Alþýðublaðið - 18.08.1968, Blaðsíða 2

Bitstjórar: Kristján Bersl Ólafsson (áb.) og BenedlKt Gröndal. Simar: 14900 —
14903. — Auglýsingasími: 14906. — Aðsetur: AlþýBuhúsið vi8 Hverfisgötu,
Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — f lausasölu kr. 7,00 eintakið. — Útgefandi: Nýja útgáíufélagið bf.
HVAÐ ER
Undanfarið hefur verið algert
tómarúm á isviði stjórnmálanna.
Er þar raunar venja hér á landi
í júlí og ágúst, hvað sem kann að
gerast þessa mánuði. Hefur allt
verið látið reka á reiðanum fram
í pktóber, þegar þi’ng kemur sam
an.
Nú hiefur þetta hlé verið rofið.
Sjónvarpið hefur átt viðtal vi!ð
Bjamia Benlediktsson iforsæ'tiisráð
herra, þar sfem hanh ræddi frjáls
Idga um ástand og hor'fur þjóðar
innar í diaig. Er ástæða til að þaiklka
þetta viðtal og benda um leið á,
að forsætisráðherrann ætti að
h^lda öðru hverju ‘bliaðamanna-
fúndi, eins og vinur hianis borgar
stjórinn gerir. Lif þjóðarlinnar
staðnæmist eddki í tvo tál þrjá mán
uði, þótt miargir bunni að þurfa
FRAMUNDAN?
á sumarleyfi að balda. Stjóm
iandsins verður að hiaWa áfram
og foruistumenn þjóðarinniar
verða að nöta þau f jölmiðlunar-
tæki, sem til eru.
Meginefni þess, isem Bjarni
BenediktSson sagði, var að mikl
ir erfiðle.'kar steðjuðu að þjóðinni
og verði iekki hjá því fcomizt, að
þeir komi ivið hag alDra lands
manna. Taldi ráðherrann sig geta
fuiDyrt, að óhugsandi hefði verið
að lækkia gengi isvo mikið í fyrra
haust, að það hiefði forðað dkkur
frá þeim erfliíðleikum, sem nú
blasa við. Dugiir því ekki að tala
um iiðn'a tíð, heldur verður að
horfast í augu við vandamál dags
ins í dag.
Ráðherrann fuHyrti, að stjóm
arfldkkaimir ímunidu á þessu
hausti leita samráðs og samstarfs
við stjómarandstöðuflokkania um
laúsn þeirra vandamáilá, sem nú
er váð að gl'íma. Þárf þetta engum
að koma á óvart, því að eins at-
kvæð'is mieírihllíuti í hvorri deilid
Allþingis er iekki til þess fallinn að
eigast við svo aivarteg vand'amál,
sem nú leita á þjóðina. Mun nú
án efa reyna á andstöðufilokkana,
og það koma í Ijós, hvort þeir búa
yfir nokkrum úrræðum, sem þjóð
in 'dkfci þegar þekfcir, til að l'eysa
þann alvar'lielga (vlanda, sem folasir
við.
Bjarnd Beniedl'lktsson lét svo uin
mælt, að málefnin mundu ráða,
hvað úr málium yrði. Hanh taídi,
að ríkisstjómin hefði þegar í
fyrrahauist verið tD viðtals um
samstarf og éaunar tekizt að ná
samkomulagi við verbalýðshreyf-
ilnguha, en grundvöllur hefði ekki
reynzt vera til frekara sámráðs
við stjómárandstöðuflokkana.
Mun nú reyna á, hvort þessir
flokkar hugsa aðéjns um sjálfa
sig eða hvort þeir hugsa um þjóð
arhag, þegair á reynir.
Augljóst ér, að erfitt tímabil
er framundan, og búast má við
pólitískum víðburðum. Þjóðin
mun fyigjast mleð því af athygli,
hvað gerist.
ORÐ
Einatt er verið að lúskra rit-
dómurum fyrir mannvonzku
þeirra, ef ekki mannhatur full-
ikomið, ekki sízt fráþnunalega
harðýðgi í garð ungra skálda og
rithöfunda. Það verður að hlú
að því sem ungt er og uppvax-
andi, segja menn þá, hvetja,
örva og styðja hið unga skáld-
efni; þó bókin hans sé náttúr-
lega fjarska vond er ekki að
vita nema hann geri skár næst.
Og síðan er vitnað í Einar Bene-
diktsson um nærveru sálar.
Á allt öðru máli er séra Gunn-
ar Benediktsson, guði sé lof, í
nýlegu tímaritshefti Máls og
menningar og les ritdómurum
* blaðanna pistilinn fyrir óhæfi-
legt eftirlæti á ungum höfundi,
Guðbergi Bergssyni, ekki sízt'
verðlaunaveitingu í vetur. „Mér
virðist þessj maður þarfnist
(sic) sérstaklega stuðnings og
leiðbeininga á þessu kjörsviði
sínu. Þess í stað hafa gagnrýn-
endur blásið honum í brjóst til-
finningu fyrir sérstöku ágæti
' (sic) og þar með svæft alla þá
sjálfsgagnrýni sem kynni að
háfa verið fyrir hendi,“ segir
séra Gunnar; hann kveður það
skína út úr söguþáttum Guð-
bergs í bókinni Ástir samlyndra
hjóna „að svo er til ætlazt að
litið sé á þá sem andlegt þrek-
virki. En því nánar sem maður
les þá' því augljósara verður að
þeir eru hreinn óskapnaður,
fáfengilegir eða óhrjálegir að
inntaki nema hvort tveggja sé,“
segir séra Gunnar.
Mér er það alveg ókunnugt
hvort Guðbergur Bergsson hef-
ur miklazt óhæfilega af þeim
frama sem vera kann að bók-
menntaverðlaunum dagblaðanna
og skal ekki þræta um það við
séra Gunnar. Ég finn enga hvöt
til að fara nú að „verja“ niður-
stöðu ritdómara um verðlaunin,
en í vetur var gerð grein opin-
berlega fyrir afikvæðagreiðslu
þeirra, og nenni varla að fara
KiALLARl
að endurtaka mína éigin skoðun
sem ég hef oft látið í Ijós áður,
að bækur Gtiðbergs Bergssonar
séu áhugaverðari og nútímalegri
tilraunir með söguform og sögu-
efni en aðrir ungir höfundar
hafa gert á íslenzku. Hins vegar
kann að vera vert að huga nánar
að því sem séra Gunnar finnur
einkum aðfinnsluvert við síðustu
bók Guðbergs og þar með gagn-
rýnendur hans sem ekki hafi
tekið liann i karphúsið þess
vegna. Það er einkum þrennt,
gallað má'lfar, afbrigðiiegt sögu-
form og dónaskapur mikill og
er að vísu langmest lagt upp
úr dónaskapnum.
í fyrsta lagi, segir séra Gunn-
ar, er „almennu máli“ mjög
ábótavant á bókinni, og er
að vísu nokkuð til í því. Það
fyrir liggja málfarslýtin að jafn
aði laus utan á frásögninni, og
hefði snyrtimenni í stétt próf-
arkalesara auðveldlega getað lag-
fært þau; yrði margur höfði
styttri ef Guðbergur Bergsson
félli ógildur fyrir málfar sitt.
í öðru lagi: nýtt og afbrigði-
legt form — hundakúnstir, endi-
leysa að dómi séra Gunnars. Um
það efni hefur hann ekki öllu
fleiri orð, en almennar athuga-
semdir hans um bók Guðbergs
virðast mér benda til að hann
hafi enga grein gert sér fyrir
aðferðum hans né efni bókar-
innar, og verður hér að. standa
fullyrðing gegn fullyrðingu. En
séra Gunnar kveðst hafa lesið
Ástir samlyndra hjóna betur en
biblíu sína og Sturlungu, og er
það bá'gt að heyra, ef rétt reyn-
ist, um prestvígðan mann sem
iðkar sagnfræði.
Og í þriðja lagi hinn óheyri-
legi dónaskapur — „og virðist
mér reyndar sumt af þessu heyra
undir viðbjóð (sic), ef enn er
leyfilegt að nota það orð,“ segir
séra Gunnar. En dónaskapurinn
felst í því að víða er í bókinni
rætt um kynfæri og þarfagöng
með óhefluðum orðum; böllur,
kunta, rassgat, pungur, graður,
klof eru orð sem séra Gunnar
sér víöa í bókinni, og verður
fjarska mikið um. „Ég veit ekki
að hverju þessir lyklar eiga að
ganga nema þá tómleikanum og
ruddaskapnum sem á bak við
þau sjálf liggur,“ segir séra
Gunnar og kemst' þar líklega
einna næst réttum skilningi á
Ástum samlyndra lijóna: bókin
lýsir reyndar tómleika og rudda-
skap, auðvirðilegu lífi, dregur
upp fullkomlega neikvæða mynd
mannfólks og mannlífs þar sem
eina linkindin er fjarstæðufeng-
ið og ærslafullt skop höfundar-
ins; þessi lífsýn verður vitan-
lega ekki látin uppi á neinu
sunnudagaskólamáli. Lífsýn höf-
undarins, skilningur hans á' sam-
tíð sinni má vera „réttur“ eða
„rangur“ eftir atvikum, eða ein-
hverstaðar þar í milli, — en
Framhald á 13. síðu.

Bréfa—
KASSINN
Hrein terg — fögur
borg. j
VEGFABANDI skrifar:
„Ánægjulegt er það framtak
góðra manna að setja upp rusla
kassa af þeirrj gerð, sem sjá
má á Ijósastaurum í miðborg
Reykjavíkur, en þeir hafa orð
ið að ómetanlegu gagni í
þeirri viðleitni að grynna á
sóðaskapnum á götum úti. Eru
þeir mikið notaðir, þó að þeir
séu reyndar of lítið notaðir.
Allt of margir henda frá sér
vindlingsstubbum, bananahýði,
notuðum dagblöðum eða bíómið
um, jafnvel tómum flöskum þar
sem þeir eru staddir, alveg án,1
tillits til þess hvort opinber
ruslakassi er á næsta ljósastaur
eða ekki. Mætti hér margúr
ranka við sér og sýna ofurlítinn
snefil af siðme’iningu, þó að ekki
sé hann staddur í stofunni heima
hj'á sér. Þó að undarlegt sé, virð
ist nefnilega stundum sem þeir,
er kattþrifnir eru heimavið, séu
allra manna mestir sóðar og am
lóðar útífrá og ekki hvað sízt
í sambandi við almenningseign-
ir og opinbert húsnæði.
Hitt er svo annað mál, að þess
um ruslakössum mætti og þyrfti
að fjölga mjög; t. d. ber þá vart
fyrir augu í úthverfum borgar-
innar og er það mjög miður. Þar
grasserar sóðaskapurinn ekki
síður, þó að hann stingi ef til vill
ekki eins í augu og á' steinlögð
um stéttum og götum miSborgar
innar. Væri ekki vanþörf á að
borgaryfirvöld létu þetta aðkall
andi mál til sín taka hið bráð
ast', þá að auðvitað verði borgar
búar að koma til móts við þau.
búar að koma tilu móts við þau.
Það er rætt um „hrein torg —
fagra borg“ en fara þau slagorð
ekki fyrir ofan garð og neðan, e£
framkvæmdir eru engar? Ekki
einu sinni af hálfu borgaryfir
valdanna. Jú, það er anzi hætt
við því.
Vinsamlegast, VEGFARANDI
mrmmi
SVEINN H.
VALDIMAESSON
liæstarétt.irlögniaSur.
Sölvhólsgata 4 (Sainbandshús,
3. hæðj.
Símar: 33338 — 12343.