Dagblaðið Vísir - DV - 06.09.1993, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 6. SEPTEMBER 1993
15
Ofveiði eða offjölgun
„Kjarni „leiðréttingarinnar“ er að
stofninn hafi ekki stækkað, heldur hafi
fjölgað í honum um 50%. Eg spyr: Datt
einhverjum í hug að stækkun stofns
gæti orðið á annan hátt en með fjölgun
einstaklinga 1 honum?“
„Hrunið í Barentshafi varð vegna offjölgunar þorsks, miðað við fæðu-
framboðið," segir m.a. í grein Sigurjóns.
Kunningi minn sagði að afar erf-
itt væri að rökræða við suma sér-
fræðinga vegna þess að þeir ysu
yfir mann sérfræðitali og tölum
sem enginn vissi hvort væri sann-
leikur eða tilbúningur. Fyrr en
varir eru þeir komnir langt frá
upphaflegu efni og viðmælandinn
situr orðlaus undir flaummun og
veigrar sér við frekari rökræðum.
Fiskifræðingar eru flestum fimari
í þessari íþrótt enda hefur þeim
tekist að skapa allt að því guðlega
trú á fræði sín.
Það er ekki nýtt að fiskifræðingar
finni út úr plöggum sínum að góður
vöxtur í fiskstofni sé að þakka bar-
áttu þeirra fyrir verndun og upp-
byggingu stofnsins en hnignun sé
að kenna ofveiði og að ekki hafi
verið farið að þeirra ráðum. Þeir
skella þá gjaman skollaeyrum við
sögu reynslunnar og hagræða stað-
reyndum til að þjóna tilganginum.
Þetta kallar einn kunningi minn
að beija gögnin sín til hlýðni, en
aðrir að skreyta sig með stolnum
fjöðmm.
Þannig eru fræðin
Þessari aðferö beitir Bjöm Ævarr
Steinarsson, flskifræðingur á Ha,-
frannsóknastofnun, þegar hann
„leiðréttir“ ummæli mín um
stækkun þorskstofnins í Barents-
hafi (minn kjallari 18/8, hans 26/8)
og ber fyrir sig Odd Nakken en
hvorugur þeirra viU að vitnist að
þorskstofninn sé að stækka. Kjami
„leiðréttingarinnar" er að stofninn
hafi ekki stækkað, heldur hafi
fjölgað í honum um 50%. - Ég spyr:
Datt einhveijum í hug að stækkun
stofns gæti orðið á annan hátt en
með fjölgun einstaklinga í honum?
í annan stað rekur Bjöm Ævarr
KjaUaiinn
Sigurjón Valdimarsson
blaðamaður
sögu Barentshafsþorsksins í tvo
áratugi, væntanlega til að sýna
fram á að ég hafi rangt fyrir mér í
að hann hafi hmnið vegna offjölg-
unar. Saga hans er þessi í stuttu
máh: Fyrri helming tímabilsins
minnkaði stofninn um nær %
vegna ofveiði og lélegrar nýliðunar
sem stafaði af sjávarkulda. 1983
hlýnaði og þessi fjórðungur sem
eftir var gaf af sér þijá sterka ár-
ganga í röð. Þrem áram síðar
hrandi loðnustofninn og „meðal-
þyngd þorsks eftir aldri lækkaði
mn aUt að 60% og stofnstærðin
(þyngdin) minnkaði að sama
skapi“. Fyrir bragðið fóru miklu
fleir fiskar í hvert tonn af afla og
„fiskveiðidauðinn (sóknin) árið
1988 reyndist sá mesti sem sögur
fara af í Barentshafinu".
Tölvuforritaðar skoðanir
Sennilega þarf sérfræðing með
tölvuforritaðar skoðanir, byggðar á
háþróuðum reiknilíkönum tU að
kenna ofveiði um hrunið í Barents-
hafi á þessum árum. Sjá menn ekki
samhengi í því að þrír sterkir ár-
gangar af ungviði sem lifir aö
mestu á loðnu, gangi freklega á
fæðuforðann? Þá tekur við svelti í
hafinu og meðalþyngd lækkar um
aUt að 60%.
Hvað annað en hungurdauði er
framundan þegar lifvera hefur tap-
að 60% af þyngd sinni? Stóra fisk-
amir fara aö éta minni meðbræður
sína svo að þeir sem ekki drepast
úr hungri verða þeim að bráð. Þetta
staðfesti Odd Nakken eftir að hrun-
ið var orðið staðreynd en hann
hefur kannski verið tekinn á teppið
fyrir þá umsögn, a.m.k. reyndi
hann að draga úr henni síðar.
Hruniö í Barentshafi varð vegna
offjölgunar þorsks, miðað við
fæðuframboðið. Hefðu fræðingam-
ir eins mikla þekkingu og þeir vUja
vera láta, hefðu þeir átt að sjá þetta
fyrir og hvetja tíl aukinnar veiði til
að afstýra hruni vegna hungurs og
sjálfsáts. En vit þeirra era lokuð
og útlit er fyrir að sagan endurtaki
sig innan skamms.
Siguijón Valdimarsson
Parvo - smáveirusótt í hundum
Eins og flestum er í fersku minni
kom upp smáveirasótt í hundum
hér á landi í desember síðastliðn-
um.
Hundaeigendur urðu eðhlega
mjög skelkaðir þar sem þessi veira
hafði ekki greinst hér áöur. Við-
brögð hundaeigenda komu mér
mjög á óvart því svo virtist sem
hver reyndi að kenna öðrum um
og fela staðreyndir eftir mætti í
stað þess að takast á við vandann.
Þrátt fyrir það var það viðbrögð-
um þeirra að þakka að bólusetning
fékkst fyrir hundana að lokum.
Allir ábyrgir hundaeigendur létu
bólusetja hunda sína og héldu þar
með aö þeir væru öraggir næsta
árið.
í opna skjöldu
Um verslunarmannahelgina kom
upp parvo tilfelli á hundagæslu
minni að Leirum. Sá hundur sem
fyrst veiktist var fiUlbólusettur
rúmu hálfu ári fyrr eins og fleiri
af þeim hundum sem sýktust.
KjaHaiinn
Jóninna Hjartardóttir
framkv.stj. Hundagæslunnar
að Leirum Kjalarnesi
Það hvarflaði aldrei að mér að
fela þessar staðreyndir heldur
brást ég við meö þvi aö leita skýr-
inga til yfirdýralæknis, Brynjólfs
Sandholt, og spyrja hvemig gæti
staðið á sýkingunni. Svörin voru
þau að ákveðin prósenta hunda
myndaði ekki mótefni.
Þetta þótti mér tæplega nægUeg
skýring þar sem fleiri en einn bólu-
settur hundur hafði sýkst og ég leit-
aði því til dýralækna í Bretlandi
með sömu fyrirspum. í upphafi
samtalsins við þá sagði ég þeim frá
öfium málavöxtum hér og spurði
hvort þeir héldu tíðni sýkinganna
eðhlega. ÖU svörin vora á sömu
lund, - nei, aUs ekki.
Þegar ég tjáði þessum læknum
að svokaUað „dautt" bóluefni væri
notað hér, sögðu þeir að það efni
væri ekki notað þar í landi. Það
væri veikt og hundar gætu hæglega
sýkst hálfu ári eftir bólusetningu
þar sem virkni lyfsins væri ekki
nógu góð og fuU ástæða væri tíl aö
bólusetja örar.
Viðbrögð valda vonbrigðum
Sjálf kom ég á framfæri upplýs-
ingum um sýkinguna á hunda-
gæslu minni þar sem ég taldi það
skyldu mina aö vara hundaeigend-
ur við.
Viðbrögðin hafa valdið mér von-
brigðum ekki síður en þau sem upp
komu í desember. Ég las nýverið,
haft eftir Eggerti Gunnarssyni,
Keldum, að sýkingin væri aðeins á
hundahóteU á höfuðborgarsvæð-
inu en staðreyndin er sú að parvo
tUfelU hafa verið að koma upp öðra
hveiju frá síðastUðnum áramótum
(upplýsingar staðfestar af Dýra-
spítalanum í Víðidal). Vitað er um
tilfeUi m.a. frá Akureyri, á höfuð-
borgarsvæðinu og á Suðumesjum
- hunda sem aldrei hafa að Leiram
komið. Er ekki sannleikurinn sá
að þeir sem átt hafa aö miðla upp-
lýsingum um þetta mál hafa ekki
staðið sig?
Hafa hundaeigendur fengið næga
fræðslu um þessa skæðu veira sem
komin er tU aö vera? Hvaða hunda-
eigendur hafa tíl dæmis fengið að
vita að ekki skuli fara með hunda
á hundasýningar, hótel eða aðrar
samkomur nema með aukabólu-
setningu? - Eða að bólusetja skuli
hvolpafuUa tik eftir 4 vikna með-
göngu?
Það má fufiyrða að þeir era afar
fáir ef nokkrir.
En veirasýking verður aldrei
þöguð í hel né heldur getum við
leyst vandann með því að kenna
hvert öðra um og benda á hvert
annað. Við skulum þess í stað gera
okkur grein fyrir því að við veira-
sýkingu veikjast allir vefir líkam-
ans og smitieiðin er með saur,
þvagi og jafnvel munnvatni. Smit-
hættan er því mjög mikU og eina
haldbæra vonin fyrir himdana
okkar er að við, hundaeigendur,
stöndum saman og vinnum að því
af öUum mætti að fá til landsins
„lifandi" bóluefni.
Jóninna Hjartardóttir
„Það hvarflaði aldrei að mér að fela
þessar staðreyndir heldur brást ég við
með því að leita skýringa til yfirdýra-
læknis... “
„Rökin fyrir
því að vera
með þcssum
innflutningi
eru augljós,
því fyrir það
fyrstaerþetta
mjög neyt-
endavænn
innflutning- Þorsteinn Pálsson,
ur.Þarnageta forstjóri Hagkaups.
viðskiptavin-
ir okkar fengið vöru, sem áður
kostar 2000 krónur út úr búð, á
650 krónur, svo dæmi sé tekið um
skinkuna og hamborgarhrygg á
tæplega 800 krónur kg. Þaö er því
augjjóst raál að þetta hlýtur að
vera til mikUla hagsbóta fyrir
þjóöfélagið.
Það er deUt um hvort þessi inn-
flutningur sé löglegur eða ekki
en í okkar huga er hann það tví-
mælalaust. Viö höfum gert mjög
ítarlega athugun á þessu og lögin
almennt um innflutning tala um
að allur innflutningur sé fijáls,
nema annað sé tUtekið, I lögun-
um er ekkert tUtekið um það að
bannað sé að flytja inn soðið kjöt.
Eini toUurinn sem mögulegt er
að leggja á þennan innflutning er
jöfnunargjald sem á að nema mis-
muni á markaðsverði og hugsan-
legu undirboði, Þaö er fyrst og
fremst mismunurinn sem leggjá
má á verðið en það má ekki búa
til eitthvert jöfiiunargjald því það
leyfa lögin ekki.
Allir okkar miUiríkjasamingar
gera ráð fyrír því aö viöskipti
milli landa séu frjáls og þegar
EES-samningurinn tekur allur
gUdimun þetta skýrast enn meir.
Núverandi lög kveða skýrt á um
að þessi innflutningur sé heimill
ogef yfu-völd færu að breyta þeim
í þá átt aö banna þennan inn*
flutning yrði það neytendum aUs
ekki tU hagsbóta.*'
Spurning um
sýkingarvarnir
„Ég tel aö
það eigi alls
ekki að vera
leyfilegt að
flytja tU ís-
lands kjötvör-
ur þar sem
ekki hef'ur
verið tryggt
aö þær beri Jónas Jónsson bún-
ekki meö sér aöarmólastjóri.
hugsaniega
sýkingarvalda. Það er bannað að
flytja inn hráar kjötvörur hingað
vegna þess að reynsla okkar og
amiarra sýnir það að búfjárstofiv
ar, sem lengi hafa verið einangr-
aðir eins og þeir íslensku, hafa
ekki vamir gegn fjölda sjúkdóma
sem eru landlægir erlendis. Enda
er mnflutningur á hráu kjöti
bannaðm-, ekki aðeins með lögum
frá 1928, heldur voru þessi lög
endurskoðuð á siðasta þingi. Sýk-
ingar í búfjárstofnum gætu vald-
ið okkur geysUegu fjárhagsijóni
og þær gætu einnigeyöilagt okk-
ar sérstaka búfjárkyn sem nu er
farið að líta á sem verðmæti í
sjálfu sér. Augu manna hafa opn-
ast fyrir þvf að upprunaleg bú-
fjárkyn eru mjög verðmæt því
þaö er hægt að lita á þau sem
að leggja niöur búfiárræktun hér
á landi, fyrir því eru mörg efna-
hagsleg rök. Þó að þessi bönn
geti ílokkast undir viðskiptalegar
hindranir er þetta í grundvallar-
atriöura spurning um varnir
gegnsjúkdómum, Þaðhafakomið
upp í nágrannalöndum okkar
dæmi um sýkingu í búfénaöi og
slík tUvik eigum viö aö reyna aö
-bm