Dagblaðið Vísir - DV - 08.09.1992, Blaðsíða 14

14
óháÖ dagblað
I
IOtgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Án ábyrgðar
Menn hafa ekki orðið upplýstari um stöðu ríkisfjár-
mála, þótt þeir hafi reynt að fylgjast með deilu núver-
andi og fyrrverandi fjármálaráðherra um halla ríkisfjár-
mála á valdatíma þeirra. Helzt er, að menn hafi sann-
færzt um, að alltaf sé unnt að framleiða nýjar tölur.
Mikilvægt er, að Ríkisendurskoðunin stuðh ekki að
slíku moldviðri með kæruleysislegri útgáfu á tölum.
Þegar hún breytir um reikningsaðferðir, þarf hún að
hafa kafla um, hvernig gamla reikningsaðferðin hefði
komið út, til að létta fólki samanburð milli ára.
Raunar eru sífelldar breytingar á reikningsaðferðum
til þess fallnar að rugla fólk í ríminu og gera lukkuridd-
urum stjórnmálanna kleift að þyrla upp ryki til að hylja
mistök sín. Festa í reikningsaðferðum er nauðsynleg á
þessu sviði, svo sem raunar í öðrum fræðigreinum.
Stundum er eins og stjórnmálamenn og embættis-
menn taki óvart saman höndum um að flækja mál sem
mest fyrir fólkinu í landinu. Hin óskráða og ómeðvitaða
vinnuregla þeirra virðist hljóða svo: „Af hverju hafa
hlutina einfalda, þegar hægt er að hafa þá flókna.“
Embættismenn hafa verið að vinna að hugmyndum
um ríkissparnað. Ein hugmynd þeirra er að flytja 775
milljón króna verkefni til sveitarfélaga án þess að flytja
tekjur til þeirra á móti. Þetta er gamalkunn aðferð til
að spara fyrir hönd ahra annarra en sjálfs sín.
Erfitt er að taka þá embættismenn alvarlega, sem
framleiða tihögur um tilfærslu á útgjöldum, þegar þeir
eru beðnir um tillögur um sparnað útgjalda. Þeir virð-
ast vera brenndir sama ábyrgðarleysinu og lukkuridd-
ararnir, sem örlögin gera að ráðherrum í þessu landi.
Fjármálaráðherra hótaði fyrir helgina, að ríkisstjórn-
in mundi framvegis gefa út bráðabirgðalög í þinghléum,
þótt sá ósiður hafi verið lagður niður í nálægum löndum
og þótt stjómarskrá og þingskapalögum hafi verið breytt
hér í fyrra til að gera bráðabirgðalög óþörf.
Ef fjármálaráðherra telur, að setja hefði átt meiri
takmörk við ræðutíma þingmanna, þegar þing er kallað
saman til að afgreiða mál, sem áður voru leyst með
bráðabirgðalögum, á hann að vinna slíkum hugmyndum
fylgi innan þingsins, en ekki hunza þingskapalögin.
Öll röksemdafærsla ráðherrans í máh þessu var sam-
felld hundalógík. Stjómarskránni hefur verið breytt og
ný þingskapalög hafa verið sett, beinlínis til að gera
bráðabirgðalög óþörf. Það er út í hött að koma á eftir
og segjast ekki geta notað þessar nýju reglur.
Ef ráðherra telur, að ekki sé hægt að nota nýleg lög,
af því að þau séu svo seinvirk og af því að stjómarand-
staðan tali of mikið, ætti hann að láta af þeim sið að
brjóta lýðræðishefðir um leið og þær verða til og fá sér
heldur vinnu á öðrum vettvangi en sjálfs lýðræðisins.
Raunar gildir það um flesta oddvita stjómmálanna
innan stjómar og utan, svo og um marga helztu embætt-
ismenn ríkisins, að ástæða er til að óska sér, að þeir
störfuðu á einhveijum öðrum vettvangi, þar sem ætla
mætti, að minna tjón hlytist af völdum þeirra.
Engin ein meinsemd' í efnahagslífi þjóðarinnar er
verri en getuleysi stjómmálamanna og embættismanna
á sviði ríkisíjármála, enda er ríkið stærsta fyrirtæki
landsins. Ráðherra fram af ráðherra hafa ríkisfjármálin
verið í steik og virðast fremur fara versnandi.
Æðsta stjóm ríkisins hefur of lengi verið mörkuð
ábyrgðarleysi og hentistefnu burtreiðarmanna, sem
telja ráðherradóm ekki vera starf, heldur lífsstíl.
Jónas Kristjánsson
ÞRIÐJUJDAGUR 8, SEPTEMBER 1992.
Greinarhöfundur segir ríkisaðstoð EB við skipasmíðar t.d. hafa algjörlega eyðilagt skipasmíðar hér á landi.
Framsýni er
flasi betri
Höfuðtilgangur EES-samnings-
ins er að gera öll EB- og EFTA-
ríkin að einu markaðssvæði með
um 380 milljónir neytenda.
Til þess að ná þessum markmið-
um er komið á frelsunum fjórum
og í 53. og 54. gr. EES-samningsins
eru bönnuð öli samráð fyrirtækja
eða samræmdar aðgerðir þeirra á
milli og einnig er bönnuð misnotk-
un markaðarins með yfirburða-
stöðu á svæðinu. Þessar greinar
eru orðréttar þýðingar á 85. og 86.
gr. Rs, sem oft hefur staðið um
mikili styr og oft komið til úrlausn-
ar EB-dómstólsins.
í 55. og 56. gr. samningsins skal
eftirlitsstonun EFTA og fram-
kvæmdastjóm EB tryggja að þessi
ákvæði séu virt. Fjöldi reglugerða
kveður nánar á um framkvæmd
efdrlitsins en mikilvægust er nr.
17/62 en þar er m.a. lögð rík áhersla
á tilkynningaskyldu fyrirtækja og
að eftirlitsstofnunin fær vald til
rannsókna og getur krafist skjala,
bókhaldsgagna, svo og skýrslutök-
ur og hún getur ákveðið sektir eöa
fevíti. Umrædd ákvæði má nota
bæði til sóknar og vamar ef ein-
hver telur á sér brotið.
íslendingar hafa vegna fólksfæð-
ar myndaö margvísleg samtök
framleiðenda vegna sölu afurða,
m.a. til þess að forðast undirboð. í
nýútgefnu riti, Hjáríki, eftir dr.
Björn Stefánsson, telur hann hæp-
ið að Sölumiðstöðin, SÍF eða Síldar-
útvegsnefnd fái starfsleyfi nema í
gjörbreyttu formi. Svipað myndi
væntanlega gilda um sölusamtök
landbúnaðar og fleiri fyrirtæki hér
gætu talist brotleg við umrædd
ákvæði. Öllu alvarlegra er að fram-
tíðarskipan þessara mála verður
háð samþykki erlendrar eftirlits-
nefndar.
Ríkisstuðningur
Algjört bann er við hvers konar
ríkisstuðningi er raskað gæti sam-
keppnisreglum, sbr. 1. mgr. 61. gr.
umrædds samnings. Hér gæti verið
um að ræða beina styrki, skatta-
ívílnun, hagstæð lán, yfirtöku taps
o.fl., en frá þessu ákvæði em und-
anþágur, sbr. 3. mgr. Fram-
kvæmdastjóm EB og eftirlitsstofn-
un EFTA-ríkja skal fylgjast með
framkvæmd ríkisaöstoðar og gera
viðeigandi ráðstafanir til breytinga
að eigin frumkvæði og skiptast á
ugplýsingum.
í 64. gr. samn. og í bókun 27 er
gert ráð fyrir að báöir eftirlitsaðilar
geti gert athugasemdir. Telji þeir
að þessar reglur séu brotnar er
gripið til bráðabirgðaráðstafana og
Kjallaiinn
Sigurður Helgason
viðskipta- og lögfræðingur
finnist engin lausn geta þeir gert
afdráttarlausar ráðstafanir. Rétt er
að vekja athygli á aö öll skrif-
finnska mun stóraukast. Komið
verður á fót leyfis- og eftirlitsskrif-
stofu og samhliða fer fram mikil
tilfærslu framkvæmdavalds til er-
lendra aðila.
Bitur reynsla sögunnar sýnir að
nauðsynlegt hefur veriö að grípa
til stórfelldrar ríkisaðstoðar til
hjálpar atvinnulífi okkar á vissu
millibili en samkvæmt EES-samn-
ingnum verðum viö ekki einráðir
heldur þurfum samþykki sameig-
inlegu EES-nefndarinnar. Athygli
skal einnig vakin á þvi að af EB
hálfu er með yfirlýsingu 15 áskihn
um sinn ríkisaðstoð viö skipasmið-
ar en þessi aðstoð hefur algjörlega
eyðilagt okkar skipasmíðar.
Framlög og nefndarstörf
Samkvæmt 82. gr. skal reikna
fyrir hvert fiárhagsár hlutfalls-
stuðul annars vegar landsfram-
leiðsla hvers EFTA-ríkis og hins
vegar heildarsumma vergrar
landsframleiðslu bandalagsins. Þá
verða fiárframlög reiknuð sérstak-
lega vegna þátttöku í ákveðnum
verkefnum og verður staða hvers
ríkis metin með hliðsjón af fiár-
framlagi sínu en aðgangur tryggð-
ur að öllum upplýsingum.
Einnig er aðgangur að félags-
málastefnu EB, rannsóknum og
tækniþróun og umhverfismálum.
Almennt má þó segja að framþróun
EB-réttar á sviði félagsmála hafi
ekki verið ör en aftur á móti hefur
eflst mjög vísindalegur og tækni-
legur grundvöllur evrópsks iðnað-
ar. Þessarar þekkingar má að sjálf-
sögu afla með samningum við EB
eða önnur þróuð iðnríki.
Hræðsluáróður
Fylgismenn EES-samninganna
hamra látlaust að ef við ekki semj-
um þá forum við á mis við allar
framfarir í Evrópu og lífskjörin
muni fljótlega dragast aftur úr mið-
að við aðrar þjóðir Evrópu. Oft
heyrist sagt að okkar bíði hlut-
skipti Albaníu í Evrópusamfélag-
inu. Sama áróðri var einmitt beitt
í Danmörku fyrir skömmu þegar
kosið var um Maastricht-sam-
komulagið. Danir hafa löng kynni
af EB og felldu samkomulagið í
þjóðaratkvæðagreiðslu.
Árið 1962 var mikill áróður hér á
landi fyrir inngöngu í EB og marg-
ir af frammámönnum þjóöarinnar
voru i forsvari, vel studdir af fiöl-
miölum. Við höfðum nýlega fengið
viðurkennda 12 mílna fiskveiði-
landhelgi. De Gaúlle kom okkur til
bjargar með því að neita öllum
nýjum ríkjum inngöngu í EB. Öll
þekkjum við síðari atburði og vit-
um að það hefði verið borin von
að færa landhelgina í 50 mílur og
síðan í 200 mílur ef gengið hefði
verið í EB.
Allar hrakspámar reyndust
rangar, við nutum viðskiptafrelsis
og gerðum góða samninga við EB
og önnur lönd enda stórbötnuöu
lífskjörin næstu 20 árin og voru
meðal þeirra bestu í heiminum.
Reynslan hefur sýnt að okkur ís-
lendingum hefur aUtaf vegnað best
með því að standa á eigin fótum,
foröast framsal valds til erlendra
aðila og látið ekki hrekjast af leið
vegna ímyndaðs ótta.
Sigurður Helgason
„Bitur reynsla sögunnar sýnir að nauð-
synlegt hefur verið að grípa til stór-
felldrar ríkisaðstoðar til hjálpar at-
vinnulífi okkar á vissu millibili en sam-
kvæmt EES-samningnum verðum við
ekki einráðir.“