Alþýðublaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 5

fylkingu, og þar á móti léku þeir
á þá strengi að það þyrfti að
útiloka breiðfylkingarmenn. Við
vorum annars ekki í neinu kosn-
ingabandalagi við Framsókn,
kosningar urðu meira að segja
ári fyrr en vera átti vegna á-
greinings í stjórnarherbúðun-
um. Að vísu buðum við ekki fram
í Skagafirði, og gat svo farið að
Alþýðuflokksfylgið mundi kann-
ski fara yfir á Framsókn, ef það
þá ekki kysi landlista flokksins.
í Húnavatnssýslu spöruðu þeir
ekki að leggja áherzlu á að Al-
þýðuflokksfylgið ætti þar líka
að hjálpa þeim. Um það væri
í rauninni samkomulag á bak við
tjöldin. Þeir komu meira að
segja með merkta kjörskrá til
minna manna til þess að sýna
þeim að þessi eða hinn væri á-
reiðanlega kjósandi Framsókn-
ar þó að hann væri Alþýðu-
flokksmaður.
— Trúðu þeií’ þá að Hannes
Pálsson væri líklegur til sigurs?
— Ég er ekki viss um það, en
þeir sögðu daginn fyrir kosning-
ar, að hann vantaði ekki nema
4—5 atkvæði til að fella Jón á
Akri. Þetta hafði áhrif. Kvöldið
fyrir kosningar settust Fram-
sóknarmenn svo að Halldóri
heitnum Albertssyni, sem var
umboðsmaður minn á Blönduósi
og reyndu að telja honum trú
um að Björn Þorleifsson umboðs-
maður minn á Skagaströnd væri
ákveðinn að vinna með þeim á
kjördegi. En úti á Skagaströnd
sögðu þeir Birni það sama um
Halldór. Það var hringt til mín
um kvöldið og ég varaður við
þessu, og ég varð að eyða tíma
í að leiðrétta þennan misskiln-
ing. Það eitt er víst, að þeir
kappkostuðu alveg sérstaklega
að koma í veg fyrir að Alþýðu-
flokkurinn fengi mikið atkvæða-
magn.
— Veiztu nokkuð hvað þeim
gekk til?
— Ja, Framsóknarflokkurinn
var ekki sérlega sterkur, mikið
af fylgi bænda hafði farið með
Jóni í Dal, þó að hans fylgi væri
f rénun og margir að færa sig
aftur til Framsóknar. Ef Al-
þýðuflokkurinn hefði komið
sterkur út úr kosningunum með
120—150 atkvæði og fyígi Fram-
sóknar minnkað sem því nam,
hefði kannski verið meiri vafi á
því, að Framsókn yrði aðaland-
stæðingur íhaldsins í kjördæm-
inu, þegar fram í sækti. Ég gerði
mér vonir um að fá hærri at-
kvæðatölu, en ég fékk og ég
vissi að 3 af meðmælendum
mínum á Blönduósi unnu með
Hannesi á kjördegi.
— Þarna um sumarið fór að
draga til þeirra tíðinda sem
seinna ollu nýjum klofningi í
flokknum.
— Já, kommúnistar höfðu ár-
ið áður eða svo boðið upp á sam-
fylkingu. Það var þeirra stefna
þau misserin. En Alþýðuflokk-ur-
inn hafnaði. Eftir kosninga-
ósigurinn 1937 vildi Héðinn
Valdimarsson ganga til samninga
um sameiningu flokkanna. Eftir
mikið þref kom í ljós að komm-
únistar fengust ekki til að leggja
niður sérstaka velvildarafstöðu
JASS-HÁTÍDIR SUMARSINS
ÞÓ AÐ JASS eigi jafn vel við
allar árstíðir, hefur raunin
þó orðið sú, að sumarið hefur
orðið fyrir valinu, þegar um
miklar jass-hátíðir ræðir.
Þannig munu á þessu sumri
fara fram fjölmargar smærri
og stærri jass-hátíðir víðs
vegar um heim með þátttöku
ýmissa kunnra listamanna á
þessu sviði.
Þannig var í þessum mán
uði, nánar tiltekið dagana 9.
til 12. maí haldin vegleg jass
hátíð í Hamborg, er nefndist
,,International Hot Jazz Meet
ing“ og þarf naumast að út-
lista, hvað nafnið þýðir. Þar
í tóku þátt margir víðfrægir
menn, t. d. Albert Nicholas,
Base Seidelin ásamt fjöl-
mörgum ónefndum þýzkum
jass-þl j ómsveitum.
20. til 27. júlí stendur til
að halda mikla jass stefnu í
Juan-les-Pins við frönsku Ri-
vieruna, en slík hátíð er halá"
in þar árlega. Þátttakendur
verða m. a. Count Basie, Éay
Charles, Benny Goodman, Ma
halia Jackson og hin hefð-
bunda brezka jass hljómsveit
Alex Welsh Jazzband. Nánari
upplýsingar um þessa veg-
legu hátíð má fá með því að
snúa sér til International
Festival de Jazz, Juan-les-
Pins, Antibes, France.
Á tímabilinu frá 22. til .27.
leg úti jass hátíð á nautaleik -
júlí verður stórkostleg alþjóð
vanginum í Palma á Mall-
orcka. Þar verður einnig leik
in pop-músík og nefnist há-
tíðin „Musica ‘68“. Þar leiða
saman hesta sína engir minni
menn en Count Basie, Bill
Evans, Charles Lloyd, Johnny
Dankworth, Cleo Laine, Mayn
ard Ferguson, Ronnie Scott.
Tubby Hayes og margir fleiri
Dagana 27. júlí til 3. ágúst
er alþjóðleg norræn jass há-
tíð áformuð í Molde í Nor-
egi. Þar koma m. a. við sögu
Kenny Drew, Niels Henning
Östed Pedersen, Axel Riel o.
fl. Nánari upplýsingar er að
Norge.
íaNNrðú t.Hg j,sióh 8afuu ..
22, til 25. ágúst verður enn
ein jgss hátíð í Bilzen í Belg
íu. Enn hafa ekki verið birt
r.öfn þeirra listamanna, en
þar munu koma íram, en ut
anáskrift til að fá nánari upp
lýsingar er Oude Tonger-
straat 4, Bilzen Belgien.
Þá er fyrirhuguð jass hátíð
dagana 9. til 13. október í
Prag í Tékkóslóvakíu; er það

Count Basie.
5. alþjóðlega jasshátíðin í
sinni röð, en austur þar er mi
ill og vaxandi áhugi fyrir jáss
músík. Utanáskriftin er Czesc-
hoslovak Composers Guíld,
Composers Section, Praha 1,
Valdslenske nam 1, CSSR.
til kommúnista stjórnarinnar í
Rússlandi, afstöðu sem fól í sér
vörn fyrir st.efnu hennar og það
gat Alþýðuflokkurinn ekki fall-
izt á. Þetta var dálítið slæm af-
staða hjá kommúnistum eftir því
sem maður veit nú um stjórn
Stalins á þessum árum og bara
tveimur árum seinna var hann
kominn í bandalag við Hitler.
En Héðinn vildi samt ganga til
sameiningar. Annars veit ég
ekki hvort ég á að fara að rifja
þetta upp nú. Það er ekki svo
gömul saga og alþekkt.
— Hvar varst þú þegar klofn-
ingurinn gerðist?-
— Ég var fyrir norðan svo ég
er ekki til frá'sagnar um einstök
atriði þeirra atburða hér syðrá.
Þetta gerðist seinni part næsta
vetrar. Ég var mest norður á
Akureyri og Siglufirði um þetta
leyíi. Þegar mér bárust fregnir
um endanleg friðslit og 'brott-
vikningu Héðins þá lét ég þá
skoðun í ljós, að ef Héðinn vildi
ekki hlíta meirihlutasamþykkt
þá væri ekki um annað að ræða
en víkja honum úr flokknum.
Svo hringdi Héðinn til mín
norður á Siglufjörð, ég átti þar
heima þá, og spurði mig hvað
ég væri að gera þar. Ég sagði
sem var að ég væri kominn heim
til mín, og ég þyrfíi ekki að
standa hverjum meðlim sam-
bandsstjórnarinnar reiknings-
skil um það, livar ég væri
hverju sinni. En þá fór hann að
segja mér söguna af brott-vikn-
ingu sinni, og ég sagði honum
lireinskilnislega að ég liti svo
á að hver sem ekki vildi hlíta
flok.kssamþykkt gæti ekki verið
í flokknum.
•— Nú voru þarna á oddinum
tveir menn: Jón Baldvinsson for-
maður flokksins og Héðinn
Valdimarsson varaformaður. —
Þessa mikilhæfu menn þekktirðu
báða, og báða áreiðanlega vel.
Hvað viltu t. d. segja mér um
Jón?
— Ég kynntist Jóni Baldvins-
syni vel og mér líkaði alla tið
mjög vel við hann. Hann hafði
mikla forustuhæfileika, var
mannasættir og hafði líka lag á'
að laða að sér menn. Samspilið
milli hans og Jóns Axels Pét-
urssonar í launadeilum var afar
gott. Jón Axel var harður í vinnu
deilum og setti fram eindregn-
ar kröfur, en svo kom Jón Bald-
vinsson og hagaði sér þá eins og
sáttasemjari, ef ég má nota það
orð. Jón Baldvinsson beitti því
lagi að setja fram háar kröfur
svo hann gæti alltaf slegið af,
og ég tel, að þau ár. sem hans
naut við sem formanns .Uþýðu-
flokksins og forseta Alþýðusam-
bandsins hafi feikn unnizt í sóknj i
alþýðunnar til betri kjara þrátfy
fyrir óskaplega atvinnuörðug-™
leika og aflabrest síðustu árin.
— Hvað viltu svo segja um
Héðin?
— Ég þekkti Héðin vel. Hann
var ákaflega harður og ákveðinn
og mikill baráítumaður. Við vor-
um eiginlega mjög samrýmdir.
Okkur bar raunar stundum ým-
islegt á milli og hvor sagði sína
meiningu, en við vorum jafn
góðir vinir eftir sem áður. Ég
verð að endurtaka að hann var'
mikill baráttumaður.
— Hvaða misreikningur var
þetta hjá Héðni?
— Hann vildi gera flokkinn
stóran, og mér finnst ekki hægt
að álasa honum fyrir það. Hann
trúði því, að það mætti gera
einn flokk iir Alþýðuflokknum
og Kommúnistaflokknum.
— Svo gáfaður maður -sem
hann var, hefir hann ekki áttað
sig á hvílíkri hentistefnu komm-
únistar beittu? Eða sá’ hann það
og vildi samt reyna í von um að
trúuðustu kommúnistarnir ein-
angruðust?
— Það er erfitt að dæma um
þetta, en það fór ekki eins og
hann vildi. Ég hygg vafalaust að
það hafi vakað fyrir honum að
reyna að ná því takmarki að öll
verkalýðsstéttin, verkalýðsfélög-
in og alþýða landsins í heild
gæti sameinazt í einum sterkum
flokki. Að sjálfsögðu var það
ekki ætlun hans að hafa eins
mikið samband við Rússa og
kommúnistar höfðu löngum, svo
segja má, að hann hafi reiknað
dæmið skakkt hvað það snerti.
En hvað gerzt hefði ef samein-
ingin hefði orðið eins og Héðinn
vildi með Alþýðuflokknum heil-
um og óskiptum veit enginn
maður. Hans skekkja var kannski
sú að vilja samt sameiningu
þrátt fyrir að meirihluti Al-
þýðuflokksins vildi það ekki. En
kommúnistar höfðu bæði tögl
og hagldir í Sameiningarflokki
alþýðu, Sósíalistaflokknum,
eins og hinn nýi flokkur var
kallaður. Héðin komst að raun
um að þeim var ekki treystandi
og notaði fyrsta tækifæri til að
segja skilið við þá. — Það
tækifæri kom þegar Rússar réð-
ust á Finna.
•— Það hefur líklega gengið á'
ýmsu á þessu klofningstímabili?
Varst þú ekki var við það, þótt
þú værir mikið úti á landi?
— Jú, þeir voru að hringja
í mig til skiptis, víssu víst ekki
hvorum megin ég mundi vera.
Ég man að einu sinni hringdi
Finnbogi Rútur til Akureyrar,
ég held gagngert til að tala við
mig og vita hvar ég væri. Ég var
bæði í flokksstjórninni og sem
erindreki úti á landi gat ég
haft áhrif. Mín afstaða var alveg
klár frá upphafi hvað sem segja
mátti um þá möguleika, sem
Héðinn benti á, þá var ekki hægt
að byggja upp lýðræðislegan
flokk, nema unnt væri að treysta
því að meirihlutasamþykktir
væru virtar og haldnar. Allt ann-
að en að virða þær, líka þegar
maður er þeim andvígur, er ó-
gæfuvegur og ekki verj-
andi. — S. H.
Næsta grein:
VERKALÝÐSBARÁTTAN
Á STRÍÐSÁRUNUM.
SMURT BRAUÐ
SNITTUR-ÖL - GOS
Gpið frá 9 til 23.30. - Pantlð
tímanlega í veizlur
brauðstofan
Vesturgötu 25. Sími 1-60-12.
TrúBofunar-
firingar
Sendum gegn póstkröfu.
Fljót afgreiðsla.
Guðm.
Þorsteinsson
gullsmiður.
Bankastræti 12.
26- maí 1968
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5