Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.1989, Qupperneq 6

6
MIÐVIKUDAGUR 27. SEPTEMBER 1989.
Viðskipti__________________________________________dv
Skattlagning vaxtatekna:
Tíminn er mjög óheppilegur
vegna hinnar miklu verðbólgu
- segir Ólafur Bjömsson, fyrrum prófessor við Háskóla íslands
Skuldir heimilanna hafa aukist um næstum 50 milljarða að raunvirði á sið-
ustu árum. Kvennalistinn bendir á að skattlagningin auki fjármagnskostnað
heimilanna og skerði kaupmátt þeirra enn meira en orðið er.
„Það er verið að leggja til að sam-
ræma skattlagningu fjármagns-
tekna. Það er réttlætismál aö tekjur
séu meðhöndlaðar eins, hvaðan sem
þær koma,“ sagði Ólafur Ragnar
Grímsson fjármálaráðherra á fundi
Samtaka sparifjáreigenda á Hótel
Sögu á sunnudaginn. Fundurinn var
líflegur og vel sóttur. Málefnið var
mál málanna á íslenskum fjármagns-
markaði þessa dagana; tillögur fjár-
magnsskattanefndar um skattlagn-
ingu vaxtatekna á næsta ári. Forsæt-
isráðherra sagði á fundinum að
meirihluti væri fyrir því á Alþingi
að frumvarp þar um yrði samþykkt
á þessu hausti.
Ölafur Bjömsson, fyrrum prófess-
or við viðskipta- og hagfræðideiid
Verðbréfaþing
íslands
- kauptilboð vikunnar
FSS = Fjárfestingarsjóður Sláturfélags
Suðurlands, GL = Glitnir, IB = Iðnaðar-
bankinn, Lind = Fjármögnunarfyrirtækið
Lind, SlS = Samband íslenskra sam-
vinnufélaga, SP = = Spariskírteini rikíssjóðs
Hœsta kaupverö
Einkennl Kr. Vextir
FSS85/1 181,61 11,1
GL1986/2 151,41 9,5
GL1986/2 138,78 9,3
IB1985/3 208,02 8,1
1B1986/1 186,73 8,2
LB1986/01 152,47 8,2
LB1987/01 149,05 8,1
LB1987/03 139,89 8,0
LB1987/05 134,42 7,9
SIS1985/1 311,43 12,9
SIS1985/2B 206,97 11,7
LYS1987/01 143,46 9,5
SIS1987/01 194,61 11,4
SP1975/1 15805,87 6,8
SP1975/2 11808,96 6,8
SP1976/1 10945,70 6,8
SP1976/2 8627,55 6,8
SP1977/1 7726,20 6,8
SP1977/2 6413,67 6,8
SP1978/1 5238,74 6,8
SP1978/2 4097,24 6,8
SP1979/1 3536,36 6,8
SP1979/2 2662,04 6,8
SP1980/1 2286,85 6,8
SP1980/2 1803,89 6,8
SP1981/1 1497,31 6,8
SP1981/2 1131,19 6,8
SP1982/1 1043,68 6,8
SP1982/2 791,22 6,8
SP1983/1 606,40 6,8
SP1983/2 406,26 6,8
SP1984/1 406,76 6,8
SP1984/2 438,22 6,8
SP1984/3 426,91 6,8
SP1985/1A 360,91 6,8
SP1985/1SDR 292,39 10,0
SP1985/2A 280,47 6,8
SP1985/2SDR 254,06 10,0
SP1986/1A3 249,01 6,8
SP1986/1A4 282,25 6,8
SP1986/1A6 300,23 6,8
SP1986/2A4 235,72 6,8
SP1986/2A6 248,54 6,8
SP1987/1A2 198,13 6,8
SP1987/2A6 179,16 6,8
SP1987/2D2 178,13 6,8
SP1988/1D2 158,55 6,8
SP1988/1D3 161,02 6,8
SP1988/2D3 131,89 6,8
SP1988/2D5 131,76 6,8
SP1988/2D8 129,42 6,8
SP1988/3D3 124,69 6,8
SP1988/3D5 125,87 6,8
SP1988/3D8 124,79 6,8
SP1989/1 D5 121,45 6,8
SPR1989/1 D8 120,30 6,8
Taflan sýnirverð pr. 100 kr. nafnverðs
og hagstæðustu raunávöxtun kaupenda
í % á ári miðað við viðskipti 25.09.'89.
Ekki er tekið tillit til þóknunar.
Viðskipti á Verðbréfaþingi fara fram hjá
eftirtöldum þingaðilum: Fjárfestingarfé-
lagi Islands hf„ Kaupþingi hf„ Lands-
banka Islands, Samvinnubanka Islands
hf„ Sparisjóði Hafnarfjarðar, Sparisjóði
Reykjavlkurog nágrennis, Útvegsbanka
Islands hf„ Verðbréfamarkaði Iðnaðar-
bankans hf. og Verslunarbanka Isl. hf.
Háskóla íslands, sagði í samtali viö
DV í gær að hvað sem mætti segja
um réttlætingu skatts á vaxtatekjur
og almenna samræmingu skatta á
fjármagnstekjur væri tíminn núna
sérlega óheppilegur til að innleiða
þetta.
Nauðsyn á auknum sparnaði
„Verðbólgan gerir það að verkum
að tíminn er mjög óheppilegur. Við
búum við mikla verðbólgu, þenslu, á
meðan aörar þjóöir sem menn eru
að bera sig saman við búa við stöð-
ugt verðlag og trausta gjaldmiðla.
Efnahagsvandamálin í þessum lönd-
um eru öfug viö okkar. Þar er at-
vinnuleysi aðalvandamálið. Þarlend
stjörnvöld segja sem svo að ef menn
eru ósáttir við að spara vegna skatt-
lagningarinnar skuli þeir bara eyöa
peningunum. Hérlendis er hins veg-
ar nauðsyn á auknum sparnaði fólks
til að draga úr verðbólgunni."
Ólafur segir ennfremur að vegna
þess að raunvextir séu tiltölulega
lágir í íslenskum bankastofnunum,
eða þetta á bihnu 3 til 4 prósent af
þeim innstæðum sem gefa mest af
sér, megi búast við að skattlagningin
verði sá dropi hjá sparifjáreigendum
sem fylli bikarinn svo að út úr flói.
Hann segir að stjórnvöld hafi beitt
handafli til að lækka vextina hér-
lendis og það sé rökrétt hugsun
spariíjáreigenda að búast við því að
stjórnvöld haldi því áfram þrátt fyrir
skattlagningu vaxtatekna.
„Það er fyrst og fremst verðbólgan
sem mælir gegn skattlagningu vaxta-
tekna núna svo og minni peningaleg-
ur spamaður sem fylgja mun í kjöl-
farið. Á hitt hefur líka veriö bent,
t.d. af Ólafi Nilssyni, löggiltum end-
urskoöanda, að skattlagningin verð-
ur ákaflega erfið í framkvæmd. Þess
vegna tel ég betra að eyða kröftunum
í að koma verðbólgunni niður í stað
þess aö innleiöa skattlagninguna.“
Önnur viðhorf ef
verðbólgan lækkar
Og áfram: „Ef veröbólgan fer niður
skapast önnur viðhorf gagnvart
skattlagningunni. Auk þess er þá
hægt að skattleggja nafnvextina, eins
og gert er í öðrum löndum," segir
Ólafur Björnsson.
Flestir þeir sem hafa fjallað um
skattlagningu vaxtatekna í íjölmiðl-
um að undanfómu telja víst að skatt-
lagningin leiði til hækkunar vaxta.
Og raunar kemur sú skoðun fram í
skýrslu nefndarinnar. Telja má lík-
legt að skatturinn deilist bæði á þá
sem spara og þá sem taka lán, að
sparifjáreigendur fái lægri raunvexti
á sama tíma og lántakendur þurfi að
greiða hærri raunvexti af lánum.
Afleiðingin verði sú að peningalegur
spamaður minnki. Og þar er ákveöið
hættumerki. Eftir því sem innlendur
spamaður er minni þeim mun meiri
þrýstingur kemur frá atvinnulífinu
um á að fá erlend lán.
Rökin fyrir skattinum
En hver eru þá rökin fyrir skattin-
um? Ólafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra hefur í framsögn sinni
fyrir skattlagningu vaxtatekna að
undanfórnu ítrekað að það sé rétt-
lætismál að tekjur séu meðhöndlaðar
á sama hátt, hvaðan sem þær koma.
Hann hefur einnig áréttað að veriö
sé að samræma skattlagningu fjár-
magnstekna þar sem þegar eigi sér
stað skattlagning á vissar eignatekj-
ur. Þannig þurfi þeir sem eiga hús-
næði og leigja það út að greiða skatt
af húsaleigutekjum. Jafnframt þurfi
menn að greiða skatt af arði hluta-
bréfa. Ólafur Ragnar hefur einnig
sett á oddinn í umræðunni að ætlun-
in sé að draga úr skattheimtu á hluta-
bréfum og auka þannig ásókn spari-
fjáreigenda í þau. Sömuleiðis að
lækka eignaskattinn. Þá segir hann
að ekki sé ætlunin að auka heildar-
skattheimtuna í þjóðfélaginu heldur
sé verið að samræma hana.
Á fundi sparifjáreigenda á Hótel
Sögu á sunnudaginn benti Ólafur á
að skattlagning vaxtatekna væri ekki
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
eitthvert séríslenskt fyrirbæri.
„Þetta er ekki eitthvað sem við erum
að flnna upp. ísland er eina landið
innan OECD sem ekki skattleggur
vaxtatekjur. í löndum eins og Banda-
ríkjunum, Englandi, Japan og
Þýskalandi, sem búa við hagvöxt,
sterkt fjármagn og mikinn sparnað,
eru vaxtatekjur skattlagðar," sagði
Ólafur.
Hann sagöi einnig á fundinum á
Sögu að mikilvægt væri fyrir okkur
íslendinga að hafa sams konar reglur
í skattlagningu fjármagnstekna og
aðrar þjóðir. Hann nefndi reglur
landanna í Evrópubandalaginu sem
dæmi þar um.
Ólafur varð hissa á Þórhildi
Á fundinum á Sögu kom það Ólafi
Ragnari nokkuð á óvart að Þórhildur
Þorleifsdóttir, fiflltrúi Kvennalistans
á fundinum, lýsti því yfir aö Kvenna-
listinn ætlaði ekki að greiða atkvæði
með frumvarpinu um skattlagningu
vaxta. Þórhildur sagði ástæðuna þá
að nú væri ekki rétti timinn til að
hrinda henni í framkvæmd.
„Það eru þung rök fyrir því að vext-
ir muni hækka og þar með fjár-
magnskostnaður, bæði fyrirtækja og
heimila. Kaupmáttur tekna heimil-
anna hefur stórlega dregist saman
og skattaálögur aukist. Þess vegna
er þetta ekki rétti tíminn,“ sagði Þór-
hildur.
Hrikalegar skuldir heimilanna
Hagfræðingar hafa undanfarin
misseri bent á gífurlega aukningu
skulda heimilanna í landinu. Sam-
kvæmt mánaðarriti Seðlabankans,
Hagtölum mánaðarins, skulduðu
heimilin á íslandi rúma 19 milljarða
í árslok 1983, sem gerir um 64 millj-
aröa á verðlagi í desember 1988.
Skuldir heimilanna voru á hinn bóg-
inn komnar í 111 milljarða króna í
árslok 1988. Þetta er raunaukning
upp á um 47 milljarða á þessu tíma-
bili.
Á fundi spariíjáreigenda á Sögu
sagöi Ólafur Nilsson, löggiltur end-
urskoðandi, að hann teldi það tækni-
lega óframkvæmanlegt aö innleiða
skattlagningu vaxtatekna á næsta
ári. Hann sagði að það þyrfti lengri
aðlögunartíma og hvatti til þess að
beðið yrði í fimm ár.
Ólafur sagði að flókin atriði ættu
eftir að koma upp í sjálfri fram-
kvæmdinni. Það væri sérstaklega
flókið og erfitt fyrir greiðendur vaxta
í staögreiðslu að reikna út á hverjum
tíma í misjafnri verðbólgu að við-
komandi vaxtagreiðsla væri í reynd
raunávöxtun og þar með skattskyld.
Með öörum orðum að hætta sé á að
farið verði að skattleggja neikvæðar
tekjur, tap. Jafnframt telur hann aö
fjármálaráðuneytið og skattyfirvöld
séu ekki i stakk búin að hrinda tillög-
unni í framkvæmd. Hann sagði mik-
ið vinnuálag koma á skattyfirvöld,
framteljendur og síðast en ekki síst
þær peningastofnanir sem greiöi
vextina og þurfi að reikna út skattinn
í staðgreiðslu.
Vaxtatap ekki frádráttarbært
Ólafur gagnrýndi ennfremur að
neikvæðir raunvextir, vaxtatap,
kæmu ekki til frádráttar við skatt-
lagningu vaxtatekna. Hann tók dæmi
af manni sem ætti tvo bankareikn-
inga. Annar reikningurinn reyndist
bera skattskylda raunávöxtun en
hinn væri með neikvæðri ávöxtun.
Þessi maður þyrfti að borga skatta
af þeim reikningi sem bæri raun-
vextina þrátt fyrir að raunávöxtun
hans til samans af reikningunum
væri hugsanlega engin.
Önnur gagnrýni sem sést hefur í
fjölmiölum að undanfornu um tillög-
ur fjármagnsskattanefndar er aö
vaxtagreiöslur einstaklinga almennt
skuli ekki vera frádráttarbærar að
fullu fyrst vaxtatekjumar eru skatt-
lagðar. Einnig að þegar útgefin spari-
skírteini ríkissjóðs og þau sem seld
verða til áramóta sleppi viö skatt-
heimtu fái eigendur annarra verð-
bréfa og innstæða í bönkum ekki
sömu skattalegu meðferð.
Þá gagnrýna andmælendur skatts-
ins að þegar lánskjaravísitölunni var
breytt í upphafi ársins hafi fahst í
því veruleg rýmun lánskjaravísi-
tölunnar og að það sé í raun ekkert
annað en skattur á sparifjáreigend-
ur. Loks hefur veriö bent á að minnki
sparnaður innanlands í kjölfar skatt-
lagningarinnar sé hætta á þeirri
skömmtun í lánakerfinu sem við-
gekkst á ámm áður og að pólitískir
flokksgæðingar fái frekar lán en aðr-
ir. -JGH
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR Innlán óverötryggð (%) hæst
Sparisjóösbækurób. Sparireikningar 6-9 Úb.Sp
3ja mán. uppsögn 6,5-11 Úb
6 mán. uppsögn 9-12 Vb
12mán.uppsögn 7-11 Úb
18mán. uppsögn 23 Ib
Tékkareikningar, alm. 1-3 Sb
Sértékkareikningar Innlán verðtryggð 3-9 Úb.Sp
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 0,75-2 Vb
6mán. uppsögn Innlán meðsérkjörum 2,25-3,5 13-16 Ib Bb
Innlángengistryggð
Bandaríkjadalir 7,5-8 Ab.Sb
Sterlingspund 12,5-13 Sb.Ab
Vestur-þýsk mörk 5,25-6 Sb.Ab
Danskar krónur 8-8,5 Vb.Sb,- Ab
ÚTLÁNSVEXTIR Útlán óverðtryggð (%) lægst
Almennirvixlar(forv.) 24-26 Úb.Ab
Viöskiptavixlar(fo'rv.) (1) kaupgengi
Almenn skuldabréf 27-29 Sb.Lb
Viöskiptaskuldabréf (1) kaupgengi Allir
. Hlaupareikningar(yfirdr.) Útlánverðtryggð 28-32 Lb
. Skuldabréf Útlán til framleiðslu 7-8,25 Lb
Isl.krónur 25-30 Úb
SDR 9,75-10,25 Lb
Bandaríkjadalir 10,5-11 Allir
nema Úb
Sterlingspund 15,5-15,75 Allir
nema
Úb
Vestur-þýsk mörk 8,25-8,5 Úb
Húsnæðislán 3,5
Lifeyrissjóðslán 5-9 i
Dráttarvextir 40,8
MEÐALVEXTIR
óverötr. sept 89 30.9
Verðtr. sept. 89 VÍSITÖLUR 7,4
Lánskjaravisitala sept. 2584 stig
Byggingavisitala sept. 471 stig
Byggingavísitalasept. 147,3stig
Húsaleiguvísitala 5%hækkaöi 1. júli
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Einingabréf 1 4,230
Einingabréf 2 2,332
Einingabréf 3 2,775
Skammtímabréf 1,453
Lífeyrisbréf 2,127
Gengisbréf 1,879
Kjarabréf 4.200
Markbréf 2,227
Tekjubréf 1,816
Skyndibréf 1,267
Fjölþjóðabréf 1.268
Sjóðsbréf 1 2.025
Sjóðsbréf 2 1,587
Sjóðsbréf 3 1,429
Sjóðsbréf 4 1,197
Vaxtasjóðsbréf HLUTABRÉF 1,4350
Söluverð aö lokinni jofnun m.v. 100 nafnv
Sjóvá-Almennar hf. 302 kr.
Eimskip 388 kr.
Flugleiðir 172 kr.
Hampiðjan 167 kr.
Hlutabréfasjóður 132 kr.
lönaðarbankinn 166 kr.
Skagstrendingur hf. 212 kr.
Útvegsbankinn hf. 142 kr.
Verslunarbankinn 148 kr.
Tollvörugeymslan hf. 110 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavixlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriöja
aöila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb = Búnaöarbankinn, Ib = Iðnaðarbank-
inn, Lb = Landsbankinn, Sb=Samvinnu-
bankinn, Úb= Otvegsbankinn, Vb =
Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóðirnir.
Nánarl upplýsingar um penlngamarkað-
Inn birtast I DV ð fimmtudögum.