Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.1987, Blaðsíða 20

Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.1987, Blaðsíða 20
'20 LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 1987. „Þetta er hverfult starf! . „Það sem hefur gerst er að 1983 vorum við með miklar birgðir af fiski. Þá var lögð á þaö megináhersla að auka söluna til að vinna upp birgðirnar í trausti þess að fram- leiðslan myndi aukast um leið og birgðirnar minnkuðu en það hefur ekki gerst. Framleiðslan hefur verið óbreytt frá árinu 1984 og birgðirnar eru löngu uppurnar. Salan hefur aukist en framleiðslan minnkað þannig að nú dregst salan sennilega saman aftur. Þorskflakasalan, sem hefur verið mest hér, mun sennilega fara aftur niður í það sem hún var * árið 1983. Þá var kvartað yfir því heima á íslandi hvað lítið seldist i Ameríku en nú hefur dæmið snúist við á þann veg að við fáum ekki nægan fisk til að selja." - Er eitthvað hægt að gera til bóta? „Það virðist vera snúiö. Aðalástæð- an fyrir þessu núna er sú að hráefn- ráða um átta hundruð þúsund manns á ári til að halda reglulegri starfsemi gangandi. Þeir loka ekki veitingahúsum í Bandaríkjunum út af manneklu. Þeir bregðast við með ýmsum hætti. Fjölmennasti hópur- inn, sem vinnur í veitingahúsunum, er ungt fólk, 16-25 ara. Sá hópur fer mjög minnkandi en þeir hafa gripið til ýmissa ráða. Það virðist vera hálf- gerð uppgjöf heima þegar kemur að vinnuafli, heyrist manni. Menn sjá ekki með hvaða hætti hægt er að leysa vandann. Ég get nefnt sem dæmi að hér við hraðbrautina fyrir neðan er McDonaldskeðjan en þar er starfsfólkið keyrt til og frá vinnu, um 50 kin hvora leið. Veitingahúsin hér eru síleitandi að fólki og hafa til dæmis tekið það ráð að ráða til sín eldra fólk sem hefur gripið tækifærið fegins hendi. Það hefur hjálpað mik- ið. Fiskurinn hefur hækkað mjög mik- „Bandarikjamenn eru sniðugir með það að finna upp félagslíf," segir Mar- grét og segist hafa nóg að gera alla daga, þó ekki sé nema viö að keyra börnin til og frá skóla. Viö þurfum líka að skapa okkur nafn í smásölu á flökunum en við erum þó ekki alveg óþekkt nafn þar. Ég tel öruggt að salan muni aukast á næst- unni og ég held að það sé mikilvægt fyrir okkur íslendinga að halda fót- festunni hér.“ - Þarf ekki að brýna það meira fyrir fiskvinnslufólki hversu mikil verð- mæti það hefur í höndunum? „Við verðum að gera okkur grein fyrir því að út um allt ísland er fólk sem hefur unnið í fjöldamörg ár í frystihúsum. Þetta fólk hefur ánægju af sínu starfi og stundar sína vinnu vel og er ánægt. Það skapast gotí umhverfi og starfsandinn er góður, aðstaðan er viðunandi og þetta er skemmtilegt vegna þess að allir leggj- ast á eitt. Svo eru aðrir staðir þar sem allt er fiskinum andsnúið. Það er eins og allir hafi komið sér saman um að það sé hundleiðinlegt að vinna í fiski. Það þarf að vekja athygli á að þetta „Við höfum haft miklar áhyggjur af hvalamálinu en sem befur fer virðist sú umræða aðeins vera í blöðunum heima á íslandi," segir Magnús Gústafsson, forstjóri Coldwater Seafood. - inu hefur verið ráðstafað í frystingu á aðra markaði. Það er ekkert minna fryst. Hráefnið hefur farið á þá mark- aði sem krefjast ekki eins mikillar vinnu við fiskinn, markaði sem hafa fallist á að bein séu í fiskinum og þessir frægu ormar ekki leitaðir eins mikið uppi, sem svo mikið hefur ver- ið talað um. Menn töluðu um það í blöðum fyrir ári að það ætti ekki að selja öðrum fisk en þeim sem kynnu að meta það að taka beinin úr sjálfir og éta ormana. Þessir menn hafa ekki hátt núna. Þá snerist umræðan heima um að allt of mikið væri gert iyrir Kanann. Svo er auðvitað mann- ekla. Okkur hefur ekki tekist nægjanlega að gera störf í frystihús- um áhugaverð. Mannekla er vandamál hér líka í sumum greinum, eins og veitinga- húsarekstri. Dæmi um það er veit- ingahúsakeðja hér í Bandaríkjunum sem nefnist Burger King. Þar starfa um 250 þúsund manns og þarf aö ið hér, langtum meira en aðrar matvörur, og það er spurning hvort fiskurinn er það góður að fólk kaupi hann hvað sem hann kostar.“ Neysla á fiski lítil - Er fiskur vinsæll hjá hinum al- menna neytanda? „Bandaríkjamenn borða í kringum hundrað kíló af aðalréttum á ári. Af því eru sex kíló sjávarafurðir en þar af eru botnfisktegundir, sem við er- um með í huga, svo sem þorskur, ýsa og kolategundir, aðeins tvö kíló. Neyslan á fiski er því mjög lítil og má geta þess að hún er ekki nema helmingur þess sem kjúklinganeysl- an hefur aukist á tuttugu árum. Kjúklingurinn er núna einhver vin- sælasti maturinn og það styttist í að hahn slái nautakjötinu við.“ - Það er einnig um samkeppni við aðra fiskseljendur að ræða: „Já, sjávarútvegurinn er náttúr- lega í samkeppni um aðalréttina og þannig eiga menn að hugsa, ekki leggja alla áherslu á að keppa sín á milli.“ - íslenski fiskurinn er dýrari: „Hann er dýrari og miklu betri, þess vegna borga þeir hærra verð.“ - Hefur ormaumræðan komið hing- aö? „Nei, sem betur fer hefur hún ekki gert það, enda höfum við ekki selt eitt gramm nema þess sé vandlega gætt að það sé hreinsað.“ - Hvað um ferskan fisk? „Hann hefur ekki verið seldur í umtalsverðu magni undanfarin ár. Fyrir mína tíö kom óhemjumagn af karfa hingað í flugi. Það gekk vegna þess að þaö þurfti að fljúga með hluti í tölvur til Evrópu og vélarnar komu tómar hingað. Með því móti var kostnaðurinn viðráðanlegur og við urðum stórir í þessu; höföum byggt upp stóran viðskiptahóp og skapað okkur nafn þegar botninn datt úr Björn, 21 árs, segist eiga kærustu á íslandi, Einar er að verða 17 ára en fékk bílpróf 16 ára, því þannig er það í Bandaríkjunum, og Jórunn er 14 ára og líkar vel i skólanum. Þau voru skemmtileg og höfðu frá mörgu að segja. þessu af því að við fengum ekki flutn- inga. Við höfum lítillega fengist við þetta síðan. Þessi ráðstöfun keppir ekki afkomulega séð við frysta fisk- inn á markaðnum. Á þessum markaði skiptir áreiðanleikinn svo miklu máli fyrir sjávarafurðir. Hann kemur raunar fyrst, síðan gæðin, því gæðin skipta í sjálfu sér litlu máli ef ekki er hægt að fá vöruna. Þessum flutningum var því sjálfhætt vegna óstöðugleika eftir að við höfðum ver- ið búnir að koma okkur ágætlega fyrir,“ sagði Magnús ennfremur. - Koma íslendingar til þín og kaupa fisk? „Já, og konan mín varð þess vald- andi. í einhverjum saumaklúbbnum var rætt um að það væri ótækt aö ekki væri hægt aö fá góða fiskinn sem verið væri að selja. Það var því ekki um annað að ræða en bregðast við því. Alltaf er opið fyrsta laugar- dag í mánuði og fólk getur komið og keypt fisk. Við höfum frétt af manni sem kom alla leið frá Kanada til að kaupa fisk hjá okkur. Fólk kemur frá Long Island og hvaðanæva," sagði Magnús og Margrét tók undir það og sagði að þessi fiskur, sem þau fengju, væri sá langbesti fiskur sem hún gæti fengið hér. Þurfum að halda fótfestu - Hver er ástæðan fyrir að fólk getur ekki keypt íslenska fiskinn í verslun- um hér? „Verslanirnar hafa ekki verið til- búnar til að meta gæðin nema með undantekningum á nokkrum svæð- um þar sem hann selst mjög vel. Þar er fólk vant því að kaupa nýjan, góð- an fisk úr frystinum. Hér áður fyrr var þaö oft þannig að sá fiskur, sem ekki seldist, var frystur og var bjarg- aö meö því. Sá fiskur var undantekn- ingarlaust vondur og þess vegna er erfitt að koma því inn hjá fólki að þessi fiskur sé góður. Hjá veitinga- húsunum erum viö hins vegar að eiga við fagmenn sem vita hvort var- an er góð eða vond. Það er kannski líka ástæðan fyrir að við getum selt okkar fisk á hærra verði en aðrir. Reyndar erum við aðeins að auka það að selja í smásöluna því áhugi á fiski er að aukast." - Eigið þið von á að smásöluverslun- in eigi eftir að aukast á næstu árum? „í einhverju formi. Þar hefur selst um einn þriðji af magninu, eins og ég sagöi áðan. Við höfum skapað okkur nafn hjá veitingahúsunum. er mikilvægt starf. Ég er alltaf að segja fólki að frystihúsavinna virðist á mörgum stöðum ekki vera leiöin- leg. Þaö þarf að taka höndum saman um að gera hana áhugaverða og skemmtilega." - Hefur þú unnið í fiski? „Ég vann í saltfiski einu sinni, Björn sonur minn hefur líka prófað það, Einar hefur verið á frystitogara og í Granda og Jórunn var í frysti- húsi í Hafnarfirði í sumar." Förum heim aftur Það er farið að líða á kvöldið og margt hefur verið skrafað og mikið hlegiö en Magnús hefur enn ekki sagt okkur hvaðan hann er ættaður: „Úr Reykjavík, Skipholtinu," segir hann. „Ég ólsi upp í húsinu við hlið- ina á fiskbúðinni. Ætli ég hafi ekki smitast af fisksalatilfinningunni þar þó að fiskbúðin hafi nú ekki verið þarna þegar ég fæddist 1941. Ég sagð- ist alltaf búa fyrir innan bæ því menningunni sleppti við Hlemm," sagði Magnús og hió við tilhugsunina um allar breytingarnar síðan. „Til skamms tíma var vélsmiðja í næsta húsi við Hlíðardal en svo hét húsið okkar sem stóð viö Kringlumýrar- veg. Ég ákvaö að læra vélvirkjun þar. Síðan fór ég í Vélskólann og loks í tæknifræðinám. Ég var líka tvö sumur í síldarversksmiðju á Fá- skrúðsfirði sem vélstjóri." - Hvenær kynntust þið hjónin? „Við vorum saman í gagnfræða- skóla í fyrsta og öðrum bekk en það var ekki fyrr en um tvítugt sem við byrjuðum að vera saman,“ sagði Margrét. „Þegar Magnús var í námi í Danmörku fæddist Björn, elsti son- urinn. Hann var skírður í Noregi þegar við fórum þangað. Eftir að við komum heim bjuggum við í tvö ár í Goðheimum en keyptum síðan hús við Hrauntungu í Kópavogi þar sem við bjuggum í 14 ár. Þú sérð mynd af því þama á veggnum. Okkur var gefin hún þegar við fórum út,“ sagði Margrét. „Við seldum þetta hús núna í sumar,“ sagði hún ennfremur. - Ætlið þið að setjast hér aö? „Nei, ég býst ekki við því,“ sagði Magnús. „Þetta er hverfult starf. í fyrsta lagi getur maður náttúrlega verið rekinn," hélt hann áfram og hló og bætti síðan við að ennfremur gætu komið til einhverjar breyting- ar. - Þið hafið komið ykkur vel fyrir hér:

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.