Alþýðublaðið - 18.08.1968, Qupperneq 4

SSSSSSSSKS!
■i
::::

■■■■■■■■■■■
í
s:
■■
■■
::
■■
■■
s:
|
::
■■
::
*■
■■
::
■■
■■
::
::
::
TVEIR SNJALLER
PÁLL ÓLAFSSON og ÖRN
ARNARSON eru báðir meðal
kunnustu ljóðskálda íslenzkra,
frábærir bragsmiðir og ágætir
heimspekingar, hvor á sinn
hátt. Ekki sízt eru stökur
þeirra ýmsar mestu listasmíð
ar, svo að ekki yrði um bætt,
þó að stórskáld ættu hlut að
máli. Visnaþátturinn er að
þessu sinni helgaður þeim
tveim, því að sjaldan er góð
vísa of oft kveðin, eins og þar
stendur.
Um Ragnhildi konu sína,
sem Páll skáld unni mjög,
kvað hann margt forláta gott;
meðal þess er þessi ágæta
vísa;
„Ástin þín er ekki dyggð,
ekki skyida lieldur,
hún er ekki heldur tryggð,
hún er bara eldur.“
Og hér er önnur til þeirrar
sömu:
„Mjúkar hendur hefurðu,
hálsinn minn þá vefurðu,
góða kossa gefurðu,
hjá gamla Páli sefurðu."
Þá hefur Ragnhildur og
ið fullsæmd af þessari:
á hverjum degi hvolpatík,
heldur en íslands pólitík."
Og ekki má gleyma þessari
snilldarstöku, þar sem hann á
gamansaman hátt gerir lítið úr
ver þingmannshæfileikum sínum
(og annarra?):
„Eins og gull af eigi ber, I
eða sumar vetri,
öllum konum ertu hér
yndislegri og betri.“
Og þá er þessi ekki slorleg:
„Þú hefur mig lúinn leitt,
látið sól mér skína,
árum saman blessun breitt
og blóm 'á götu mína.“
J
Skyldj annars nokkurt ís-
lenzkt skáld hafa ort jafn vel
og Páll Ólafsson?
I
Um þingmennsku sína, sem
stóð reyndar harla stutt, kvað
Páll þessa alkunnu vísu:
„Heldur vildi ég hafa í barmi
mínum
VÍSNA-þáttur
„Á alþingi sitja mér aldrei var
hent
og yrðast við spekinga slíka.
Mig vantaði „talent" og „temp-
erament"
og talsvert af þekkingu líka.“
Um Ingibjörgu, vinnukönu
sína, kvað Páll:
„Ingibjörg er aftanbrött,
en íbjúg framan.
Skyldi ekki mega skera hana
sundur
og skeyta ‘ana saman?“
f
Önnur vísa um sömu mann-
eskju:
„Svo hef ég líka lifað það,
við lokum okkur inni.
Þá fannst mér nú ekkert að
Ingibjörgu minni.“
Um L. Popp, verzlunarmann
á Eskifirði, kvað Páll svo:
„Ég kann ei við að kalla hann
Popp.
Klerkur ætti að skíra hann
upp úr heitum keytukopp
og kalla hann heldur sykur-
topp.“ '
Skyldi ekki í þessu felast dá
góð mannlýsing?
Páll kveður okkur að sinni
með sannkallaðri bersöglis-
vísu:
„Aldrei bilar beinharkan í bes
efanum.
Ég hef gigt í útlimonum
öllum, nema rétt í honum.“
Og víkur þá sögunni til Arn
ar Arnarsonar, þess ljóðfræga
bragsnillings, sem aldrei tókst
eins vel upp og í ferskeytlunni.
Bitra sjálfslýsingu má lesa úr
eftirfarandi stöku:
„Mér varð allt að ís og snjó.
Oft var svalt í förum.
Ekki skaltu undrast, þó
andi kalt úr svörum .“
Við annað tækifæri orti Örn:
„Hrekkvís kyndir heiftarbál.
Hræsnin veður elginn.
Aulabárði er alltaf mál
orð að leggja í belginn."
Og hér er enn ein:
„Syngur klóin, kveður röng,
kyngisnjóar heyja þing,
klingir glóhærð kólguþröng
kring um mjóan súðbyrðing."
I
Örn Arnarson kveður með
eftirfarandi stöku, einni sinni
allra beztu:
\
„Vinsemd brást og bróðurást,
breyttist ást hjá konum.
Matarást var skömminni
skást,
skjaldnast brást' hún honum.“
(G. A. tók saman).
::
::
■■■■■■■■■■■■■■■
!■■■■■■■■■■!
Afstaða kirkjunnar til óvígörar sambúðar
Maður spyr: Hafa skoðanir
kirkjunnar nokkuð breyzt
með tilliti til sambúðar karls
og konu, sem ekki liafa geng-
ið í hjónaband? Ekki myndi
jeg halda því fram, að stefn-
an sjálf hefði breyzt í þessum
efnúm, nema að því leyti, að
ekki er gengið jafn-harkalega
fram í því að hindra slika sam-
búð, og áður fyrr.
Dr. Björn Björnsson hefir
leitt rök að því i doktorsrit-
gerð sinni, að slík sambúð sem
þessi sje sjer-íslenzkt fyrir-
bæri meðal siðaðra manna. Á
það rætur sinar til forns skiln
' ings á hjúskapnum, frá þeim
tímum, að trúlofunin hafði
meira lagalegt gildi en sjálf
hjónavígslan. Samkvæmt gild
andi lögvenjum nú á dögum
hefir trúlofunin, sje h-ún gerð
opinber, lagalegt gildi sem
loforð um hjúskap, og sje trú-
lofun riftað, getu-r sá aðilinn,
sem svikinn er, h-öfðað skaða-
bótamál, ef hann vill. Og það
er ekki alveg dæmalaust, að
kona, sem búið hafði með
manni sem unnusta bans, gerði
við sambúðarslit ikröfu til
ráðskonukaups þau ár, sem
sambúðin hafði staðið yfir.
Sambúð trúlofaðs fólks hefir
heldur ekki sama gildi og hjú
skapur, þegar um er að ræða
ógiftra persóna syndsamlega?
sambúð. Eða svo að jeg forðist
hið guðfræðilega orðtæki „synd.“,
— að hvaða leyti er slík sambúð
varhugaverð eða skaðleg?
Auðvitað er hægt að benda á
ótal mörg dæmi þess, að sam-
búðin hafi gefist vel. „Sarna-
sem-hjóni-n“ hafi- elskað hvort
-annað, verið hvort öðru styrk
ur í gleði og sorg, og alið börn
Atma órabelgur
Þú getvr ekki farið svona kámug á Landbúnaðarsýninguna,
ViUa.
4 18. ágúst 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
sín upp með sóma. Þessu má
alls ekki gleyma. En einhver
ástæða hlýtur að vera til þess,
að þjóðfélagið og sömu-leiðis
trúfjelög hafa sett r-eglur um
hjúskap. Það er,u settar regl-
ur og boðorð um það, sem er
þýðinganminna en stofnun
heimilis. Og það ætti heldur
ekki að líta á það sem smá-
atriði, hvort fylgt er hjúskap-
arreglum kristinna manna,
hindúa eða Múhameðstrúar-
man-na. Slík boðorð hljóta að
fela í sjer, hvort hjúskapur-
itin á að vera einkvæni eða
fjölkvæni, á hvaða aldri fólk
sje talið nógu þroskað til að
eiga börn og sjá þeim far-
borða. Ennfremur heils-ufars-
leg skilyrði o.fl. Þeir, sem búa
saman, án þess að ganga í
formlegt hjónaband, hafa gert
það, sem jeg kalla að greiða
atkvæði á móti því, að form
og reglur gildi um sambúð
karls og konu. Þeir stuðla að
upplausn og óreiðu, sem vel
má vera, að þeim sjálfum sje
þó þvert -um geð, ef þau tækju
sig til, og skoðuðu málið frá
hlið samfjelagsins.
Eitt ©r það í þessu máli, sem
jeg fyrir mitt' leyti hefi aldrei
getað skilið, svo að jeg tali í
fullri hreinskilni, Hvers vegna
fólk vill heldur búa saman ó-
gift en gift, ef þaff á annaff
borff ætlar sjer aff búa saman
til æfiloka. Nú hygg jeg raun-
ar, aff skilnaffur sje mun al-
gtJigari hjá „samasemhjónum“
heldur en vígðum lijónum, og
stafai' þaff mefffram af því, aff
æffi oft er tregffan til aff gifta
sig fólgiu af duldrj löngun til
aff geta hlaupið frá öllu sam-
an, án þess að hægt sje aff
segja, aff nokkrum komi þaff
viff. Meðfra-m þesa ve-gna
myndi jeg aldrei ráðleggja
nokkurri konu að taka upp
sambúð við mann, sem ekki
vill giftast henni formlega. Ef
hann „trúlofast“ henni, merk-
ir það á siðaðra manna máli
allt annað en vistráðning, og
það er eitthvað aumku-narlegt
við það, að maður skuli bjóða
unnustu sinni ,upp á það ár
eftir ár að vera titluð ,.bú-
stýra“ eða „ráðskona", þegar
börn þeirra eru skrásett í
kirkjubækur, — ef hann á
annað borð vill búa með henni
sem eigin-konju. Engi-nn emb-
ættismaður myndi skrifa í '
bækur, að foreldrar barns
væru „samasemhjónin“ N.N.
og N.N. — Jeg hefi stundum
orðið þess var, að vottorð hafa 7
valdið leiðindum, -af því að I
þau leid-du annað í ljós um
sambúð karls og konu en jafn
vel afkomendur þeirra höfðu
haft hugmynd an áður.
dr.
Jakob
Jónsson
&ætt
W8 pregt
Um eitt skeið var mikið tal
að um, -að skattalöggjöfin refs
aði fólki fyrir að gifta sig. Jeg
held, að þeim ósóma sje búið
að kippa í lag, og finnist ein-
-hver dæmi slíks, þarf að
breyta löggjöfinni þegar í
stað en ekki leysa eða afnema
grundvallarstofnanir þjóðfje-
lagsins. En hvað sem um það
-er, ættu ,,samasemihjón“, sem
þy-ki-r vænt hvor.u um annað
og ætla sjer að búa saman, að
ganga formlega frá sambúð
sinni, en ekki að ýta undir
glundroða, sem þegar er far-
inn að -kom-a alvarlega niður
á þjóðinni.
•lakob Jónsson.
EIRRÖR
Kranar,
fittings,
einangrun o. fl. til
hita- og vatnslagna.
Burstafell
byggingavöruverzlun
Réttarholtsvegi 3.
Sími 38840.
SMURT BRAUÐ
SNITTUR
BRAUÐTERTUR
BRAUÐHUSIP
SNACK BAR
Laugavegi 126,
sími 24631,