Dagblaðið Vísir - DV - 19.07.1990, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 19. JÚLÍ 1990.
15
Klámblöð án vsk.
- námsbækur ekki
Stór hluti námsbóka mun bera virðis-
aukaskatt þrátt fyrir breytingu laganna
■ Meðaltalsverð af bóka-
kostnaði þriggja deilda
við Háskóla íslands á ári.
(laeknisfr, verkfr. og viðskiptafræði)
□ Virðisaukaskattur
.. stór hluti námsbóka mun bera virðisaukaskatt þráttfyrir þessa breyt-
ingu laganna," segir meðal annars í greininni.
Þegar lög um virðisauka voru
sett á sínum tíma var ákveðið að
virðisaukaskattur af bókum á ís-
lensku skyldi falla niður frá og með
16. nóvember 1990. Margir, þar á
meðal ýmis námsmannasamtök,
bentu á hversu óheppileg dagsetn-
ingin væri. Skólar hæfu starfsemi
sína í hyijun september og þá ættu
bókakaup skólafólks sér stað.
Þetta gæti valdið erfiðleikum við
skólastarf þar sem hætta væri á því
að efnaminni nemendur drægju
kaup á bókum fram yfir 16. nóv-
ember. Shkt gæti haft slæm áhrif á
námið og ríkissjóður yrði af skatt-
inum hvort eö væri. A sínum tíma
var ekki hlustað á þessar raddir
og staðið fast við fyrri ákvörðun.
Virðisaukaskattur
á prentuðu máli
Það er mikið fagnaðarefni ef það
er rétt, sem komið hefur fram í fjöl-
miðlum, að stefnt sé að niðurfell-
ingu virðisaukaskatts á íslenskum
bókum strax í haust. Þrýstingur
námsmannasamtaka hefur skilað
einhverjum árangri úr því að máhð
kom aftur inn í umræðuna, nú að
vísu í tengslum við framfærsluvísi-
tölu og rauð strik.
Þetta leiðir hugann að því hvern-
ig skattlagningu á prentað mál
verður hagað eftir að virðisauka-
skattur af íslenskum bókum fellur
niður.
* Öll tímarit á íslensku sem er-
lendu máli eru án vsk.
* Öll dagblöð og fréttablöð á ís-
lensku sem erlendu máli eru án
vsk.
* Allar bækur á íslensku eru án
vsk.
* Allar bækur á erlendu máli eru
með vsk.
Kjallarinn
Sigurjón Þorvaidur
Árnason
formaður Stúdentaráðs HÍ
Þorri námsbóka ber
virðisaukaskatt
Allt prentað mál er því án virðis-
aukaskatts nema bækur á erlendri
tungu. í þessu sambandi er mikil-
Bækuráerl. máli
Þaraf vsk.
Bækur á íslensku
Þarafvsk.
Alls
Þar af vsk.
Allt árið (2 misseri,
bækur I læknisfræði á
vormisseri kosta 4.278 kr.)
Alls
Þaraf vsk.
vægt að eftirfarandi komi fram:
Nær allar námsbækur, sem not-
aðar eru við Háskóla íslands og
aðra skóla á háskólastigi, svo og
göldi námsbóka á síðari stigum
menntaskólanáms, eru á erlendum
tungumálum og munu væntanlega
vera það í náinni framtíð. Þetta
þýðir að stór hluti námsbóka mun
hera virðisaukaskatt þrátt fyrir
þessa breytingu laganna.
Þetta er mjög bagalegt þar sem
útlagður kostnaður vegna bóka-
kaupa á hverju misseri er geysi-
hár, eins og eftirfarandi dæmi
sýna. (Tölur eru fengnar hjá Bók-
sölu stúdenta og sýna verð þeirra
námshóka sem dæmigerður há-
skólanemi mun kaupa á næsta
misseri.
Ætla má að kostnaður á vormiss-
eri sé sambærilegur við haustmiss-
eri að læknisfræðinni undanskil-
inni en þar er kostnaður á vormiss-
eri nokkuð lægri þar sem margar
bækur haustmisseris nýtast á vor-
misseri.')
17.068 56.238 14.604
3.359 11.967 2.874
6.296 3.480 4.770
1.239 685 938
23.364 59.718 19.374
4.598 12.652 3.812
46.728 60.516 38.152
9.196 13.494 7.624
Mikilvægi menntunar,
klámrit eða námsbækur?
Flestir eru sammála um mikil-
vægi menntunar og telja því eðli-
legt að námsbækur séu sem ódýr-
astar og því undanþegnar virðis-
aukaskatti. Enda er undarlegt til
þess að vita að erlend tímarit, þar
á meðal svonefnd „karlablöð“
(klámblöð), séu án virðisauka á
meöan stór hluti námsbóka ber
virðisaukaskatt.
Oft er talað um að stjórnvöld
reyni að beina neyslu þegnanna
inn á ákveðnar brautir með skatt-
lagmngu. Ekki ætla ég stjórnvöld-
um að vera að hvetja ungt fólk til
að lesa sorprit í stað námsbóka en
þetta dæmi sýnir í hnotskúrn
hversu óeðlileg skattlagning á
prentuðu máU er.
Verður breyting
til batnaðar?
Á sínum tíma benti stjórn Stúd-
entaráðs á þessa staðreynd og nú
er aftur vakið máls á þessu.
Ráðherrar ríkisstjórnarinnar
hafa nú í höndum erindi frá stjóm
Stúdentaráðs Háskóla íslands þar
sem eindregið er mælt með því að
aUar námshækur séu undanþegnar
virðisaukaskatti, óháð því á hvaöa
máli þær eru ritaðar. - Vonandi
verður niðurstaða þeirra umfjöll-
unar jákvæð.
Siguijón Þorvaldur Árnason
Haustmisseri Viðskiptafr. Læknisfr. Verkfr.
1. árs nemi 1. árs nemi 1. árs nemi
Enn um greiðsluerfiðleika:
Hvers vegna gjaldþrot?
Fram á ritvölUnn er kominn
Ronald M. Kristjánsson prentari
með mikinn áhuga á ástæðum
gjaldþrota hér á landi. Það er aUtaf
af hinu góða þegar umræða kvikn-
ar um málefni sem brenna heitt á
einhveijum hópum þjóðfélagsins
en alvarlega verður að gæta þess
að sUk umræða sé málefnaleg og
án sleggjudóma.
í grein Ronalds í Morgunblaðinu
12. júní síðastUðinn titlar hann sig
„viðskiptatækni“. Sá titill leggur
honum á herðar áhyrgð er mér
finnst vanta í ummæli hans um
vandamál fólks er búið hefur við
háa skuldastöðu um langt árabU.
Ég vU hér minna hann á þá stað-
reynd að stærsti stjórnmálaflokkur
landsins hefur hvatt fólk óspart til
fjárfestinga í eigin húsnæði.
Þar sem líklegt verður að teljast
að fjöldi fólks, sem hefur verið of
útkeyrt vegna langs vinnudags til
framfærslu fjölskyldu sinnar, hafi
tekið þessa hvatningu bókstaUega
verða ummæh hans um fólk, er
lendir í greiðsluerfiðleikum, ekki
Uokkuð undir annað en hugsunar-
leysi.
ÆskUegast hefði verið að hann
hefði aUað raunverulegra heinúlda
um ástand og ástæður þessara mála
en ekki farið af stað með meiðandi
fuUyrðingar eins og fram komu í
grein hans í Morgunblaðinu.
Hverjar eru ástæðurnar?
Leiðir tU gjaldþrots eru svo fjöl-
Kjallariim
Guðbjörn Jónsson
framkvæmdastjóri
G-samtakanna
margar að ekki er hægt að telja þær
upp í svona grein. í upphafi greinar
í DV 3. júlí síðasUiðinn óskar hann
svara við svo mörgum spumingum
og plássfrekum að margar greinar
þárf til þess að svara þeim að ein-
hveiju viti.
Það sem ég ætla einkum að fjalla
um í þessum skrifum mínum eru
helstu ástæður vandamála þeirra
er ég hef verið að fást við undanfar-
in ár. Helstu vandamáhn tengjast
óstjórn á efnahagsmálum þjóðar-
innar undanfarin 5 ár eða lengur.
Alvarlegustu vandamálin eru þó
tengd tímabilinu 1985 til 1988. Þetta
tímabil var mun alvarlegra mis-
gengi milli lánskjara og tekna en
tímabilið ’82 til ’84 er ríkissjóður
taldi sér skylt að bæta lántakend-
um óraunhæfar hækkanir lána.
Hér langar mig að geta tveggja
dæma er sýna glögglega alvöru
þessara mála.
Ef þú hefðir tekið að láni eina
milljón árið 1985 og ætlað að greiða
hana til baka á næstu þrem árum
og ætlast til þess að forsendur
þeirrar tíðar í greiðslugetu, þ.e.
samspil framfærslu og launa, stæð-
ust nokkurn veginn hefðir þú þurft
að greiða til baka kr. 1.505.279.
Staðreyndir óstjórnar þessa tíma-
bils sýndu hins vegar að raun-
verulega þurftir þú að greiöa til
haka kr. 2.265.389.
Þetta er mismunur upp á kr.
760.110, eða meira en heils árs laun
verkamanns á þessu tímabih.
- Mér er bókstaflega óskiljanlegt
hvemig nokkur maður, sem kennir
sig við menntun á þessu sviði, getur
ásakað almenning í landinu fyrir
að hafa ekki séð þessa vitleysu fyr-
ir þegar stjórnvöld hafa sett á stofn
alls konar stjórnskipaðar björg-
unaraðgerðir vegna fyrirtækja í
nákvæmlega sömu vandræðunum
sem hafa viö stjórn „menntaða”
menn á sviðið stjórnvisku og fjár-
mála.
Hitt dæmið, er mig langar að
nefna, er varðandi lán sem tekið
var á árinu 1982 og var þá kr. 87.000.
Nú í dag eru eftirstöðvar af þessu
láni kr. 586.000. þrátt fyrir stöðugar
afborganir. Þar sem Ronald titiar
sig viðskiptatækni þætti mér vænt
um ef hann gæti rökstutt þessa
hækkun umfram aðra hækkun
verðmæta, s.s. fasteigna eða ann-
arra verðmæta en peninga, í þessu
landi á þessu tímabih. - Það hefur
enginn treyst sér til þess fram að
þessu.
Ábyrgð lánveitanda
Eitt af því sem Ronald spyr um í
DV-grein sinni er meðhöndlun
lánsumsókna í lánastofnunum.
Ekki ætla ég að svara hér fyrir
hverja stofnun fyrir sig en flestir
lántakendur munu kannast við fer-
ihnn sem hér verður lýst og Ronald
mun kynnast ef hann leitar á náðir
lánastofnana í shkum erindum.
Þegar komið er á fund lánveitanda
(bankastjóra) er oftast beðið um
nokkuð hærri upphæð en raun-
verulega er þörf fyrir.
Það er nefnilega áralöng reynsla
fyrir því hér á landi að lánveitand-
inn athugar ekkert hvort veitt lán
fullnægir þörfum til þeirrar fjár-
festingar sem það er ætlað til. Ein-
ungis er prúttað nokkuð um upp-
hæðina. Þess vegna er byijað að
biðja um hærri upphæð en þörf er
á.
Stundum hggur vel á „stjóran-
um“ og lánið er veitt án prútts og
stendur þá lántakandinn uppi með
hærra lán en hann þarf í raun.
Þegar ákvarða á hæfni til lántöku
er einungis skoðuð skuldastaða
lántakanda við viðkomandi lána-
stofnun. - Ekki er athuguð
greiðslugeta lántaka.
Þegar tryggingar eru metnar er
athugað hvort ábyrgðarmaður hef-
ur skráða fasteign á sínu nafni á
fasteignaskrá. Ef svo er er hann
talinn gjaldgengur ábyrgðarmað-
ur, án þess að athugað sé hvort
eignastaða sé einhver fyrir hendi.
Ábyrgð lánveitanda er engin.
Guðbjörn Jónsson
„Mér er bókstaflega óskiljanlegt hvern-
ig nokkur maður, sem kennir sig við
menntun á þessu sviði, getur ásakað
almenning í landinu fyrir að hafa ekki
séð þessa vitleysu fyrir..