Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.1992, Qupperneq 15

FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1992.
15
THgangurinn
helgi meðalið
■. getur einhver ímyndað sér „hömlulausa" sjósókn handfærabáta
minni en 6 tonn fyrir Vestfjörðum yfir vetrartímann?" er spurt í greininni.
Baráttuþrek Reynis Traustason-
ar er svo að niðurlotum komið að
eina vonin, sem hann sér til að ná
fram markmiðum sínum, er að ráð-
ast á garðinn þar sem hann er
lægstur.
Reynir er úr röðum svokallaðra
„sóknarmarksmanna" sem vilja
núverandi fiskveiðistjórnunar-
kerfi feigt og í stað þess komi stýri-
kerfi sem tekur mið af sóknargetu
fiskiskipaflotans. Þannig myndu
„ailir sitja við sama borð“, eins og
hann orðar það í kjailaragrein í
DV þann 4. nóv. sl.
Sjaldgæf níðskrif
I tilfelli Reynis vakir fyrir honum
að með því að kvótasetja alla smá-
báta „verði allt vitlaust og kerfið
springi". Þetta þorir hann ekki að
segja berum orðum í greininni en
var ófeiminn við það á nýafstöðnu
Fiskiþingi. Skilaboð hans tii trillu-
karla eru þau að þeim skuli fórnað
á altari Reynis Traustasonar svo
fram megi nást kerfisbreytingar
honum að skapi.
Sóknarstýringunni ætlar hann
sem sagt að ná fram með því að
drepa niður einu sóknarstýring-
una, einu sóknarstýringuna sem til
er í fiskveiðistjórnuninni.
Væri Reynir garðyrkjumaður
myndi hann eftir þessu byrja á því
að drepa öll blómin í beðinu til að
eyða arfanum svo hiómin geti vax-
ið þar og dafnað.
Tilgangurinn helgi meðalið.
Níðskrif og skítkast í garð trillu-
karla á borð við grein Reynis eru
raunar sjaldgæf. Nokkrir aðilar
KjáOaiinn
Arthur Bogason
formaður Landssambands
smábátaeigenda
hafa þó fengið trillukarla á heilann
og árlega birtist leikfarsi þeirra í
íjölmiðlum.
Við hvaða borð...?
Ýmislegt hafa menn tekið upp í
sig um trillukarlana, einyrkjana í
sjósókninni. Steininn tekur þó ger-
samlega úr þegar maður, sem hefur
lifibrauð sitt af sjósókn, kallar
trillukarla hjartveika krypplinga.
Með þessum framsetningarmáta
sínum nær Reynir bæði hámarki
lágkúrunnar og aumingjaskapar-
ins. Baráttuþrek hans er komið
niður á það stig eymdarinnar að
menn, sem hann telur hjartveika
krypphnga, eru orðnir þeir einu
sem hann telur sig ráða við. Alvöru
togarajaxlar fölna af blygðun við
að sjá þessi ósköp og sú spurning
vaknar við hvaða borð Reynir sjálf-
ur ætlar að sitja.
Yfir þetta raunverulega markmið
sitt reynir Reynir þó að krafsa með
aUs kyns hundalógik. Hann lætur
í það skína að einhvers konar „rétt-
lætiskennd“ knýi hann tU skrif-
anna og höfðar tU þess að króka-
leyfisbátar „sæki nánast hömlu-
laust".
Ekkert væri athugunarvert við
að einstakhngur, sem ahð hefur
aUan sinn aldur á fjöllum og aldrei
sjó séð, léti þetta frá sér fara. En
þegar sjómaður og það frá Vest-
flörðum gerir það verður klausan
beinlínis aulaleg.
Eða getur einhver ímyndað sér
„hömlulausa" sjósókn handfæra-
báta minni en 6 tonn fyrir Vest-
íjörðum yfir vetrartímann?
En Reynir hefur ekki aðeins hina
mestu skömm á krókaveiðimönn-
um. FuUtrúar á Fiskiþingi fá það
einnig óþvegið. Þeir gerðu sig seka
um „ótrúlegan tvískinnung" með
afgreiðslu tUlagna sem fyrir þing-
inu lágu.
Þar sem Reynir sat sjálfur 51.
Fiskiþing er því rétt að kanna hvort
roðlög hans sjálfs hafi verið fleiri
en eitt í afgreiðslu mála.
Reynir var einn af kjörnum aðal-
fuUtrúm FiskideUdanna á Vest-
fjörðum á 51. Fiskiþingi.
Á fjórðungsþingi þeirra var eft-
irfarandi tiUaga samþykkt og beint
til Fiskiþmgs: „52. fjórðungsþing
FiskideUdanna á Vestfjörðum,
haldið á ísafirði þann 26. september
1992, krefst þess að krókaveiðUeyfi
verði við lýði á meðan kvótastýring
á afla ríkir.“ Reynir, sem sendur
var að vestan tíl að fylgja eftir tU-
lögum sinnar deUdar, var vart
kominn í pontu á Fiskiþingi þegar
hann sagði svo faUega: „krókaleyf-
ið á engan andskotans rétt á sér“.
Vonir Vestfirðinga að engu
Reynir níddist þannig á því sem
honum var trúað fyrir af vestfirsk-
um sjómönnum. í atkvæðagreiðslu
um tUlögu sambærilega Vestflarða-
tUlögunni fylgdi hann síðan hvorki
því eftir sem honum var tíltrúað
að vestan né því sem hann predik-
aði úr pontu Fiskiþings. Hann sat
hjá.
í sjávarútvegsnefnd Fiskiþings
kom fram tUlaga um að taka kola
út úr kvótakerfinu. TUlagan gerði
ekki einu sinni ráð fyrir „sóknar-
stýringu" eða „banndagakerfi"
eins og er þó á „krókabátum" held-
ur einfaldlega frjálsri sókn. Þessa
tUlögu studdi Reynir.
TU að kóróna allt saman studdi
hann svo tíllögu sem fram kom um
sóknarstýringu á veiðarnar, þ.e.
eftir að hafa hamast gegn hlið-
stæðri tiUögu varðandi trUlurnar
og stutt frjálsa sókn í ákveðna fisk-
tegund.
Reynir var því ekki tvöfaldur í
roðinu á þinginu heldur þrefaldur.
Það er nöturlegt að þurfa árlega
að takast á við illkvittni og aula-
dóm í garð trUlukarla á borð við
það sem fram kemur í grein Reynis.
Vonir Vestfirðinga um að ná fram
sóknarstýringu 1 fiskveiðum verða
að engu með þeim vinnubrögðum
sem Reynir Traustason hefur tam-
ið sér. Arthur Bogason
„Ymislegt hafa menn tekið upp í sig
um trillukarlana, einyrkjana í sjósókn-
inni. Steininn tekur þó gersamlega úr
þegar maður, sem hefur lifibrauð sitt
af sjósókn, kallar trillukarla hjartveika
krypplinga.“
Sameinum kraftana
í Námsgagnastofnun
„Hvernig samrýmist það menntastefnu stjórnarinnar að bjóða i auknum
mæli upp á úrelt námsgögn - eða alls engin?“ spyr greinarhöfundur.
Það gengur kraftaverki næst að
svo lítið málsamfélag sem ísland
skuh eiga námsgögn á eigin tungu-
máli fyrir grunnskóla og fram-
haldsskóla. Skýringin er öðru
fremur sú að ríkið sameinar krafta
þjóðarinnar í eina stofnun, Náms-
gagnastofnun, sem hefur forystu í
þróun, framleiðslu og dreifingu
námsgagna. Við þurfum að standa
vörð um þessa stofnun meðan
vindar einkavæðingar næða. Við
getum ekki einkavætt Námsgagna-
stofnun frekar en Ríkisútvarpið
eða sjálft Alþingi. Hún er hluti af
þjóðmenningu okkar.
Lögboðið hlutverk Námsgagna-
Stofnunar er að sjá öllum nemend-
um grunnskóla fyrir ókeypis
námsgögnum. Til þess fær hún
tæplega 250 milljónir króna á fjár-
lögum. Þar sem grunnskólanem-
endur eru 42.000 talsins er kostnað-
ur á hvern nemanda ótrúlega lág-
ur, aöeins tæpar 6.000 kr. Til sam-
anburðar má geta þess að meðal-
bókakostnaður framhaldsskóla-
nema er talinn vera nærri 40.000
kr. á ári.
í þessu dæmi kemur ríkisstofn-
unin betur út en frjálsi markaður-
inn sem framhaldsskólanemar eru
ofurseldir. Þeir sem trúa blint á
fijálsan markað eiga sjálfsagt erfitt
með að kyngja því og kannske ekki
skrítið að sumir þeirra vilji losna
við Námsgagnastofnun eða þrengja
svo að henni að hún verði óstarf-
hæf.
Ótrúlega fjölbreytt námsefni
Námsefnið, sem Námsgagna-
stofnun býður grunnskólum upp
KjaUaiinii
Þorvaldur Örn Árnason
líffræðingur og kennari
(fyrrv. námstjóri)
á, er býsna fjölbreytilegt, u.þ.b. 1500
titlar af bókum, heftum og vinnu-
blöðum, auk 600 fræðslumynd-
banda. Svo er hægt að kaupa eða
panta önnur sérhæfð kennslugögn,
bæði innlend og erlend, svo sem
bækur, blöð, efni til verklegrar
kennslu og kennslutæki. Auk
gnmnskóla nýta aðrir skólar sér
þessa þjónustu og greiða fyrir
hana, nema hvað framhaldsskólar
fá myndbönd lánuð sér að kostnað-
arlausu eins og grunnskólar.
Námsgagnastofnun lýtur lýðræð-
islegri stjórn. Þar sitja fulltrúar
kennara, skólastjóra, fræðslu-
stjóra, kennaraháskóla, ráðuneytis
og foreldra. Stjórnin er virk og
kemur oft saman. Að auki eru
tengsl við starfandi kennara og
kennaranema í kennslumiðstöð
stofnunarinnar og þegar starfs-
menn Námsgagnastofnunar fara á
kennaraþing og í skóla. Stofnunin
er í fjölþjóðasamstarfi um þróun
kennslugagna.
Flest námsgögnin eru samin á
vegum Námsgagnastofnunar í
samvinnu við ýmsa aðila en sumt
er þýtt og staðfært, fjölprentað eða
gefið út af öðrum. Á hverju ári
koma út u.þ.b. 80 ný verk auk end-
urprentunar eldri. T.d. komu ný-
lega út landakortabók og söguatlas
fyrir grunnskóla, hvort tveggja í
samfloti við erlenda útgefendur. Þá
er nýkomið langþráð námsefni um
íslenskan sjávarútveg sem hags-
munaaðilar í sjávarútvegi styrktu
myndarlega. Svo er það verk stofn-
unarinnar að kynna efnið, dreifa
því og prenta viðbótarupplag.
. Þrátt fyrir 1500 titla skortir gögn
á mikilvægum sviðum. Mörg
námsgögn úreldast á 5-10 árum og
eru ritstjórar Námsgagnastofnun-
ar í kapphlaupi við tímann að svara
auknum kröfum kennara, barna
og foreldra.
Ekki skera bestu kúna!
Hver er galdurinn að geta boðið
upp á svo fjölbreytt námsgögn fyrir
aðeins tæpar 6.000 kr. á hvem nem-
anda á ári?
í fyrsta lagi er íslenski markaður-
inn svo smár að það er betra að
einn aðili sitji að honum en 3-4
aðilar berjist um hann og gefi e.t.v.
allir út svipað efni. í Noregi, Dan-
mörku og Svíþjóö, sem eru 20-40
sinnum stærri markaðir, er mikið
basl hjá útgefendum að bjóöa upp
á góðar námsbækur. Verðið er
nefnilega það hátt að skólar spara
við sig kaupin og kenna úrelt efni
en útgefendur tapa á nýju, vönduðu
efni. Fyrir það að Námsgagnastofn-
un þjónustar að mestu leyti ein alla
grunnskóla landsins getur hún haft
sérhæft starfslið til að gera góð
námsgögn. Ef þessi starfsemi skipt-
ist milli margra er hætta á að eng-
inn myndi valda verkefninu.
í öðru lagi er mestallt útgáfuefniö
notað aftur og aftur af mörgum
nemendum. Þeir eignast yfirleitt
ekki bækurnar en hafa þær að láni
vissan tíma. Þannig sparast mikið
fé og nemendur læra að fara vel
meö bækur. Okkar íslenska leið að
úthluta námsgögnum ókeypis
stuðlar að því að skólar eignist
bestu námsgögnin og kenni síður
úreltar bækur í spamaðarskyni
líkt og gerist í nágrannalöndum
okkar.
Ef ríkisstjómin vfil fara vel með
opinbert fé og fá sem mest fyrir
hverja krónu ætti hún að hlúa að
Námsgagnastofnun. í fjárlaga-
fmmvarpinu er fé til stofnunarinn-
ar skorið niður um 25 milljónir.
Ef boðaðar breytingar á virðis-
aukaskatti ná fram að ganga versn-
ar staðan um aðrar 25 milljónir.
Verði þessi niðurskurður að lögum
gæti nýsköpun námsefnis stöðvast.
Hvemig samrýmist það mennta-
stefnu stjórnarinnar að bjóða í
auknum mæli upp á úrelt náms-
gögn - eða alls engin? Hvað finnst
foreldrum um það?
Þorvaldur örn Árnason
„Námsgagnastofnun lýtur lýöræðis-
legri stjórn. Þar sitja fulltrúar kennara,
skólastjóra, fræðslustjóra, kennarahá-
skóla, ráðuneytis ogforeldra. Stjórnin
er virk og kemur oft saman.“