Alþýðublaðið - 10.05.1968, Blaðsíða 5

VERKALÝÐSHREYFINGIN
FJÖTRUÐ I SUÐUR-AFRfKU
— Öll frelsisbarátta í heim
inum í ðag er algjör. Þetta
ávið í Víetnam, það á við í
baráttunni fyrir frelsi portú
gölsku nýlendnanna í Afríku,
það á við baráttu blökku-
manna í Bandaríkjunum fyr-
ir frelsi og jafnrétti- í heima
landi mínu eru málin komin
á það stig, að við getum ekki
náð frelsi nema með valdi.
Ég ætla að fara aftur til Afr
íku, en þá fer ég þangað með
vopn í hendi.
Þetta segir suðurafríski
verkalýðsleiðtoginn, Ge-
orge Peak, í viðtali við frétta
mann A-Pressen í Osló. Peake
var áðiir einn af forystumönn
um í-samtökum suðurafrískra
byggingarverkamanna, en
var látinn í fangelsi árið
1950 fyrir andstöðu við rikis
stjórnina. Hann var í hópi
þeirra fyrstu stjórnarand-
stæðinga í landinu, sem voru
fluttir til djöflaeyjarinnar
Robben Island utan við Höfða
borg. Síðan var honum vísað
úr landi, og nú er hann á
ferðalagi um Evrópu til að
skýra málstað sinn og félags
skapar síns, benda Evrópu-
þjóðum á, hvernig þær geti
átt þátt í að lcysa vandamál-'
in.
Sem verkalýðsleiðstogi hef
uf Peake að sjálfsögðu sér-
stök skilyrði til að tjá sig
um aðstöðu verkalýðshreyf-
ingarinnar í landinu. Að sögn
hans leikur enginn efi á að
lýðræði skortir þar algjör-
lega, og það gildir líka um
hvíta launþe'ga. Stjórnarhætt
irnir á þessu sviði minna á
skipulag Mussolinis í Ítalíu,
og Peake hikar heldur ekkert
við að segja að ríkisstjórnin
sé fasísk.
— Er raunverulega hægt að
starfrækja verkalýðsfélög í
landinu?
— Það er mjög takmarkað.
Eins og kunnugt er, þá er
verkalýðshreyfingunni skipt
eftir litarhætti verkafólks-
ins. Þetta eitt veikir að sjálf
sögðu mjög aðstöðu okkar.
Hvíta ve'rkalýðshreyfingin
hafði um skeið nokkur áhrif,
en fyrir ári voru líka klippt
ar af henni klærnar, og nú er
hún valdalaus með öllu.
Hvað viðkemur verkalýðs-
félögum blökkumanna, þá
hefur ríkisstjórnin komið
þeirri skipan á, að hún „kaup
ir“ foringjana, þannig að þeir
verða lítið annað en vilja-
laus verkfæri í höndum
stjórnarinnar.
— Hvað eigið þér við með
því, að foringjarnir séu
„keyptir?“
— Ríkisstjórnin lætur þá
fá bíla, húsgögn, löng ferða-
lög og nóg að borða og sjálf
sagt góð laun. Þeir verkalýðs
leiðtogar, sem ekki falla í
kramið, eru settir á svartan
lista og þeim eru allar leið-
ir lokaðar.
— Annað dæmi um stöðu
verkalýðshreyfingarinnar i
heimalandi mínu er það, að
verkföll mega heita útilokuð
með öllu. Raunverulega hef
ur ekkert verkfall átt sér
stað síðan námumannave'rk-
fallið 1946. Eins og kunnugt
er var það bælt -niður með
harðri hendi. Nú eru í gildi
lög, sem geta stöðvað hvaða
verkfall sem er í 90 eða 180
daga. Gagnstætt því sem er
í öðrum löndum, sem hafa
hliðstæð lög, er það ekki dóm
stólanna, heldur öryggislög-
reglunnar að segja til um,
hvenær skuli beita þe'ssum
lögum. Önnur löggjöf, sem i
þessu sambandi skiptir jafn
miklu máli, mælir svo fyrir,
að menn í störfum, sem séu
þýðingarmikil fyrir atvinnu-
lífið, hafi alls ekki rétt til
að gera verkfall. Það versta
við þessi lög er að það er rík
isstjórnin sem í hverju til-
viki úrskurðar, hvaða störf
eiga að teljast „þýðingarmik
il“.
. Af þessum sökum er óger-
Ie'gt að starfrækja verkalýðs
sambönd í Suður-Afríku. Það
sem hægt er að gera í vevka-
lýðsmálum verður innan fé-
laga á hverjum stað, meðal
almennra verkamanna. Hvað
verkföll snertir, þá eru það
eingöngu pólitísk verkföll,
sem hægt er að hugsa sér um
nothæf vopn. í því sambandi
erum við að reyna að koma
á sellukerfi í þe'im tilgangi
að þjálfa menn okkar í virkri
mótspyrnu. Okkur finnst
þessi starfsemi bera góðan ár
angur.
— Má búast við áð Suður-
Afríku-málið leysist bráð-
lega?
— Nei, við verðum fyrst
að undirbúa okkur nægilega
vel -til að geta hafið sam
rærnda byltingu um landið
allt. Einangraðar aðgerðjr
eins og í Shaperville 1960
leiða bara til liörmulegva ó-
sigra. Það cr e'innig mikils-
vert að við getum staðið
hannig að málunum, að við
hömi'um ekki ríkisstjórnirn-
ar í Angóla, Mósambique, Ród
esíu og Suðurafríku saman.
Allt þetta tekur tíma, en ein-
hvern tíma rennur okkar dag
ur upp.
— Hvað óskið þér að verði
árangur byltingar í landinu?
— Við viljum koma á lýð-
ræði í Suður-Afríku, þar sem
bæði blakkir og hvítir Afr-
íkumenn geti lifað saman.
Hvítu Afríkubúarnir eru orðn
G. Pealee.
ir eins miklir Afríkumenn eg
við, þeir eru ekki lengur að-
skotalýður. Og við þurfum á
þehn og kunnáttu þeirra að
halda til þess að þróunin geti
orðið sem örust. En þótt við
keppum að lýðræði, þurfum
við siálfsagt einhvern um-
þóttunartíma.
— Hvað geta menn utan
Afríku gert til að vinna að
breytingum á stjórnarháttun
um?
— Þýðingarmesta lilutverk
þeirra er á sviði skoðana-
myndunar og stjórnmála. Ef
hægt er að tryggia veruléga
e'inangrun Suðurafríku hefur
það mikið að segia. Baráttan
gegn þátttöku Suður-Afríku
í Olympíuleikunum er gott
dæmi um slíka baráttu, seg
ir George Peake að lokum.
(A-Pressen).
Goldfinger og James Bond (Gert Fröbe og Sean Connery).
GOLDFINGER. Tónabíó. Brezk
frá 1964. Leikstjórn: Guy Ham
ilton. Framleiðendur: Harry
Saltzman og Albert Broccoli.
Handrit: Richard Maibaum
og Paul Dehn eftir sögu Ian
Flemings. Kvikmyndun: Tcd
Moore. Tónlist: John Barry,
109 mín.
***
Að jafnaði eru „orginal"
James Bond myndirnar betur
SOUND OF MUSIC. Iláskóla-
bíó. Bandarísk frá 1965. Leik-
stjóri: Roixei't Wise. Tónlist:
Rodgers og Hammerstein.
Ilandrit: Ernest Lehman.

unnar og yfirleitt skemmtilegri
á að horfa en hinar fjölmörgu
stælingar, sem gerðar hafa ver
ið á þessari nútímahetju. Kvik
myndir þessar snúast allar um
sama, eða svipað efni, semsé.
að einhver vondur maður (þá
venjulega á bandi Rússa eða
Kínverja) ætli að ná heimsyf-
irráðum. Auric Goldfinger
(leikinn af Gert Fröbe) er eng
in undantekning frá þessu:
Gagnrýnendur leggja það
ekki í vana sinn að setja út á
aðra gagnrýnendur, i þó þeir
kunni í flestum tilvikum að
vera ósammála sín á milli, en
að þessu sinni er ég tilneydd
ur að gera undantekningu.
Annar kollegi minn á Morgun
blaðinu, Ólafur Sigurðsson,
skrifaði 4. maí sl. um Sound
of Music m. a.: „Leikstjórinn
áætlun hans er að leggja und-
ir sig Knox-virki, en þar er
gullforði Bandaríkjanna
geymdur. Goldfinger þessi er
vissulega enginn aukvisi og
má Bond hafa sig allan við í
viðureigninni við hann.
Hvað um það. Mynd þessi
er dágóð skemmtun og spenn
una vantar að sjálfsöyðu ekki.
Gert Fröbe er svo gott sem
ágætur í hlutverki hins harð
skeytta Gullputta, en sá leik
ari, sem hæfði betur í hlut-
verk 007 en einmitt Sean
Connery er áreiðanlega vand
fundinn. . '
★
Robert Wise hefur langa
reynslu og hefur stjórnað mis
munandi myndum, hanh átti.
heiðurinn af Kane Citizen er
framleidd af Orson Welles og
hefur orðið sígilt verk“. Allir
þeir, sem eitthvað eru heima
í .kvikmyndum, og það ættu
jú kvikmyndagagnrýnendur
undantekningarlaust að vera,
vita, að það var Orson Welles,
sem átti heiðurinn að Citizen
Kane, sem almennt er talin
með albeztu kvikmyndum, er
gerðar hafa verið, en Welles
yar bæði leikstjóri og fram-
leiðandi að þeirri mynd if-'c
aðalhlutverlcið og álti stóra.i
þátt í handritinu. Robert V'ire
var hins vegar ósköp veniuieg
Framhald á 14. slhu.
10. maí 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5