Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.1992, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLT111,105 RVlK, SlMI (91 )27022 - FAX: Auglýsingar: (91 )626684
- aðrar deildir: (91)27079
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF.. ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð i lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Þrek í mótbyr
Ríkjandi bölsýni var viöfangsefni áramótaummæla
ýmissa forystumanna. Satt er, aö svartsýni dregur kjark
úr mönnum og veldur framtaksleysi. Væntingar manna
skipta mjög miklu um framvindu til dæmis efnahags-
mála þjóðarinnar. Lítist forystumönnum fyrirtækja illa
á horfur, halda þeir að sér höndum og samdrátturinn
verður þeim mun meiri. Áfóllin verða meiri. Því er
mikilvægt, að bölmóður ráði ekki ferðinni, en jafnframt
verða landsmenn að gera sér rétta grein fyrir stöðunni,
annað leiðir illt af sér.
Hvernig vilja menn bregðast við aðsteðjandi vanda í
efnahagsmálum? Vissulega skortir ekki þá, jafnvel í
röðum „toppa“ í þjóðfélaginu, sem ekki vilja, að tekið
sé á vandanum. Fólk vill brauð og leiki. Sumir áhrifa-
menn hafa til dæmis mælt með því, að málum verði
einfaldlega „reddað“ með því að taka nógu stór erlend
lán. Þá gætum við áfram unað við leiki. Aðrir hafa hald-
ið því fram, að „aflakvótinn“ verði bara aukinn frá þeim
samdrætti, sem nú er fyrirhugaður. Þannig fáist tekjur
fyrir landsmenn alla. Bölmóð verður að forðast, en þó
verða landsmenn að átta sig á því, að framangreindar
leiðir eru ekki færar. Við erum of skuldug þjóð, til þess
að frekari „sláttur“ sé skynsamleg leið. Fiskifræðingar
telja, að fiskaflinn, einkum þorskaflinn, verði ekki auk-
inn á allra næstu árum, nema ef „gengið verður á útsæð-
ið“. Við mundum því gjalda þess þungt að lifa fyrir líð-
andi stund.
Þannig komumst við sem þjóð ekki hjá því að minnka
„leikina“ við okkur að minnsta kosti á þessu ári. Það
er eini skynsamlegi kosturinn, og auðvitað eru forystu-
menn ekki að gefa annað í skyn, þegar þeir vara við
bölmóðinum. Brögð hafa verið að því, að mikill hluti
landsmanna mikli vandann fyrir sér. Margir hafa dval-
izt of lengi við leikina, og eftirköstin eru sársaukafull,
þegar gleðin rennur af mönnum. En þjóðin getur verið
þrautseig, og vandinn í efnahagsmálum er lítilræði sam-
anborið við þau vandamál, sem flestar aðrar þjóðir
glíma við. Menn muna vandamálin í kreppunni 1968-69,
og vandinn í ár er viðráðanlegri, af því að við höfum
svo mjög bætt kjör okkar síðan þá. Nokkurra prósentna
hrap í þjóðartekjum skiptir ekki sköpum.
Erfitt er að rata meðalhófið. Hér hefur verið nefnt,
að sumir forystumenn taka of létt á vandamálunum og
vilja lifa fyrir líðandi stund. Þetta hefur átt við suma
forystumenn í atvinnulífinu. En flestir viðurkenna, að
nú er ekki fært að knýja fram verulegar kauphækkan-
ir. Þær mundu falla um sjálfar sig. Ef við tökum ekki
stór erlend lán eða aukum kvótann til að fresta vandan-
um, verður engin aukning kaupmáttar heldur hrap
hans. Þetta verðum við að taka á okkur í ár, og við eig-
um að sætta okkur við það æðrulaust. Þjóðin má ekki
fyllast armæðu, enda engin ástæða til. Flestir hafa það
gott, og svo verður áfram þrátt fyrir samdráttinn.
Við erum í hópi tekjuhæstu þjóða heims. Þjóðin býr
að góðri menntun og upplagi. Landið býr yfir verðmæt-
um, sem munu án efa leiða til þess, að tekjur okkar
munu brátt vaxa að nýju miðað við aðrar þjóðir.
Astæðulaust er að trúa neikvæðum spádómum þess efn-
is, að lífskjör íslendinga muni drabbast niður og þjóðin
lenda neðarlega í flokki í samanburði milh þjóða.
Vigdís Finnbogadóttir, forseti íslands, sagði í nýársá-
varpi sínu, að þjóðin mundi sigrast á örðugleikunum
„með birtu hugans, afli handanna og auðlegð andans“.
Haukur Helgason
Klerkaveldi
í Alsír yrði
afdrifaríkt
íslömsk strangtrúarhreyfing,
sem koma vill á trúarríki meö
klerkaveldi undir harðneskjulegu
sharia-réttarfari, vann sigur í
fyrstu frjálsu þingkosningum í Als-
ír annan jóladag. Afleiöingar af
valdatöku íslömsku hjálpræöis-
fylkingarinnar að afstaðinni síðari
umferö kosninganna 16. janúar
geta orðið djúptækar um allt Mið-
jarðarhafssvæðið.
Kosið er um 430 þingsæti og í fyrri
umferð kosninganna þurfti hrein-
an meirihluta í kjördæmi til að ná
kjöri. Framboð komu frá 49 flokk-
um og að auki voru um 1.000 óháð-
ir frambjóðendur utan flokka.
í dræmri kjörsókn, þar sem rétt
yfir helmingur manna á kjörskrá
skiiaði sér á kjörstað, náðu fram-
bjóðendur íslömsku hjálpræðis-
fýlkingarinnar kjöri í 189 þingsæti.
Næst kom Fylking sósíahskra afla
með 20 sæti en sú hreyfing nýtur
einkum stuðnings þjóðflokks
berba. Þriðja í röðinni er Þjóðfrels-
isfylkingin, stjómarflokkur Alsír
allt frá því yfirráðum Frakka lauk,
með 16 þingmenn kjöma.
Kosið verður um 200 sæti 16. jan-
úar og þá verða í framboði aðeins
tveir þeir efstu af fyrri frambjóð-
endum þar sem enginn fékk hrein-
an meirihluta í fyrri umferð. ísl-
amska hjálpræðisfylkingin þarf
ekki að bæta við sig nema tæpum
þrem tugum sæta til að ná meiri-
hluta á þingi.
Talsmenn alsírsku flokkanna
sem ekki starfa á trúarlegum held-
ur veraldlegum grunni benda á að
yfirburðir íslömsku hjálpræðis-
fylkingarinnar í þingsætafjölda
byggjast alls ekki á samsvarandi
atkvæðastyrk. Vegna lélegrar kjör-
sóknar og mikillar dreifingar at-
kvæða á framboð, sem engum
koma að, eru það ekki nema 24 af
hundraði atkvæðisbærra Alsírbúa
sem standa að baki yfirburðasigri
klerkavaldsflokksins.
Þá er þvi haldið fram að veruleg-
ur hluti af kjósendum íslömsku
hjálpræðisfylkingarinnar sé alls
ekki á bandi klerkaveldis, heldur
sé þar um að ræða fólk sem hafi
taliö rétt að verja atkvæðinu svona
til að lýsa vanþóknum á stjóm
Þjóðfrelsisfylkingarinnar á und-
anfómum áratugum.
Fylking sósíaiiskra afla efndi til
mótmælagöngu í Algeirsborg í
fyrradag þar sem 200.000 manns
komu saman til aö vara við áform-
um og uppgangi strangtrúar-
manna. Sumir stjómmálamenn
hafa lagt til aö ógilda kosningamar
vegna lélegrar kjörsóknar í fyrri
umferð en ríkisstjómin kunngerði
í gær að hún tæki ekki mark á slík-
um uppástungum og kosið yrði á
ný eins og til stóð.
Fomstumenn íslömsku hjálp-
ræðisfylkingarinnar hafa lýst yfir
að þeir ætli sér eitt ár til að breyta
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
Alsír í íslamskt trúarríki úr verald-
legu ríki þar sem öll trúfélög eiga
að njóta sama réttar. Skammtíma-
markmið strangtrúarmanna er þó
að fá efnt til nýrra forsetakosninga,
í von um að koma sínum manni á
forsetastól í stað Chadli Bendjedid
en kjörtímabil hans rennur ekki
að réttu lagi út fyrr en í janúar 1994.
Með Bendjedid á fosetastóli og
herinn undir yfirstjórn hans gæti
strangtrúarmönnum reynst erfitt
að koma ýtrustu áformum sínum í
framkvæmd. Herinn er í rauninni
uppistaða Þj óöfrelsisfylkingarinn-
ar og hann barði niður uppreisn-
artilraun strangtrúarmanna síð-
astliðiö sumar.
Kosningasigur íslömsku hjálp-
ræðisfylkingarinnar í Alsír, svo
ekki sé minnst á ef úr verður stofn-
un íslsamsks lýðveldis þar í landi,
hlýtur að hafa mikil áhrif um allan
hinn íslamska heim og sér í lagi í
löndum Norður-Afríku. Þar eru
virkar hreyfingar á borð við
íslömsku hjálpræðisfylkinguna. í
Marokkó og Túnis er þeim haldið
niðri með lögregluvaldi og það
gæti reynst erfitt eftir umskipti til
klerkaveldis í öflugasta ríkinu af
þessum þrem.
Skjótust gætu þó áhrifin orðið í
Egyptalandi. Þar hefur upp á síð-
kastið verið slakað á hömlum við
stjómmálastarfsemi. íslömsk
strangtrúarhreyfing hefur rutt sér
til rúms í háskólum. íslamskir
ofsatrúarmenn hafa haft í frammi
ofsóknir gegn koptisku kirkjunni,
sem þama er rótgróin frá fyrstu
öldum kristninnar. Og engum dett-
ur í hug að tekist hafi að uppræta
með öllu hópa íslamskra hryðju-
verkamanna eins og þann sem
skipulagði morðið á Anwar Sadat
forseta.
Hvort heldur væri valdataka ísl-
amskra strangtrúarmanna í ein-
hverjum þessum löndum eða öll-
um, ellegar innanlandserjur og
upplausnarástand vegna valdabar-
áttu trúarhreyfinga og veraldlegra
stjórnmálaflokka, myndi af slíku
hljótast gífurlegur vandi fyrir Evr-
ópuríkin sem liggja norðan að Miö-
jarðarhafi. Nú þegar eiga lönd eins
og Frakkland, Italía og Spánn fullt
í fangi með að hafa hemil á straumi
fólks frá löndum Norður-Afríku.
Fyrst og fremst er þetta fólk að leita
betri lífskjara, flýja atvinnuleysi
og örbirgð. í þeim þrem löndum
sem nefnd voru búa þegar fjórar
milljónir Alsírmanna.
Harðstjórn klerkaveldis eða inn-
anlandsupplausn myndi leysa úr
læðingi flóttamannastraum, langt
umfram það sem áður hefur þekkst
frá þessum löndum. Og getur nokk-
ur Evrópuþjóð, sem vill halda
sjálfsvirðingu sinni, vísað á bug
fólki í neyð á flótta undan trúarof-
sóknum?
Ekki er minnsti vafi á að auk
annarra trúflokka, einkum þeirra
sem stunda trúboð, verða verald-
lega sinnuð menntastétt og konur,
sem hafa samið sig að evrópskum
lífsháttum, fyrst fyrir hrammi ísl-
amsks klerkavalds, hvar sem það
nær sér niðri. Margt af þessu fólki
býr yfir eftirsóttri þekkingu og
starfsþjálfun og hefur þar að auki
næg íjárráð til að komast inn í lönd
Suður-Evrópu eftir leiðum sem
ávallt standa opnar hverjum þeim
sem er borgunarmaður fyrir að-
gangseyrinum.
Við bætist að viðkoma er ör í
þessum ríkjum, sér í lagi Alsír.
Fólksfjölgun sér því um að við-
halda þrýstingi á nærtækustu und-
ankomuleiðir frá eymd og ófrelsi.
Margt hefur verið rætt um fólks-
flutningaþrýsting á velmegunar-
lönd Vestur-Evrópu frá austri eftir
hrun Sovétveldisins. Sama fyrir-
bæris hefur lengi gætt úr suðri og
það getur magnast á hverri stundu.
Magnús Torfi Ólafsson
Konur voru fjölmennar i göngu Fylkingar sósialiskra afla til að vara við klerkaveldi i Alsír. Hér veifa þær
alsírska fánanum. Fjöldinn í göngunni um götur Algeirsborgar er áætlaður allt aö 200.000. Símamynd Reuter