Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1987, Blaðsíða 22
22
ÞRIÐJUDAGUR 10. NÓVEMBER 1987.
Dægradvöl
í íslensku veiði-
mannasamfélagi
Vel útbúin rjúpnaskytta og til í allt. Einar Páll og Assa tilbúin á veiöar. DV-mynd S.
Á íslandi hefur aldrei verið veiði-
mannasamfélag nema þá það af-
brigði þess sem birtist í sjómenns-
kunni. Það er í raun ekki fyrr en nú
á síðustu tímum sem finna má veiði-
menn og þegar við þá er rætt er ekki
hægt að komast hjá því að undrast
ástríðu þeirra í veiðimennskuna.
Þetta er þannig tómstundaiðja að
ekkert annaö virðist komast að eftir
að menn hafa ánetjast.
Sífellt meiri tíma og peningum er
eytt í veiðimennskuna þó menn játi
að ýmislegt komi til baka, sérstak-
•iega ef veiðimenn eru fengsælir, sem
mun vera að nokkru í réttu hlutfalli
við útbúnað og hve mikið er lagt í
hann. Við höfðum því samband við
einn með veiðibakteríuna sem við
vissum að hefði allan búnað í lagi
enda með þeim reynsluríkari. Einar
Páll Garðarsson heitir hann og báð-
um við hann að lýsa búnaði vel
útbúins veiðimanns.
„Númer eitt, tvö og þrjú er auðvit-
að áttavitinn. Hann er nauðsynlegt
öryggistæki sem menn verða að
kunna á. Þá bjóða skátarnir upp á
skemmtilegan pakka sem fer ekki
mikið fyrir og í honum eru nokkrir
nauðsynlegir hlutir, svo sem sára-
umbúðir og álpoki. Þá er einnig
nauðsynlegt að hafa neyðarmerkja-
skot með sér en bæði er hægt að fá
skot í haglabyssur og sérstaka penna.
Þá er það fatnaðurinn. Sem betur
fer nota flestar yngri ijúpnaskyttur
gönguskó en eldri menn vúja gjarnan
nota stígvél. Ég tel að skómir séu
mun betri, manni verður helst aldrei
kalt í þeim. Ég nota skó sem eru
klæddir að innan með goretex sem
heldur frá vatni en hleypir út raka.
Þá er gott aö vera með legghlífar.
Varðandi buxur þá hættir mörgum
til að fara á veiðar i gallabuxum, sem
er afleitt. Góðar buxur verða að hafa
þann eiginleika að auðvelt sé að
þurrka þær. Ullarfót eru mjög mikil-
væg en einnig er til góður klæðnaður
úr gerviefnum fyrir þá sem þola ekki
ull. Þá em jakkar úr góðu efni einnig
nauðsynlegir.
Það er einstaklingsbundið hvaða
byssur menn vilja nota en flestallar
rjúpnaskyttur nota haglabyssur.
Reyndar nota þeir í Mývatnssveit-
inni dálítið riffla og stafar það af því
aö þeir þekkja veiðisvæðið mjög vel
og ganga að ijúpunni vísri. Þessir
karlar þama þekkja hveija þúfu og
hvert hvarf. Þá vita þeir hvernig
ijúpan hagar sér eftir veðri.
Talstöðvar era mjög sniðug tæki
við veiðar því auk þess aö vera ör-
yggistæki þá auðvelda þær veiðam-
ar. Ef nokkrir eru saman í hóp geta
þeir komist yfir töluvert svæði og
fundið út hvar bráð er að hafa.“
Hundurinn þarfasti þjónninn
Af lýsingum sumra veiðimanna
má ráða að veiðihundur er nánast
bráðnauðsynlegur við veiðarnar.
Þetta hefur orðið til þess að auknum
veiðiáhuga hefur fylgt aukinn áhugi
á hundum og hundarækt. Eitt af ein-
kennum hreinræktaðra hunda er
einmitt hve vel þeir venjast við veið-
ar og því hafa þeir sem hafa fengið
sér veiðihund haft samstarf við
hundaræktendur. Rétt er þó að taka
fram að enn sem komið er era þaö
ekki nema fáir veiðimenn sem eiga
hunda.
„Ég á tveggja ára tík sem heitir
Assa og er Labrador. Þaö er alveg
ótrúlegur munur að hafa svona hund
þvi maður týnir engum fugli og allur
veiðiskapur verður mun skemmti-
legri. Þá er allt annaö að veiða í
kjarrlendi, sem er ipjög erfitt án
hunds því að þar vill allt týnast.
Hundurinn finnur hins vegar alla
fugla og sama á við um veiðiskap í
lausamjöll. Þó að fuglinn týnist í
snjónum finnur hundurinn hann. Þá
sækir hann fugl út í vatn og hann
hefur meira að segja kafað eftir
bráð.“
Einar mælti ekki á móti því að
fengurinn hefði aukist eftir að hann
fékk hundinn og það jafnvel á kostn-
aö félaganna en enn sem komið er
er hundaeign ekki mjög algeng meðal
veiðimanna. Tíkin er svo fljót að
smala saman bráðinni að veiðimenn
í nágrenninu eiga sér einskis ills
von. Þá hefur hún fundið á auga-
bragði fugla sem menn hafa verið
búnir að leita lengi að. „Það er rosa-
lega mikil vinna að þjálfa upp góðan
hund,“ sagði Einar Páll og bætti við
að hans líkamsrækt væri að mestu
fyrir tilstilli hundsins.
Æfingar eru nauðsynlegar
Nú er ijúpnaveiðitíminn ekki
nema frá 15. október til 22. desember
svo að veiðimönnum er nauðsynlegt
að leita annað til að halda sér í æf-
ingu. Reyndar era flestir ijúpna-
veiöimenn á kafi í annarri veiði, svo
sem gæsaveiði, og lengir það veiði-
tímabilið til mikilla muna. Það er
auðvitað bráðnauðsynlegt að veiði-
menn kunni að umgangast þau
varasömu vopn sem þeir meðhöndla
og ekki síst að þeir beri tilhlýöilega
virðingu fyrir þeim.
Sumir veiðimanna era jafnframt í
skotfélögum og er óhætt að mæla
með því að menn geri það. Nú á síð-
ustu áram hefur rjúpnaveiðimönn-
um og byssueigendum fjölgað og því
er brýnt að kenna mönnum rétta
meðhöndlun skotvopna. Mörgum
hefur þótt bera við að menn sem
ekki kunna með skotvopn að fara fái
þau svo til viðstöðulaust í hendurn-
ar. Þá er auðvitað nauðsynlegt fyrir
menn, sem ætla að ná einhveijum
árangri við veiðamar, að vera í góðri
þjálfun.
Gott líkamsástand er mikilvægt
atriði vegna þess að menn era á gangi
heilan dag og þurfa stundum að
burðast með þungar byrðar ef veiðin
hefur gengið vel. Það verður að átta
sig á því áöur en lagt er af stað í
veiðitúr hvað hægt er að bjóða sjálf-
um sér og færast ekki of mikið í fang.
Segja frá ferðum sínum
Þegar farið er í veiðiferðir er mikil-
vægt að láta vita af ferðum sínum
og einnig um áætlaðan komutíma.
„Hins vegar kemur oft fyrir að mað-
ur flytur sig og fer á annað svæði sem
maöur lét ekki vita af. Auðvitað er
það ekki nógu sniðugt því það er
mikilvægt öryggisatriði að láta vita
af ferðum sínum,“ sagði Einar Páll
en það getur verið mjög misjafnt
hvemig veiðist eftir svæðum. Einn
daginn veiðist vel á einu svæðinu en
ijúpan er fljót að færa sig til og ferð-
ast jafnvel á milli landshluta. Hver
veiðimaður á sinn uppáhaldsveiði-
stað sem hann gefur helst ekki upp.
Þetta sama má reyndar segja um
skipstjóra sem ekkert era að básúna
hvar þeir fiska best.
Veðrið ræður að sögn kunnugra
mestu um hvernig gengur við veið-
arnar. Rjúpan er mjög spök í miklu
frosti og logni en þá vill hún kúra
sig til að sleppa við orkutap, sem er
henni nauðsynlegt til að lifa af hina
óblíðu veðráttu hér. Rjúpan skynjar
ekki liti og því er ijúpnaskyttum
óhætt að vera í litskrúðugum göllum
við veiðamar, það eykur öryggi
þeirra.
Þegar menn heíja veiðar er nauð-
synlegt að afla sér eins mikillar
þekkingar og unnt er fyrirfram. Áö-
ur hefur verið nefnt að heppilegt er
að skrá sig í skotfélög en þar geta
menn lært helstu undirstöðuatriði
varðandi meðferð skotvopna. Þá er
nauðsynlegt aö kunna eitthvað fyrir
sér í meðferð áttavita. Þeir veiöi-
menn, sem spjallað var við, mæltu
eindregið með því að fara á veiðar í
upphafi með reyndum mönnum. Það
eykur öryggið auk þess sem menn
læra mun fljótar hvemig ber að at-
hafna sig við veiðarnar.
-SMJ
Hvað kostar að gerast
rj úpnaskytta?
Hér á eftir fer upptalning á þeim
búnaði sem rjúpnaskyttur notast
við. Auðvitað er þetta engan veginn
tæmandi upptalning en hún ætti
þó að geta geflð einhveija hugmynd
um hvemig ber að útbúast fyrir
veiðar. Verðið sem upp er gefiö er
til viðmiðunar en sjálfsagt er hægt
að kaupa bæði dýrari og ódýrari
útbúnað.
Áttaviti: 1700 til 1900 kr.
Pakki frá skátafélaginu sem inni-
heldur: álteppi, plástur, sárabindi
o.fl.: 980 kr.
Neyðarmerkjaskot í haglabyssu:
580 kr. 5 i pakka
Pennaskot: 1.700 kr. 10-12 skot
Gönguskór: 6.000 kr.
Sérstakar göngubuxur: 5.000 til
11.000 kr.
Vaxjakki: 5.000 kr.
Úlpur úr goretexefni: 12.000 til
20.000 kr.
Einhleypa: 7.000 til 14.000 kr.
Tvíhleypa: 34.000 til 130.000 kr.
Talstöðvar: 15.000 kr.
Vasahnífur: 1.500 kr.
Lítill sjónauki: 5.000 til 6.000 kr.
Rjúpnavesti: 4.000 til 6.000 kr.
Bakpoki: 3.000 kr.
Neyðarljós: 2.600 kr.