Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.1989, Blaðsíða 14

Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELiAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SÍMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJOLMIÐLUNAR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 800 kr.
Verð í lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr.
Á rauðu Ijósi
Mitt í öllum efnahagsþrengingunum hafa þeir Jón
Baldvin Hannibalsson og Ólafur Ragnar Grímsson
ákveðið að efna til fundaherferðar undir samheitinu „á
rauðu ljósi“. Margir hafa orðið til þess að reka upp stór
augu, einkum þó flokksmenn þeirra félaga. Tilefni fund-
anna er að sögn formannanna að færa A-flokkana nær
hvor öðrum. Þeir segja að stefnubreytingar séu hjá báð-
um flokkum, gott samstarf hafi skapast innan ríkis-
stjórnarinnar og nú sé tími til að hefja umræður um
það opinberlega hvort ekki sé rétt að leggja niður vopn
í sjötíu ára hugmyndafræðilegri baráttu vinstri manna.
Samstarf milli Jóns Baldvins og Ólafs Ragnars er
ekki nýtt af nálinni. Þeir stofnuðu með sér Samtök frjáls-
lyndra og vinstri manna á síðasta áratug sem hafði
þann eina yfirlýsta tilgang að sameina alla vinstri menn
í einum flokki. Sú sameining fór út um þúfur og þeir
félagarnir skipuðu sér í sinn hvorn flokkinn og eru nú
orðnir formenn þeirra - Ólafur í Alþýðubandalagi, Jón
Baldvin í Alþýðuflokki. Nú hafa þeir tekið upp þráðinn
að nýju og enn er sami, gamli draumurinn hafður að
leiðarljósi. Það er að segja að sameina vinstri menn í
einum flokki.
Menn skulu því ekki reka upp stór augu. Samstarfs-
hugmyndir þeirra félaga koma ekki á óvart. Þeir eru
enn að hola sama steininn og hafa kannske betra tæki-
færi til þess en áður í krafti formennsku sinnar og
valda. Sannleikurinn er líka sá að uppstokkun í flokka-
kerfinu er öllum ljós. Sjálfstæðisflokkurinn stendur á
tímamótum, Borgaraflokkurinn er klofinn í frumeindir
sínar og kvennalistakonur hafa enn ekki markað sér
bás eða viljað sanna tilverurétt sinn. Segja má að Fram-
sóknarflokkurinn standi enn föstum fótum í fortíðinni
þótt styrkur hans felist í forystumönnum frekar en
málefnum, enda er Framsóknarflokkurinn meiri tíma-
skekkja heldur en nokkur annar stjórnmálaflokkur í
landinu.
í ljósi þessa tómarúms er sameining A-flokkanna
ekki vitlausari hugmynd en hvað annað ef menn halda
að leiðin til framtíðarinnar liggji til vinstri. Þessir flokk-
ar eiga margt sameiginlegt. En þeir eiga líka margt sem
skilur þá að, og mikið á eftir að ganga á áður en draum-
ur flokksformannanna verður að veruleika. Enda sést
það á viðbrögðum ýmissa stofnana og frammámanna í
A-flokkunum að þessari fundaherferð er ekki alls staðar
vel tekið.
Hér hefur löngum verið sagt að nýr, frjálslyndur
Úöldaflokkur á miðju stjórnmálanna væri tímabær.
Margur hefur haldið að Jón Baldvin og Alþýðuflokkur-
inn mundu leita samstarfs í þá áttina, frekar en sækj-
ast eftir samstarfi lengra til vinstri. Það var reyndar
gert í síðustu kosningabaráttu Alþýðuflokksins. Nú hef-
ur blaðinu verið snúið við og það er auðvitað mál Al-
þýðuflokksins. En þá er það um leið áskorun til borgara-
legra og frjálslyndra afla að hugsa sitt ráð upp á'nýtt.
Uppstokkun til vinstri kallar á uppstokkun til hægri.
Baráttan stendur um atkvæði kjósenda sem hvorki vilja
skipa sér lengst til hægri né lengst til vinstri.
Ef Jón Baldvin og Ólafur Ragnar vilja fara um landið
á rauðu ljósi þá eiga aðrir stjórnmálaáhugamenn að
fara um landið á leyfilegu ljósi, á grænu ljósi, og bjóða
upp á aðra valkosti en vinstri villu. Nú er tilefnið og
tækifærið, þökk sé flokksformönnum Alþýðuflokks og
Alþýðubandalags, sem enn eru fastir í æskudraumum
og óskhyggju síðasta áratugar.
Ellert B. Schram
FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1989.
Nýja árið byrjar ekki vel hvað
varðar sambúð Bandaríkjanna við
Evrópuríkin og væntanlegan Evr-
ópumarkað. Nú liggur við fullu við-
skiptastríði og slík stríð er auðveld-
ara að magna en stöðva. Tilefnið
er nokkuð undarlegt, málið snýst
um hormóna í nautakjöti.
í Bandaríkjunum hefur það tíðk-
ast i áratugi að gefa nautgripum
vaxtarhormón til að fá af þeim
meira kjöt með minni fitu. Þessar
hormónagjafir hafa átt sinn þátt í
því hve nautgriparækt hefur geng-
ið vel vestanhafs og Bandaríkja-
menn segjast sjálfir framleiða besta
nautakjöt í heimi.
Þessar lyfjagjafir eru stundaöar
með fullu leyfi yfirvalda og sam-
kvæmt ströngustu reglum, og regl-
ur um matvæli og hollustuhætti
eru mjög strangar í Bandaríkjun-
um. En græningjar í Evrópulönd-
um hafa fengið sett bann við inn-
flutningi á þessu kjöti af heilsu-
farsástæðum. Bandaríkjamenn
taka þessu mjög illa og nú hafa
þeir boðað refsiaðgerðir á móti sem
þýða munu hömlur á innflutning á
ýmsum útflutningsvörum Evrópu-
bandalagsins.
En allt það moldviðri, sem þyrl-
ast upp í kringum þetta mál, felur
önnur mikiu alvarlegri ágreinings-
mál, sem eru ills viti fyrir sambúð
þessara tveggja vestrænu risa,
Miklar rannsóknir fara fram í Evrópu og Bandaríkjunum á skaðsemi
hormónakjöts. - Bandariskur vísindamaður að störfum.
Græningjar
og hormónar
einkum eftir sameiningu Evrópu í
einn risavaxinn markað án landa-
mæra árið 1992.
Barnamatur
Fyrír ailmörgum árum varð ít-
alskur framleiðandi uppvís að því
að setja mennsk hormón í barna-
mat til að gera börnin feitari og
sællegri. Þetta vakti eðhlega gífur-
lega hneykslun og harkaleg við-
brögð og í kjölfarið skáru flokkar
græningja, em eru fjölmennir víða
í Vestur-Evrópu, einkum Vestur-
Þýskalandi, upp fierör gegn öllum
bætiefnum í mat og hormónum
sérstaklega.
Þessi herferð bar víða árangur
og lög voru sett gegn hormónum í
mannamat, og reyndar dýrafóðri
hka. Nú er þaö svo, að minnsta
kosti segja Bandaríkjamenn það,
að vaxtarhormón í nautgripum
hafa engin áhrif á menn, en því
vilja græningjar ekki trúa, og virð-
ast hafa almenningsáhtið í Vestur-
Evrópu með sér í því.
Bandaríkjamenn krefjast þess aö
Evrópuríkin láti evrópska vísinda-
menn skera úr um skaösemi horm-
ónakjötsins en því neitar Evrópu-
bandalagið og segist hafa rétt á að
banna innflutning á því kjöti sem
ekki sé framleitt eftir evrópskum
staðh. Fuilvíst þykir að evrópskir
vísindamenn séu sömu skoðunar
og þeir bandarísku um skaösem-
ina, en þetta er orðið tilfinningamál
þar sem rök eru ekki tekin til
greina.
Jafnvel þótt ríkisstjómir vhdu
leyfa þennan innflutning er óvíst
aö þær fengju frið til þess vegna
andstöðu græningja á þingi og
grænfriðunga utan þess. Hagsmun-
ir éru í rauninni lithr, nautakjöts-
innflutningur Evrópu frá Banda-
ríkjunum er aöeins um eitt prómill
af heildarviðskiptunum. Málið
snýst heldur ekki um þá hagsmuni
heldur samskipti þessara aðila í
heild og þá einkum landbúnaðar-
stefnuna.
Þau ágreiningsmál urðu til þess
aö ráðstefna GATT um alheims-
tollamál fór út um þúfur í Kanada
í síðasta mánuði. Bandaríkjamenn
settu innflutningsbannið á horm-
ónakjötinu á oddinn og hétu því
undir forsæti Yeutters, fastafull-
trúa hjá GATT, sem nú verður
næsti landbúnaðarráöherra
Bandaríkjanna, að knýja fram
Kjallarinn
Gunnar Eyþórsson
fréttamaður
iausn á þessum málum í heild
sinni, með þeim afleiðingum að
engin niðurstaða fékkst. í því máli
er um hagsmuni að ræða sem
skipta milljörðum dollara á báða
bóga og snúast um niðurgreiðslur,
tolla og út- og innflutningshöft.
Afstaða Yeutters í hormónamálinu
þýðir mótaðgerðir, sem boða illt
eitt í sambúð Vestur-Evrópu við
Bandaríkin.
Landbúnaðaröngþveiti
Landbúnaðarmál hins vestræna
heims eru alls staðar vandræða-
mál. í samanburði við Evrópuríkin
er íslensk landbúnaðarstefna th
fyrirmyndar. í Evrópu eru niöur-
greiðslur svo háar að þær leiða til
sívaxandi birgðasöfnunar. Til
dæmis er heimsmarkaðsverð á
maís nú um 97 dollarar hvert tonn,
en bændur í Evrópu fá greidda
rúmlega 200 dollara fyrir tonniö.
Aö sjálfsögðu framleiða þeir eins
mikinn maís og þeir geta og Evr-
ópuríkin undirbjóða síðan aðra
framleiðendur á heimsmarkaöi.
Um 60 th 80 prósent af fjárlögum
Evrópubandalagsins eru útgjöld
vegna niðurgreiðslu á landbúnað-
arafurðum. Þaö er augljóst að þetta
gerir öhum samkeppnisaðilum,
ekki síst í Bandaríkjunum, erfitt
fyrir. Bandaríkjamenn hafa lengi
reynt, ásamt Kanadamönnum,
Áströlum, Argentinumönnum og
fleiri landbúnaðarþjóðir að fá
stefnu Efnahagsbandalagsins
breytt en án árangurs. Nú er sem
sagt komið að einhvers konar upp-
gjöri. Bandarísk landbúnaðar-
stefna er líka óheyrhega dýr, og
þeir eiga við mikla birgðasöfnun
að stríða sem landbúnaðarstefna
Efnahagsbandalagsins á sinn þátt
í. Það eru þeir hagsmunir sem Ye-
utter setti á oddinn á ráðstefnu
GATT, en ekki hormónakjötið út
af fyrir sig. Bandaríkjamenn krefj-
ast þess aö sú stefna verði mótuð
th langframa að afnema flestahar
niðurgreiðslur og heimsmarkaðs-
verð ráði verðlagi. Þetta mundi
setja bændur í Evrópu á hausinn,
og því kemur þaö ekki th greina
þar. Afleiðingin er yfirvofandi við-
skiptastríð Bandaríkjanna og Evr-
ópu þar sem Bandaríkjamenn hóta
höftum á iðnvaming verði höftum
á verslun með landbúnaðarvörur
ekki. aflétt. í þessu máh standa
Bandaríkjamenn ekki vel að vígi
og hormónakjötiö virðist ekki vera
málstaður sem þeir geta staðið og
fahið með. Með því að heimta af-
nám niðurgreiðslna eru þeir aö
hafna samningum um lækkun
þeirra sem kæmi öllum vel. íbúar
Evrópu verða að greiða miklu
hærra verð fyrir landbúnaðaraf-
urðir en þeir þyrftu ef þessum
málum væri hagrætt, og það er
ahra hagur að verö á heimsmark-
aði verði raunhæft. Bandaríkja-
menn hafna samningum og heimta
aht eða ekkert. Að auki er land-
búnaöarstefna Bandaríkjanna ekki
hafm yfir gagnrýni, þar eru hka
ýmis höft í gildi. Það eina sem útht
er fyrir að Bandaríkjamenn áorki
með kröfu sinni um að hormóna-
kjötiö verði tekið gott og ght er að
efla flokka græningja og grænfrið-
unga og grafa undan sínum eigin
áhrifum á Evrópubandalagið.
Gunnar Eyþórsson
, ,Landbúnaðarmál hins vestræna
heims eru alls staðar vandræðamál. í
samanburði við Evrópuríkin er íslensk
landbúnaðarstefna til fyrirmyndar.“