Alþýðublaðið - 19.07.1921, Blaðsíða 1

Alþýðublaðid
G^efið út al AiþýðuflokknuMr
1921
Þndjudaginn 19. júlí.
Kíkislánið.
Betra ekkert lán, en
með afarkostum.
Ennþá heyrist ekkert áreiðan-
legt urn það, hvort Jón Magnús-
son fær iánið, sem hann var að
bera víurnar í i Danmöiku fyrir
konungskomuna, en þurfti að
hiaupa frá til þess að gera sig að
stórkrossriddara at „ránfuglinum*.
Sagt var að hann mundi fara utan
þegar konungur væri farinn og
gera þá út um þessi mál Sum
dönsk blöð geía það tyllilega í
skyu, að lánið muni ekki fást, og
hæðast að íslendingum, að þeir
skuli leita til Danmerkur eftir
íáni. En hér fullyrða ýmsir að
lánið sé þegar fengið með þeim
skilyrðum, að það verði fyrst og
fremst noiað til þess að borga
upp skuldir einstakra manna og
íslandsbanka við dönsk firmu.
Hér skal ekkert um það fullyrt,
hvort ián þetta er feugið. í blað-
inu hefir áður verið bent á það,
hvert glappaskot stjórnin gerði,
er hún leitaði fyrst þangað er
sízt skyldi; ekki vegna þess, að
ísiand eigi sem minst að skifta
við Danmörk, heidur vegaa hins,
að Danir eru nýbúnir að taka
stórlán og eru raunveruiega ekki
sflögufærir.
Það kom líka strax í Ijós, f
umræðum danskra blaða um lán
þetta, að þau töldu óráðiegt að
lána oss fé öðruvfsi en óbeinlínis;
sem sé þannig: að iánsféð verði
notað til greiðslu íslenzkra einka-
skulda í Danmörku, með öðrum
orðum, að ríkið gerðist skuldu-
uautur Dana í stað íslands-
kanka og annara einstakllnga.
Byrðinni, sem hvílir á ísiands-
banka, átti að velta yfir á ríkið.
Það á að taka við skeliunum sem
einstakir gróðabralismenn að réttu
lagi áttu að fá, fyrir illa og
heimskulega meðferð þess fjár, er
þeir, á s' ríðsáruuum höfðu rakað
samán œeð ýmsum þeim ráðum,
sem almenningi eru kunn.
Það mun einsdæmi í sögu nokk-
urs iauds, sem talið er sjálfstætt,
að swoaa ián, eins og sagt er að
fengið sé handa tslandi, hafi ver-
ið tekið. Lán, sem skilyrðislaust
verður til þess eias, að steypa
landinu í enn meiri vandræði, á
allar lundir.
Afleiðingarnar af því ef lán með
nefndum skilyrðum yrði tekið yrðu
þær, að skuidirnar við þetta eina
land yiðu að vísu greiddar, en
þar með búið, ekkert vœri eftir
til þess að halda áfram viðskift■
um við útiönd, og ekki eirm eyrir
fengist tilframkvcemda innanlands.
En tii framkvæmda innanlands
vantar tilfinnanlegast fé. — Eftir
skamman tíma yrði því að fá lán
aí nýju, því bankinn sem annast
á yfirfærzlur á fé til útlanda gæti
það ekki og mundi þá annaðhvort
neita að innheimta fé fyrir erienda
viðskiftamenn, eða safna skuldum
aftur, á sama hátt og hann hefir
nú gert. Þetta ián væri því aðeins
að bæta gráu á svart ofan, eitt
axarskaftið í viðbót, við axar-
skaftahiaða stjórnarinnar.
En ætlar þá stjórnin að taka
þétta lán? Það veit enginn, Og
sennilega ekki hún sjálf.
Þó virðist það benda til þess
að lánið muni tekið með umrædd-
um skilyrðum, að vís banki hér
á staðnum hefir borið fyrir sig,
að ýmis dönsk firmu sitji fyrir
yfirfærsium á pensngum, þegar
hægt verður að yfirfæra.
Hver verða svo úrslit þessa
naáls, ef svo illa tækist til, segj-
um næsta sumar, að þá verði
aftur að taka helmingi stærra lán,
en það fáist ekki? Áfleiðingin
verður sú, Og engin önnur, að
gengið yrði aö bankannm og
landið tapaöi ölln því fé, sem
það hefir lagt f hann og meiru
til, það tapaði iíka því fé, sem
nótað yrði til að greiða skuidir
einstakra manna.
163 töiubi.
Lán með umræddum skilyrðum
vseri því betur ótekið. Betra væri
að láta alt velta strax, en að
auka skuldirnar fyrst stórkostiega
og veita svo. m
En þetta er iifandi fmynd auð-
valdsfyrirkomulsgsins: Alt látið
reka á reiðanuin, unz í ófeni er
komið, og glaþþaskot einstakling-
anna þá látin lenda á herðum
almennings. Alþýðunni látiö blæða.
Hún þolir það, veslingurinn i
Rðsslanð og ýlneríka.
Ummæli ameríkska senators-
ins France.
Fyrir nokkru sfðan fór mikils-
metinn amerískur þingmaður, Fran-
ce að nafni, meðlimur í öldunga-
deiid Baudaríkjaþingsins, tii Rúss-
lands í því skyni að kynna sér
möguleika á viðskiftum miiii Rúss«
lands og Ameríku. í Rússlands
förinni átti hann tai við starfs-
mann blaðsins „Novyj Mir“, og
eru ummæii þau er hann hafði
við hann um Rússiand svo merki-
ieg, að rétt þýkir að setja hér að-
alinntakið úr þeim.
„Almenningur í Ameríku*, sagði
senator France, „veit ekki sann-
leikann um Rússland. En eg veit
hann og hefi iíka í háift fjórða ár
ge-t mér a’t far um að fletta oí-
an af þeim ómerkiiegu ósannind-
um, sem Amenkublööin hafa flutt
um Rússland.
Eg veit aö Rússland hungrar
og að iðnaður þess hefir lagst {
kaida kol og biöðin okkar hafa
heldur ekki sparað að segja frá
því. Rússland er statt í sárustu
neyð. En hver á sökina á því?
Eg er þess fullviss, að bolsivíkar
eiga ekki sók á því, keldur heims-
styrjóldin, innanlandsstyrjaldimar
og hafnbannið. Hvernig getum við
ásakað bolsivíka fyrir það, sent
við sjálfir eigam sók á? Það em