Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.1993, Page 14

14
FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 1993
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SiMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Þorskveiðiseglin rífuð
Forsætisráðherra sagði í eldhúsdagsumræðuimi á
mánudaginn, að ekki væri hægt að skera meira niður
leyfilegan þorskafla en þegar hefði verið gert. „Við getum
ekki tekið stærri dýfur en við höfum þegar tekið,“ sagði
hann og fuílyrti um leið, að stofninn færi vaxandi.
í raun fer íslenzki þorskstofninn minnkandi um þess-
ar mundir, af því að ekki hefur verið tekið fullt mark á
tillögum fiskifræðinga. Þingmenn Sjálfstæðisflokksins
bera mesta ábyrgð á núverandi ofveiði, því að þeir höfðu
í fyrra frumkvæði að 8% hækkun á leyfilegu aflamarki.
Forsætisráðherra og sjávarútvegsráðherra eru sam-
flokksmenn eins og var í næstu ríkisstjóm á undan þess-
ari. Þá lék þáverandi forsætisráðherra svipað hlutverk
ábyrgðarleysis, þegar hann, sem frægt er, vildi gera
greinarmun á því, sem þorskurinn þyldi og þjóðin þyldi.
Sjávarútvegsráðherra Sjálfstæðisflokksins hefur hins
vegar fetað í fótspor forvera síns í Framsóknarflokknum,
en ekki haft innanflokksstuðning til að reka hófsemis-
stefnu. Helzti andstæðingur. hans á því sviði er forsætis-
ráðherra, sem hefur knúið fram skammtímasjónarmiðin.
Grundvaflaratriði málsins er, að enginn munur er á
því, sem þorskurinn þolir og þjóðin þolir. Ef stundarhags-
munir verða áfram látnir ráða ferðinni, verður þorsk-
stofninn eyðilagður á tiltölulega fáum árum og þjóðfélag-
ið fær loksins að horfast í augu við alvörukreppu.
Hafrannsóknastofnunin mælti í fyrra með 190 þúsund
tonna þorskafla á einu ári. í raun fer þorskveiðin 20%
upp úr því magni, í 230 þúsund tonn. Þetta er afleiðing
léttúðugra og ábyrgðarlítilla stjómmálamanna, sem neita
að horfast í augu við blákaldan veruleika ofveiðinnar.
Þekkingin, sem bætzt hefur við frá í fyrra, gefur ekki
tilefni til bjartsýni. Til dæmis benti togararaflið í vetur
til, að ekki yrði hægt að veiða nema 150-160 þúsund tonn
á ári í nánustu framtíð. Ekki hefur frétzt af neinum upp-
lýsingum, sem bendi til annars en hnignunar stofnsins.
í sjávarútveginum búast menn við, að Hafrannsókna-
stofiiunin muni í nýjum veiðitillögum lækka tölur sínar
frá því í fýrra. Ef farið verður eftir ókomnum tiflögum
hennar, má búast við, að þorskafli eins árs fari úr 230
þúsund tonnum og nokkuð niður fýrir 180 þúsund tonn.
Pólitísk málamiðlun milli þess, sem fiskifræðingar
telja þorskinn þola, og þess, sem stjómmálamenn telja
þjóðina þola, hefur gefizt illa um langt árabil. Þorskstofn-
inn hefur verið í samfelldri úlfakreppu og ekki getið af
sér neinn góðan hrygningarárgang í tæpan áratug.
Einn af fræðimönnum okkar sagði nýlega í viðtafl við
DV, að flotinn væri helmingi stærri en hann ætti að vera.
Hann sagði, að friða þyrfti þorskinn alveg til aldamóta
og leggja síðan þriðjungi flotans, svo að sóknin yrði bæri-
leg upp úr aldamótum. Hann er að tala um sjö mögur ár.
Gróft reikningsdæmi htur þannig út, að þjóðin neiti
sér samtals um eina milljón tonna af þorski í sjö ár til
að koma stofhinum upp í stærð, sem þolir 250 þúsund
tonnum meiri veiði en hann þolir nú. Þjóðin mundi þá
ná milljón tonnunum til baka á aðeins fiórum árum.
Að fara eða fara ekki eflir tillögum fræðinga er dæmi-
gerður munur milfl langtímahagsmuna, sem gefa meiri
arð í heild, og skammtimahagsmuna, sem felast í að ýta
vandamálum á undan sér; skrapa það, sem ekkert er;
og vera á sífelldu undanhaldi fyrir veruleikanum.
Vonandi tekst forsætisráðherra ekki að knýja fram
hugmyndir um óbreytta ofveiði á þorski, því að þær leiða
að lokum til gjaldþrots og glötunar þjóðfélagsins.
Jónas Kristjánsson
„Skólanna er að mennta fólk og undirbúa fyrir þátttöku i atvinnulífinu ...“ segir m.a. í grein Árna Ragnars.
Menntun frumkvöðla
Meðal atvinnulausra'er ekki að-
eins ófaglært verkafólk, heldur og
iönaöarmenn, fólk úr ýmsum þjón-
ustustörfum og sérfræðingar. Og
fólk með menntun sem talin er
henta vel til að stjórna fyrirtækjum
og reka eigin starfsemi.
Flestir þeirra leita starfa á ann-
arra vegum. Þeir eru ekki að koma
á fót fyrirtæki sjálfir eða ásamt
öðrum, ekki að skapa sér sjálfir
atvinnutækifæri á grundvelli eigin
viðskiptahugmyndar eða leyfis til
að nota hugmynd eða hönnun ann-
arra.
Skólar og atvinnulíf
Velferð undanfarinna ára viröist
hafa dregið úr því að fólk reyni
fyrir sér með eigin rekstur - að
þróá, byggja upp og sljórna fyrir-
tæki af eigin kunnáttu, hug-
kvæmni og getu. Því lengra nám
sem stimdað er þeim mun minni
líkur virðast til að námsmaður
hefji síðan eigin rekstur og þeim
mun meiri líkur til aö hann leiti
einungis eftir starfi hjá opinberum
aðilum.
Á síðari árum hafa orðið miklar
umræður um tengsl skóla og at-
vinnulífs, sjálfstæði skóla og vis-
inda, nauðsyn öflugra mennta, vís-
inda og rannsókna. Getur verið að
þrátt fyrir þær sé enn ríkjandi hið
gamla viðhorf, að menntun nýtist
aðeins í opinberum störfum eða
hagsmunagæslu? - Ég vona að við
svörum því neitandi.
Samt hefur aukin menntun,
skólaganga og langskólanám ekki
skilað mikilh fjölgun frumkvöðla
sem reyna sjálfir fyrir sér í at-
vinnulífi, fara nýjar leiðir til að
nýta auðlindir, legu landsins og
aðstöðu, þekkingu og hæfni fólks-
ins í nýrri framleiðslu, nýrri þjón-
ustu, nýjum viðskiptum. Frum-
kvöðlar okkar eru flestir án langr-
ar skólagöngu - hinir langskóla-
gengnu starfa fremur hjá opinber-
um aöilum eða hagsmunasamtök-
KjaUaiinn
Árni Ragnar Árnason
alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins ffyrir
Reykjaneskjördæmi
um, færri við venjuleg atvinnufyr-
irtæki eða eigin rekstur. Hvers
vegna?
Fræðsla um framtak
Spyija má hvort í skólakerfinu
skorti á fræðslu um atvinnulífið,
um samverkan framleiðslu- og
þjónustugreina, gagnkvæman
styrk þeirra og jafnt mikilvægi í
sölu og endanlegu verðmæti afurð-
ar. Hvort þar skorti á fræðslu um
möguleg atvinnutækifæri og hugs-
anlegan starfsferil að námi loknu,
um ávinning af námi í atvinnulífi,
um auðlindir og aðstööu skólahér-
aðs og landsins alls er geti orðið
grundvöllur framleiðslu, þjónustu
eða viðskipta.
Líka má spyrja hvort þar skorti
á fræðslu um nýjungar, svo sem
uppfinningar, hönnun eða tækm-
væðingu og hagræðingu, um aðila
sem reiðubúnir eru að selja hönn-
un, tækjabúnað, vöruþróun eða
viðskiptasambönd, um viðskipta-
hugmyndir sem í boði eru eða sem
þróunarvinna hefur verið lögð í en
ekki komið til framkvæmda. Hugs-
anlega voru þær ekki raunhæfar
áður en gætu komið til áhta síðar.
Spyrja má einnig hvort þar skorti
á kennslu um ávinning fyrirtækja
af menntun starfsfþlks, um mark-
aðssetningu, stjóráun, verkaskipti
og samstarf, eða'hvatningu og nám
er þroski frmnkvæöi og framtak -
aflið sem leysir úr læðingi þörf til
sjálfstæðra athafna - eiginleika
sem eru sterkastir hjá frumkvöðl-
um, hvar í samfélaginu sem þeir
hasla sér völl. Eða er allt þetta nám
í boði án þess við nýtum okkur það
til aukinnar íjölbreytni í atvinnu-
lífi?
Skólanna er að mennta fólk og
undirbúa fyrir þátttöku í atvinnu-
lífinu, leggja drög aö starfsvali þess
og starfsferli. Ekki hvað síst að
hvetja það til að taka sín mál í eig-
in hendur - hafa sjálft frumkvæði.
Framtakssemi leiðir til nýrra at-
vinnutækifæra á fjölmörgum svið-
um - við þörfnumst meiri fjöl-
breytni atvinnulífs.
Ámi Ragnar Árnason
„Frumkvöðlar okkar eru flestir án
langrar skólagöngu - hinir langskóla-
gengnu starfa fremur hjá opinberum
aðilum eða hagsmunasamtökum...“
Skoðanir annarra
Sjálffstæði Seðlabankans
„Við íslendingar eigum blessunarlega marga vel
menntaða, hæfa og reynda menn, sem gætu veitt
Seðlabankanum trausta og farsæla forustu á næstu
árum. En til þess að tryggja Seðlabankanum slíka
starfskrafta er nauðsynlegt að auka sjálfstæði bank-
ans innan stjómkerfisins. Nauðsyn þess að reisa
skorður við afskiptum stjómmálamanna af Seðla-
bankanum og af bönkum yfirleitt verður enn brýnni
fyrir bragðið."
Þorvaldur Gylfason prófessor - í Mbl. 4. maí
Feit embætti fyrir ráðherra
„Ljóst er orðið að í stjómarflokkunum er sú skoð-
un útbreidd að flokksgæðingar eigi rétt á hinum og
þessum stöðum og að kratar muni t.d. skipta út við-
skiptaráðherra og færa honum bankastjórastól í
Seðlabankanum. Fleiri ráðherrar þess flokks vilja
ná sér í feit embætti á meðan tækifæri er til. Svipaða
sögu má segja um Sjálfstæðisflokkinn, nema hvað
þar á bæ em menn uppteknir við að reyna að létta
á innanflokkssýkingum með því að stinga á póhtísk-
um graftarkýlum og skipta út mönnum og fá nýja
inn.“ Úr forystugrein Tímans 5. apríl
Þörf fyrir erlenda fjárfestingu
„Ástæða þess, hversu lítil erlend fjárfesting hefur
veriö hér á landi, er eflaust margþætt... Á seinustu
árum hefur verið losað um hinar lagalegu hömlur á
þátttöku erlendra aðfia í íslenzkmn atvinnurekstri...
Þessi þróun er af hinu góða og í takt við það, sem
veríö hefur að gerast í mörgum nágrannaríkjum
okkar undanfarinn áratug... Færa má rök fyrir því,
að íslenzkt athafnalíf hafi þörf fyrir erlenda fjárfest-
ingu í mun meiri mæh en verið hefur.“
Úr forystugrein Mbl. 4. maí