgengni er þar til fyrir-
myndar og landiö hefur farið árbatn-
andi. Enda er þar gæsla allt sumarið.
Ég hef áður lagt það til að nefskatt-
ur yrði settur á alla skattskylda
íslendinga og honum variö til upp-
græðslu. Ég ítreka það nú. Eitt
þúsund króna skattur, 250 krónur
ársfjórðungslega, drepur ekki nokk-
um mann en slíkur skattur eitt
hundrað og tuttugu þúsund gjald-
enda yrði eitt hundrað og tuttugu
milljónir á ári. Það rúmlega tvöfald-
ar það fiármagn sem er til ráðstöfun-
ar í dag.
Kári Amórsson