Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1987, Blaðsíða 21

21
FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1987.
Mermirig
„Ég átti bara eitt
þarflegt þing“
Gils Guðmundsson.
Ævintýramaður.
- Jón Ólafsson ritstjóri.
Vaka-Helgafell.
Æviferill Jóns Ólafssonar, rit-
stjóra og alþingismanns frá Kol-
freyjustað, bróður Páls Ólafssonar,
skálds, er vafalítið sviptingamesta
tilþrifa- og baráttusaga íslensks
stjómmála- og blaðamanns á ára-
tugunum beggja megin aldamót-
anna síðustu.
Hún er eins og fellibylur og það
var sem allt lauslegt færi af stað
þar sem hann fór og lét að sér
kveða. Hann gerði ýmist að fella
menn og málefni eins og fls eða
hefja þá og koma málum fram eins
og hendi væri veifað. Hann var
ýmist hataður eða dáður. „Kjaftur-
inn“ var skæðast vopn hans og það
eina sem hann átti eins og hann
sagði sjálfur í vísukomi - svo eggj-
að að ætíð beit en var þó aldrei
eitrað. Hann var langa tíð þing-
maður og þótti þar skörungur og
frábær málafylgjumaður en baðst
aldrei griða eða að hvarflaði að
honum að verja þingsæti sitt með
nokkrum undanslætti, sagði meira
að segja þrisvar af sér þing-
mennsku að óloknu kjörtímabili en
átti ætíð víst traust kjósenda sinna
að.
Rauðasta rósin
Enginn íslenskur stjómmála-
maður, blaðamaður eða skáld,
hefur fyrr eða síðar þurft að flýja
af íslandi, meira að segja tvisvar á
ævinni, undan yfirvöldum og dóm-
um annar en Jón Ólafsson og ætli
hann sé ekki eini íslendingurinn
sem orðið hefur útlægur úr landinu
fyrir skáldskap sinn og hafa menn
þó löngum verið níðskældnir hér á
landi en þjóðin líka umburðarlynd
í besta lagi um þá iðju. Og kvæðið
íslendingabragur er og verður
rauðasta rósin í hnappagati Jóns
Ólafssonar í hugum Islendinga ár
og aldir. Svo nákominn var hann
huga og hjarta íslendinga og er
enn. Og þó skildu þeir við Dani án
haturshugar. Það er góð einkunn.
Framlag Jóns Ólafssonar til ís-
lenskrar blaðamennsku á
bemskuárum hennar er bæði mik-
ilvægt og merkilegt og vafalítið
setti hann mark sitt á hana með
þeim hætti að það sást lengi eftir
hans dag og máist vonandi ekki út
að fullu á næstu áratugum. Góð
blaðamennska á að vera orðská og
tæpitungulaus og hugur að fylgja
máli en þó án þess að hatrið myrkvi
hugina. Þar lýsir fordæmi Jóns vel.
Jón Ólafsson gaf víst sjálfum sér
einkunnina ævintýramaður þegar
hann hóf að rita sjálfsævisögu sína
á síðustu æviárum án þess að hon-
um entist aldur til þess að segja frá
helstu ævintýrum lífs síns. Þessari
nafngift er haldið á þessari bók og
má það allvel hæfa þó að varla
verði sagt að Jón hafi alltaf efnt til
ævintýra sinna af yfirlögðu ráði.
Hitt mun sanni nær aö honum voru
Jón Olafsson ritstjóri.
þau beinlínis ásköpuð vegna gerðar
sinnar og víkingslundar.
Auðrakin ævislóð
Margt hefur verið ritað um Jón,
bæði fyrr og síðar, og auk þess er
Bókmenntir
Andrés Kristjánsson
slóð hans auðrakin í blöðum hans
og annarra bæði austan hafs og
vestan. Þessi ævintýri standa því
síðari kynslóöum ljóslifandi fyrir
augum, ef einhverjir verða til þess
að draga þau fram fyrir almenn-
ingssjónir. Og þaö hefur Gils
Guðmundsson gert myndarlega
með samantekt sinni í þessari bók.
Þetta eru þættir sem hann samdi
og flutti í útvarp árið 1986, alls 27
að tölu, og stóð hver hálfa stund.
Þættir þessir nutu ómældra vin-
sælda, eins og efni stóðu tjl, þar
sem hvort tveggja var að girnilegra
frásagnarefni er vandfundið svo að
forvitni fólks seildist eftir því og
Gils dró það saman úr hinum
mörgu námum og valdi það sem
feitast var á stykkinu með góðri
yfirsýn og listilegum frásagnártök-
um.
Það er ætíð nokkur áhætta að
gefa út í bók slíka útvarpsþætti eða
aðrar frásagnir sem búnar hafa
verið úr garði til munnlegs flutn-
ings. Þótt þeir þyki áheyrilegir og
áhrifasterkir í flutningnum og rísi
jafnvel hátt þar í eyrum manna er
hætt við að ævintýrin fólni við
prentun þessa mælta máls. En svo
vel eru þessir þættir samdir og
saman settir að þeir sigla hiklaust
fram hjá því skeri í bókinni og saga
Jóns Ólafssonar verður lesanda
enn skýrari fyrir hugarsjónum eft-
ir lesturinn.
Sviptingamikil
Lífssaga Jóns Ólafssonar er svo
sérstæð, flughröð, sviptingamikil
og safarík að varla mun kostur á
öðrum eins innviðum mannlegrar
átakaævi áþessu landi á síðari öld-
um. Jón Olafsson á blátt áfram
engan sinn líka að áræði, hjarta-
hita og vígfimi.
Þetta er myndarleg bók og vel úr
garði gerð, bætt í þættina myndum
af blöðum Jóns og samferðamönn-
um. Það yljar manni svo vel um
brjóstið að lesa sögu þessa hugum-
stóra manns sem þorði að segja það
sem honum bjó í brjósti um hvern
sem var.
A.K.
ATVINNIJHÚSNÆÐI
Til leigu 160 fermetra götuhæð að Hjallahrauni 13,
Hafnarfirði, t.d. fyrir létta iðnað eða verslun. Allar
nánari upplýsingar gefa Árni Einarsson hdl., sími
82455, og Bergur Jónsson, sími 50312.
DV
HAFNARFJÖRÐUR
Blaðbera vantar í:
MIÐBÆ
OG
VESTURBÆ.
Upplýsingar ( síma 50641.
Nauðungaruppboð
þriðja og síðasta á fasteigninni Sunnuhvoli, Reyðarfirði, þingl. eign Þórdís-
ar Pálu Reynisdóttur, fer fram á eigninni sjálfri mánudaginn 21. des. 1987
kl. 10.30.
________________ Sýslumaður Suður-Múlasýslu
Nauðungaruppboð
þriðja og síðasta á fasteigninni Geysi e.h., risi, Djúpavogi, þingl. eign Sigurð-
ar Pálssonar, ferfram á eigninni sjálfri föstudaginn 18. des. 1987 kl. 13.Ö0.
Sýslumaður Suður-Múlasýslu
Samstarf sem skilar þér
frábæm kaffi.