Alþýðublaðið - 02.07.1921, Qupperneq 1

Alþýðublaðið
Gelið út aí Alþýðaflokknttm.
1921
Laugardagina 2. júlí.
149 tölubl.
Spánarsamningurinn.
Norðfflenn standa með íslendingum.
Fyrir nokkrusia dögurn barst
landsstjórainni skeyti frá danska
utanrikisráðuneytinu um það, að
Spánverjar viidu ekki veita ís
landi beztu tollkjör nema því að-
eins, að ieyfður yrði innflutningur
á vínum frá Spáni til íslands.
Þetta kom mjög á óvart, því
allan þann tíma sem samningar
stóðu yflr hafði ekkert verið minst
á þetta, en þremur dögum áður
en undirrita átti samninginn, og
sendiherra Dána kvaðst rita undir
fyrir Danmörku og ísland i sam-
einingu, neituðu Spánverjar þvi.
Sögðu ísland sjálfstætt ríki, og að
þeir settu því skilyrði sem að of-
an greinir.
Landsstjórnin svaraði skeyti ut-
anríkisráðuneytisins þannig, að
ekki kæmi til mála að ganga að
þessu nýja skiiyrði; en æskti
þess, þar sem þingi væri nýslitið,
að úrslitum málsins yrði frestað
þangað til þing kemur saman í
febrúar 1922. Við þetta sat í gær
þegar vér áttum tai um þetta við
fjármálaráðherrann.
Hann kvað Dani að þessu hafa
staðið fast með oss íslendingum,
en gat á hinn bóginn ekkert sagt
um það, hve lengi það yrði.
Hér er um alvarlegt mál að
ræða. Ekki svo mjög fyrir það,
að aðstaða íslendinga á fískmark-
aðinum versnar kannske nokkuð
i biii, heldur er hitt alvarlegra,
að Spánverjar gera hér kröfu til
þess, að vér Islendingar breytum
einkalöggjöf vorri.
Vitanlega kemur aldrei til þess,
það nær engri átt, að vér verðum
við þessum kröfum til samkomu-
lags Til þess iiggja margar ástæð-
ur og miklar.
Fyrst og fremst er það sjálf
stæði voru stórhættulegt, að láta
undan í þessu máli. í öðru lagi
er enginn vafi á því, að skaðinn
sem við hefðum af því að ganga
að þessu yrði meiri en sá skaði
sem hlytist af að skrifa ekki undir
með þessu skilyrði. Skal að þessu
sinni siept að rökstyðja þetta, en
mun síðar gert. Frá siðferðislegu
sjónarmiði yrði tilslökun oss stór-
hættuleg, og i sambandi við það
má geta þess, að gagnvart Noregi
getum við ekki staðið okkur við
að láta undan.
Við okkur er farið fram á, að
afnema bannlögin og leyfa frjáls-
an innflutning á spönskum vínum,
en við Norðmenn er aðeins farið
fram á, að þeir hækki lítillega
hámark áfengisstyrkleikans. Mun-
urinn er stórkostlegur. En þó
dettur Norðmönnum ekki i hug
að láta undan. Þeir hafa svarað
Spánverjum til bráðabirgða með
því að hækka um helming tolia
á öllum spönskum vörum, sem
ðuttar eru til Noregs, og eins og
sjá má af símskeyti þvf, sem
Stórstúkunni barst nýlega frá for-
manni Bindindisféiagasambands
Noregs, mun Noregur fús til að
standa hlið við hlið við ísland i
þessu tollstríði við Spán. Sím-
skeytið hljóðar svo:
sSá orðrórnur gengur, að Spánn
setji sem skilyrði fyrlr nýjum
samningum við Danmörk og ís-
land, að leyfður verði innflutning-
ur á sterkum vínum til tsiands.
Svipuð skiiyrði hafa Noregi verið
sett, en nýja stjórnin og meiri-
hluti stórþingsins mua neita að
verða við slíkum tilslökunum. ís-
land og Noregur ættu að standa
hvort við annars hlið í þessn
máli. Arne Halgjem. *
Eins og tekið var fram má af
skeytinu ráða hug frænda vorra.
Og hver skyldi viija vera sá ó
drengur á íslandi, að ganga í lið
með vínsölunum á Spáni og
hjáipa þeim til að traðka rétti
vors unga „fullvalda rikisf" Eng-
inn — vonandi enginnl
Á morgun halda bannmenn
skrúðgöngu. Þar verður þetta mál
væntanlega til umræðu meðal
annars, og þá geíst öllum sönnum
ísiendingum tækiíæri til þess að
mótmæla því, að þeim séu í
samningum við erlend ríki boðin
smánarboð, því þetta eru smánar-
bod. Því verður ekki neitað.
Engan sannan fslending,
engan sannan bannmann má
vanta á morgnn í shrúðgöngu
hannmanna.
Utlenðar jréttir.
Persía.
Eins og sjá má af skeyti, sera
kom í blaðinu i gær, hafa ein-
hverjar veruiegar breytingar orðið
á stjórninni í Persíu. Nýja stjórn-
in hefir risið gegn öllum afskift-
um Engiendinga, en leitað styrks
hjá sovjetstjórninni i Moskva.
Hún hefir stuðning meðalstéttar-
innar, og kommúnistarnir hafa
íeinnig heitið henni fuliu fylgi til
þéss að losa Persíu undan öllum
áhrifum Englendinga. Eftir frétt-
um frá Moskva hefir töluvert
gengið á i Persíu undanfarið.
Stóreignamenn þar hafa verið
teknir fastir hópum saman og
lagðir á þá háir skattar. Margar
stóreignir hafa verið lagðar undir
ríkið og með aðstoð rússnesku
stjórnarinnar hefir nýja stjórnin
komið upp ríkisbanka.
Yfirleitt virðist svo af þessum
fréttum að það séu jafnaðarmenn
sem nú hafa fengið völdin i hend-
ur í Persíu.
Charchill
nýlendumálaráðgjafi Breta hefir
nýlega haldið ræðu i Manchester
um öll viðskifti bandamanna og
Þjóðverja, og hefir hún vakið
mikla eftirtekt. Kveður þar við
annan tón en þann, sem jafnaðar-
legast hefi' borið mest á meðal
bandamanna á síðustu árum,
Churchill hefir sannfærst á þvi að
Evrópa geti ekki risið úr tústum