Dagblaðið Vísir - DV - 06.04.1993, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 1993
Spumingin
Hvaö finnst þér um ráðn-
ingu Hrafns Gunnlaugs-
sonar í starf framkvæmda-
stjóra Sjónvarpsins?
Tryggvi Tryggvason: Allt í lagi. Það
er nauðsynlegt að hræra aðeins upp
í þessu.
Friðleifur Helgason: Þetta er skand-
all aldarinnar.
Skarphéðinn Jónsson: Ég hef lítið vit
á því enda ókunnugur þessu máli.
Anna Hlin: Þetta er valdníðsla í sinni
verstu mynd.
Hallgerður Pálsdóttir: Ég hef enga
skoðun á því.
Sigurður Kjerúlf: Mjög gott mál.
Hann á eítir að brillera hjá Sjónvarp-
inu.
Lesendur
Skuldir heimil-
anna í landinu
Háir vextir, hátt verðlag, aukin kaupgræðgi fólks - allt þættir sem leika
stórt hlutverk.
Konráð Friðfinnsson skrifar:
í nýlegri könnun um skuldastööu
heimilanna kemur í ljós að hún er á
milli 6 og 700 milljónir króna. Á síð-
asta áratug hækkuðu þær um lítil
377%! Fyrir þessum hækkunum eru
eflaust margar ástæður. Er máski
hugsanlegt að háir vextir lánastofn-
ana í langan tíma, hátt verðlag í
verslunum, aukin kaupgræðgi fólks
svo eitthvað sé nefnt, leiki þama
stærra hlutverk en látið er uppi?
Einnig er staðreynd að kaupgeta
aflafjár er sífellt á niðurleið hjá stór-
um hópi fólks og engar líkur á að
bætt verði úr svo neinu nemi á næst-
unni, ef miða á við þá þröngu stöðu
atvinnuveganna sem nú er talin. Ég
er t.d. sannfærður um að verka-
mannalaun voru hærri 1970 en í dag.
Fróðlegt væri að fá samanburð.
En varðandi skuldastöðu heimil-
anna er ekki allt ljóst fyrir almenn-
ingi. Þegar athugun á henni er gerð
verður hún að vera trúverðug til að
hún skih fullnægjandi niðurstöðu.
Hún veröur t.d. að sýna raunveru-
lega skuldastööu heimilanna. Og þá
spyrja menn: Er verið að tala um
heildarskuldir ellegar þá aðeins um
vanskilin er blasa við sumum heiniil-
um? Á þessu tvennu er reginmunur.
Orðið skuid er teygjaniegt og þýðir
ekki alltaf það sama.
Þetta segi ég vegna þess að lánin
sem slík eru ekki vandamál. Vand-
kvæöi greiðenda byija yfirleitt er
þeir geta ekki lengur staðið við sínar
skuldbindingar gagnvart lánar-
drottnunum. Hjón sem hyggjast
koma yfir sig þaki fá t.d. lán hjá
Húsnæðisstofnun til 20 eða 25 ára.
Vissulega binda þau sér bagga með
ákvörðun sinni. Én samt er það svo
að takist þeim að borga á réttum tíma
verður aldrei um neitt vandamál að
ræöa hjá þeim. Þannig á skuldastaða
heimilanna sér afar ólíkar hliöar. -
Ég ræddi um vandamál, og þykist
vita að ofangreind könnun hafi ein-
mitt verið gerð til að sýna fram á að
vandamáliö er til staðar í þessari
deild samfélagsins. En erum við ís-
lendingar ekki snillingar í aö búa til
risastór vandamál sem geta orðið að
miklu áhyggjuefni?
Fagurt mannlíf
Árni Helgason skrifar:
Hvað er nú það? - Er von að menn
spyrji er horfa á braut þjóölífsins í
dag. - Hugsjónir, hvað er nú það?
Er nema von að menn spyrji í öllum
þessum hamagangi um krónumar til
þeirra sjálfra. Þessi krónugleraugu,
sem fólkið hefur sett upp og samfé-
lagið jafnvel hvatt til, blinda svo
margt annað og svæfa það sem nauö-
synlegt væri að halda vakandi.
Þaö er ekkert vafamál aö ef hver
og einn gerði sitt til að bæta þjóðlíf
okkar og gleymdi sjálfum sér, þótt
ekki væri nema nokkra stund, kæmi
fljótt í ljós hve miklu má áorka ef
góður hugur og hreint hjarta væri
þar að baki. Nú heyrist aldrei talað
um ættjarðarást, hvað þá um að efla
virðingu fyrir landi og lýð. Síður en
svo. Og þrátt fyrir nægar kirkjur og
kennimenn miðar lítið í betra hug-
arfari og betra þjóðfélagi.
Þetta er því miður staðreynd J>ótt
ekki sé hún beint hugnanleg. Á þá
sem vilja gera þjóðfélagið betra og
að ég tali ekki um reglusamara er
lítið hlustað. Og smám saman er lög-
gjafinn að beygja af þeirri leið sem
vísar til betri samskiptahátta. - Allt
er afsakaö. Hitt er víst að þessi ganga
okkar í dag, bæði til að auka og efla
hag lands og heimila, er mikið út í
bláinn. Það er nefnilega ekki hægt
að koma til liðs við þann sem ekki
kann að halda á sínum fjármálum.
Það þarf fyrst og fremst aö ráðast
gegn og rannsaka þá taumlausu
eyðslu sem alls staðar er í fyrirrúmi,
á heimilum, í sveitarfélögum og í
þjóðfélaginu öllu. Þetta er erfitt verk
þegar við lítum á hversu örðugt er
að koma viti fyrir fólk. Allt sem á
að spara er fordæmt og menn segja:
Hvers vegna ég, því ekki nágranni
minn? - En eitt vitum við. Þjóðarauð-
urinn og sérstaklega þeir stofnar sem
verðmætin skapa eru ekki eilífðar
verðmæti, nema við kunnum að
umgangast þau. Aö því kemur að við
verðum að fara með gát að auðæfum
landsins. Því lengur sem við bíðum
meö það þeim mun verra. Það skyldu
þeir athuga sem ábyrgð bera.
íslensk sérsaumaþjónusta
Áslaug skrifar:
Mikið er rætt um að fólk eigi að
velja íslenskt, það skapi atvinnu.
Oftar en ekki er maöur þó í erfiðleik-
um með að finna þetta íslenska sem
maður leitar að, t.d. varðandi fatnað.
Undantekningar eru þó á þessu, ef
undantekningar skyldi kalla, því
auðvitað á íslensk framleiðsla að
vera aðalatriði en ekki aukaatriði.
Ég varð þvi bæði glöö og undrandi
þegar ég komst að því að saumastof-
an Sólin og Kamabær framleiða og
selja íslenskan fatnaö sem er aö öllu
leyti sambærilegur við það besta er-
lenda sem við sjáum hér.
Ég naut nýlega þjónustu þessa fyr-
irtækis og get ekki stillt mig um að
geta hennar nokkuð frekar. Þama
er hægt að fá pils, dragtir, buxur,
jakkafot og fleira og allt saumað hér
á landi. Þetta er bæöi hægt að fá af
lager og eins sérsaumaö fyrir þá sem
ekki eiga auðvelt með að nota fatnað
eftir númerum. Og þessi sérsauma-
þjónusta kostar lítið meira en ef flík-
in er keypt út úr búð. Þessu má helst
líkja við það þegar íslendingar eru á
ferð um Austurlönd og era að láta
Auövitað ætti íslenska framleiöslan
segir m.a. í bréfi Áslaugar.
sauma á sig fatnað þar.
Það er engin ástæða lengur til að
fara til Bangkok í slíkum erinda-
gjörðum, á meðan hægt er að
skreppa í Kópavoginn þar sem Sólin
og Kamabær eru til húsa og fá þar
ofangreinda þjónustu. Ég tek sem
aö vera aöalatriði en ekki aukaatriöi,
dæmi að dragt sem ég lét sauma fyr-
ir mig nýlega kostaði aðeins um 24
þús. kr. og jakki úr gæðaefni sem
saumaður var á manninn minn kost-
aði 18 þús. kr. - Ágæta starfsfólk
Sólarinnar, hafiö kæra þökk fyrir
frábæra þjónustu og fatnaö.
Myndlykilá
Sjónvarpið
D.K. skrifar:
Það er orðinn ærinn mismunur
í þjóðfélaginu á mörgum sviðum.
En það er sárgrætilegt að riltið
sjálft og stofnanir þess skuli enn
margfalda þennan mismun. Eitt
sker sig þó mjög úr. Það er aö
menn skuli þurfa að sæta því að
greiöa fyrir afnot Ríkissjónvarps
um leiö og keypt er sjónvarps-
tæki. Menn vilja ekki endilega
horfa á Ríkissjónvarpið. Það hafa
ekki allir efni á því að greiða af-
notagjald af tveimur sjónvarps-
stöðvum. Þess vegna á rfltið að
gefa fóllti sem vill horfa á Sjón-
varpið kost á að kaupa sér mynd-
lykil líkt og Stöð 2 gerir. Með því
skapast frelsi til að velja. Núver-
andi ástand er óhæfa og ríkinu
til vansæmdar.
Skilningssljótt
bankaráð
Páll ólafsson hringdi:
Nýr bankaráðsmaður hjá is-
landsbanka, Orri Vigfússon, lét
nokkur vel valin orð falla á aðal-
fundi bankans. Hann sagöi það
sem margir hluthafar bankans
hafa hugsað; aö flestír banka-
ráðsmennirnir skilji ekki skila-
boð hluthafanna. Auðvitað er það
afar óheppilegt að í bankaráði
svona banka skuli sitja meiri-
hluti sem skipaöur er lífeyris-
sjóðsmönnum, mönnum frá ASÍ
og svo ríkinu sjálfu. - Þama er
sijórnskipulagi nýög áfátt Eins
ætti að vera einn aðalbankastjóri
sem er ábyrgur. Arðgreiðslur eru
einnig langt fyrir neðan vonir
manna. Þetta á nú að vera einka-
banki - er það ekki?
Verðugtfordæmi
Jón Gíslason hringdi:
Stjómendur ísfélagsins og
Vinnslustöðvarinnar í Vest-
mannaeyjum eiga heiöur skilinn
fyrir frumkvæði aö því að fara
niðurfærsluleiöina í reynd. Þeir
byrja á að lækka laun sjálfra
stjómendanna um 15% og ætlast
til aö allir aðrir starfsmenn taki
á sig hlutfallslega launalækkun.
- Er þetta ekki það sem koma
skal í stað endalauss þjarks um
það sem ekki er til. Nú bíðum við
eftir að ráöherrar og aðrir
frammámenn þjóðfélagsins
lækki sin laun.
Lækkunábensíni
Kristján skrifar:
í fréttum segir að útlit sé fyrir
að bensínverð hækki hér á næst-
unni - aö sagt er „í kjölfar hækk-
ana á heimsmarkaðsverði". Ég
man nú ekki eftir aö lækkunin á
heimsmarkaðsverði síðast hafi
skilað sér hér. En hækkanir á
þessu fræga viðmiðunarverði
skila sér ávallt. Þeir hjá olíufélög-
imum fylgjast vel með breyting-
unum upp á við. - Hún er góð
reynslan af frjálsu álagningunni!
Alltofháálagn-
ingábjór
Sigfus hringdi:
Það er hlægilegt hvemig áfengi
er meðhöndlað hér á landi. Það
má ekki auglýsa í innlendum
tjölmiðlum en erlendir blaðaút-
gefendur mega njóta gróðans í
formi auglýsinga í sínum tímarit-
um og blöðum! Álagning á áfengi
og þá einkanlega áfengan bjór
nemur allt aö 250% samkvæmt
nýlegri könnum þar um.
Allt er þetta til að gera okkur
að athlægi. Þetta er eins konar
viðskiptaleg sjálfspyndingarað-
ferð sem er ekki neinum til fram-
dráttar. Það er eins og sraáu hlut-
irnir sem stinga þó verulega í
augu séu lítt til umræðu hjá ráða-
mönnum.