Alþýðublaðið - 28.07.1921, Page 1

Oefið út af AlþýðuðokkHnm
1921
Fimtudaginn 28 júlí.
171 tölubl.
Togaraeigenðurnir
og alþýðan.
Hvað eru togaraeigendurnir ís-
lenzku annað en sníkjudýr, sem
lifa á okkar þjóðfélagslíkama f
Á öilum tímum lifa þeir við
gnótt allra gaeða, sem sjómenn
og aðrir verkamenn hafa íært þeitíi
upp í hendurnar. Sjálfir hafa þeir
aldrei nema að litlu leyti unnið
fyrir því.
Þeir aftur á móti, sem hitann
og þungann hafa af vinnunni á
togurunum — sjómenn og aðrir
alþýðumenn hafa aldrei nóg af
öðru era því, sem aílra brýnust
nauðsyn er á til þess að geta
framfleytt lífinu, og ærið oft verða
þeir líka að þola skort á því.
Þegar góðu árin voru hér og
togaraútgerðin gekk sem bezt,
rökuðu eigendur togaranna saman
stórfé. — Það var fyrst og íremst
arðurinn af vinnu sjómanna og
verkamanna. Togaraeigendurnir
höfðu gróðann, verkamennirnir
fengu ekki 'nema það sem þeir
nauðsynlegast þurftu með.
Nú eru góðu árin Iiðin og tog-
araútgerðin er ekki eins arðvæn-
3eg eins og áður. Hvað gera tog-
araeigendurnir þá? Þeir leggja
togurunum upp og hætta að reka
sjávarútveginn. Aldrei hefir það
komið berar í Ijós, að togara•
útgerðin — einn af álitlegustu
atvinnuvegum íslendinga — er og
hejir verið rekinn til hagsmuna
fyrir örfáa menn, sem gera kröfu
til þess, að verkaiýðurinn þræli
fyrir sultarlaun, þegar þeim sýnist,
en kasta honum út á kaldan klak
ann þegar þeir óttast að ekki sé
hægt að græða á vinnu hans.
Nú álíta þeir hepþilegast fyrir
sig, að láta togarana ekki starfa,
og eru sem óðast að leggja þeim
npp.
Var ríkinu heimilað að ganga
i samtals 2 milj. króna ábyrgð
íyrir eina 10 togara til þess að
þeir gætu iegið aðgerðalausir í
sumarf
Reynslan er þessi,' að togara-
eigendurnir eru ekki einasta sníkju
dýr á almenningi, þegar þeir láta
skipin fiska, heldur einnig þegar
þau liggja aðgerðalaus. Þeir iáta
ríkissjóð hiaupa undir bagga með
sér — sameiginlegan fjársjóð al
mennings ■— Og til þess að ríkið
geti verið til taks að halda við
þessum óþörfu mönnum, leggur
það háa tolia á nauðsynlegustu
vörur, sem almenningur getur ó-
mögulega án verið. Uadir öllum
kriagumstæðum reynist það svo,
að alþýðan verður að halda spe-
kúlöntunum uppi
Togaraeigendurnir standa alþýð-
unni því ávah meira og minna
fyrir þrifum. Hagsmunir þeirra
eru ósamrýmánlegir almennings-
heill.
Afleiðingin verður sú, að alþýð-
an gerir kröfu til þess að gerður
verði endi á þá ósvinnu að fá-
mennur flokkur manna hafi tog
araútgerðina í sínum höndum til
þess að geta svæh undir sig meira
og minna af því, sem sjómenn og
verkamenn vinna fyrir.
Alþýðan gerir kröfu tii þess að
ríkið taki togarana f sfnar hendur
og reki þá fyrir almenningsfé með
almenningsheíll fyrir augum
Krafan er því réttœætari sem
það er nú sýnilegt orðið að ef
nokkuð b'æs á mótí leggjast tog-
araeigendurnir á ríkissjóðinn.
Almenningur getur ekki þolað
það að einstakir menn noti ríkis-
sjóðinn til spekulationa fyrir sig.
Og ef ríkið á annað borð verð-
ur að leggja fram fé tii stuðnings
atvinnuveginum, hví skyidi það þá
ekki taka hann alveg í sínar hend-
ur, reka hann i umboði þjóðfé
lagsins sem heildar og láta það
hafa af honum bæði gróðann þeg
ar um hann er að ræða — engu
síður en skaðann.
Togaraútgerðina má ekki stöðva.
Slfkt tiltæki er bein tilraun til þess
að leiða hina sárustu neyð ef ekki
fullkomið hungur yfir. sæg af fjöi-
skyldum hér í Reykjavík.
En togaraútgerðin og aðrir slfk-
ir atvinnuvegir mega ekki vera
framvegis f höndum einstakra
maana, sem, eins og nú er áþreif
aniega sannað — reka þá með
það eitt fyrir augum sð græða
sjálfir og hika ekiti við að gera
fjölda verkamanna atvinnulausa,
ef þeim virðist að það megi verða
til þess að bjarga þeim gróða
sem þeir hafa áður híotið af vinnu
þessara sömu verkamanna.
Svo ótrygga aðstöðu getur
verkalýðurinn ckki sætt sig við.
Slfkt ranglæti getur alþýðan ekki
unað við. Þess vegna krefst hún
þess, að ríkið taki í taumana —
að framleiðslugógnin og auðlind*
irnar verði teknar hið allra bráð-
asta til þjóðnýtingar.
Að þrjóskast við því, að taka
tillit til svo réttmætrar kröfu,
getur ekkí leitt til annars en að
alþýðan sannfærist um, að þing
og stjórn séu henni mótsnúin og
að hún þvf verði að taka tii
sinna eigin ráða fyr eða síðar tii
þess að bjarga. þeim sem verst
eru settir.
Þúfnabaninn.
Stórvirkt jarðyrkjutæki.
Sigurður Sigurðsson forseti Bún-
aðarfélagsins hefir komið því stór-
virki í framkvæmd, að hingað
hefir verið flutt frá Svfþjóð iand
búnaðarvél mikil, hin stærsta sem
mokkurn tfman hefir verið til
iandsins fiutt. Ferlfkan þetta er
fuilar 7 smálestir og vinnur bæði
fljótt og vel að þvf, að bylta
sundur jörðinni og gera hana
rennislétta.
Fá ár eru siðan farið var að
fiytja vél þessa frá Þýzkalandi,
þar sem húa er fundin upp, end-
urbætt og smfðuð, t. d. kom fyrsta
vélin til Danmerkur í fyrra, svo