Alþýðublaðið - 28.07.1921, Blaðsíða 1

OefiLð út &t .AlþýdullolJicniMnu
1921
Fimtudaginn 28 júlí.
171 tölubl.
logaradpitðssrmr
og alþýían.
Hvað eru togaraeigendurnir ís-
lenzku annað en snikjudýr, sem
lifa á okkar þjóðfélagslíkama ?
Á öiíum tímum lifa þeir við
gaótt allra gæða, sem sjómenn
og aðrir verkamenn hafa fært þeim
upp í hendurnar. Sjálfir hafa þeir
aídrei nema að litlu leyti unnið
íyrir því.
Þeir aftur á móti, sem hitann
°K þungann hafa af vinnunni á
íogurunum — sjómenn og aðrir
alþýðumenn hafa aldrei nóg af
öðru en því, sem ailra brýnust
nauðsyn er á til þess að geta
framfleytt lífinu, og ærið oft verða
þeir líka að þola skort á því.
Þegar góðu árin voru hér og
togaraútgerðin gekk sem bezt,
rökuöu eigendur togaranna saman
stóríé. — Það var fyrst og fremst
arðurinn af vinnu sjómanna og
verkamanna. Togaraeigendurnir
íhöfðu gróðann, verkamennirnir
íengu ekki 'nema það sem þsir
nauðsynlegast þurftu með.
Nú eru góðu árin liðin og tog-
araútgerðin er ekki eins arðvæn-
3eg eins og áður. Hvað gera tog-
araeigendurnir þá? Þeir leggja
togurunum upp og hætta að reka
sjávarútveginn. Aldrei hefir það
^komið berar i Ijós, að togara-
útgerðin — einn af álitlegustu
atvinnuvegum íslendinga — er og
hefir verið rekinn til hagsmuna
fyrir "órfáa menn, sem gera kröfu
til þess, að verkalýðurinn þræli
fyrir sultarlaun, þegar þeim sýnist,
en kasta honum út á kaldan klak
ann þegar þeir óttast að ekki sé
hægt að græða á vinnu hans.
Nú álíta þeir hepþilegast fyrir
sig, að Iáta togarana ekki starfa,
. og eru sem óðast að leggja þeim
upp.
Var ríkinu heimilað að ganga
í samtals 2 milj. króna ábyrgð
íyrir eina 10 togara tií þess að
þéir gætu legið aðgerðalausir i
sumarí
Reynslan er þessð,' að togara-
eigendurnir eru ekki einasta sníkju
dýr á almenningi, þegar þeir láta
skipin fiska, heldur einnig þegat'
þau Hggja aðgerðalaus. Þeir láta
ríkissjóð hiaupa undir bagga með
sér — sameiginlegan fjársjóð al
mennings — Og til þess að ríkið
geti verið til taks að halda við
þessum óþörfu mönnum, leggur
það háa tolla á nauðsynlegustu
vörur, sem almenaingur geiur ó-
mögulega án verið. Undir öllum
krÍBgumstæðum reynist það svo,
að alþýðan verður að halda spe-
kúlöntunum uppi
Togaraeigendurnir standa alþýð-
unni þvi ávah meira og minna
fyrir þrifum. Hagsmunir þeirra
eru ósamrýmanlegir almennings-
heill.
Áfleið'mgin verður sú, að alþýð-
an gerir kröfu til þess að gerður
verði endi á þá ósvinnu að fá-
mennur flokkur manna hsfi tog
araútgerðina í sínum höndum til
þess að geta svælk undir sig meira
og minna af því, sem sjómenn og
verkamenu vinna fyrir.
Alþýðan gerir kröfu til þess að
ríkið taki togarana f sínar hendur
og reki þá fyrir almenningsfé með
almenningsheill fyrir augum
Krafan er því réttmætari sem
það er nú sýnilegt orðið að ef
nokkuð blæs á móti leggjast tog-
araeigendurnir á ríkissjóðinn.
Almenningur getur ekki þolað
þáð að einstakir menn noti ríkis-
sjóðinn til spekulatiOna fyrir sig.
Og ef rfkið á annað horð verð-
ur að leggja fram fé til stuðnings
atvinnuveginum, hví skyldi það þá
ekki taka hann alveg í sínar hend-
ur, reka hann í umboði þjóðfé
lagsins sem heildar og láta það
hafa af honum bæði gróðann þeg
ar um hann er að ræða — engu
síður en skaðann.
Togaraútgerðina má ekki stöðva.
Slíkt tiltæki er bein tilraun til þess
að leiða hina sárustu neyð ef ekki
fullkomið hungur yfir. sæg af fjöl-
skyldum hér í Reykjavík.
En togaraútgerðin og aðrir slík-
ir atvinnuvegir mega ekki vera
framvegis i höndum einstakra
manna, sem, eins og nú er áþreif
anlega sannað — reka þá með
það eitt fyrir augum að græða
sjálfir og hika ekki við að gera
fjölda verkamanna atvinnulausa,
ef þeim virðist að það megi verða
til þess að bjarga þeim gróða
sem þeir hafa áður hlotið af vinnu
þessara sömu verkamanna.
Svo ótrygga aðstöðu getur
verkaiýðurinn ekki sætt sig við.
Shkt ranglæti getur alþýðan ekki
unað við. Þess vegna krefst hítn
þess, að rikið taki í taumana —
dð framleiðslug'ógnin og auðlind-
irnar verði teknar hið allra bráð-
asta til þjbðnýtingar.
Að þrjóskast við því, að taka
tillit til svo réttmætrar kröfu,
getur ekki leitt til annars en að
alþýðan sannfærist um, að þing
og stjórn féu henni mótsnúin og
að hún því verði að taka til
sinna eigin ráða fyr eða síðar tii
þess að bj*rga, þeim sem verst
eru settir.
ÞúfnsLl^aniiui.
Stóryirkt jarðyrkjutæki.
Sigurður Sigurðsson forseti Bún-
aðarfélagsins hefir komið því stór-
virki í framkvæmd, að hingað
hefir verið flutt frá Svfþjóð land
búnaðarvél mikil, hin stærsta sem
nokkurn timan hefir verið tii
landsins fiutt. Ferlíkan þetta er
fullar 7 smálestir og vinnur bæði
fljótt og vel að þvf, að bylta
sundur jörðinni og gera hana
rennislétta.
Fá át eru siðan farið var að
flytja vél þessa frá Þýzkalandi,
þar sem húa er fundin upp, end-
urbætt og smfðuð, t. d. kom fyrsta
vélin til Danmerkur í fyrra, svo