Alþýðublaðið - 01.08.1921, Síða 1

Alþýðublaðið
O-efiÖ tit aí Aiþýdaflokkffluœo
1921
1
1
Ríkislánið.
Þá er nú ríkisláninu komið svo
langt, að Danir munu ætla að
lána 5 miljónir krónal
Danskir fjármálamenn hafa spilt
láni þessu eftir mætti, sumir
hverjir, sem sjá má af ummælum
„Börsen* fyr og síðar. Og það
sem verra er, grunur leikur á, að
spilt hafi verið fyrir því, að enskt
lán, sem stóð til boða, fengist.
Þetta er rannsóknarefni fyrir dug-
andi stjórn, en sú sem nú hangir
við völdin gerir vitanlega ekki
neitt, nema velta vöngum, ræskja
sig og verða fegin því, að hafa
ekki lagt út á neina ófærul
Fimm miljón krðna lán!
Jú, það er ekki óíélegt, En
hvað verður gert með það. Danir
vilja láta greiða sér með þvf
skuldir einstakra íslenzkra manna
við sig. Sumir vilja láta það
ganga upp f skuldir þær, sem ís-
landsbanki hefir safnað, með því
að yfirfæra ekki fé fyrir póstsjóð
<og rfkissjóð.
Hvorttveggja er jafniit.
Því það bætir að engu leyti úr
því ástandi, sem ríkir hér og mun
rlkja hér, unz hrun hefir orðið.
Hrun, sem héðan af er óhjá-
kvæmilegt, og þegar hefir borið
nokkuð á.
Þessar fimm miijónir eru sem
svarar því, er samþykt var illu
heilli að leggja íslandsbanka, sem
hverjum öðrum ómaga. Danir eru
helztu eigendur bankans. Þeir ótt-
ast að bann sé tæpur og vilja þvf
gjarna bjarga honum f bili, meðan
verið er að koma því svo fyrir,
að skellurinn Iendi á landiau, ef
iila tækist til.
Þetta fé verður því verra en
ekki neitt, því þó greiddar verði
þær skuldir, sem bankinn stendur
i vegna landssjóðs, verður það
skammgóður vermir. Slfkt hefir
áður verið gert. í fyrra. Og bætti
Mánudaginn 1. ágúst.
að engu úr vandræðunum, né jók
Iánstraust bankans.
Lánstraust hans verður ekki
reist við með minna fé en alt að
20 miljónum, segja fróðir menn.
Hvað segir þá fé þetta? Ekkert,
alls ekkert. Það verður að eins
tii þess eins, að fresta þvf sem
fram mun koma og skelia tapinu
á landið.
Hér þarf meira til, en þá góðu
menn er nú fara með völdin. Það
þarf sterkan og einbeittan vilja
og snarræði, svo alt sigli ekki í
strand. Alt virðist benda til, að
„óhepnin* sé með stjórninni í
þessu lántökumáli, og mun það
ekki hvað sfzt að kenna, að hún
bar ekki gæfu til að leita þang-
að, sem von gat verið á, að lán
fengist umyrðalaust, og án þess
að afarkostir fylgdu því.
Nú er komið sem komið er.
Danska lánið er orðið að þvf,
sem búast mátti við: sama og
engul Og nú liggur vitanlega
ekki annað fyrir, en reyna
annarsstaðar, eða gefa sig upp
á bátinn og lofa öllu að fara
sem fara vill.
Stjórnin hefir kannske mesta
iöngun til þess.
Togaraðtgerðin enn.
Vísir telur það „óþarft verk“,
að þrátta við Alþbl. um kaup-
gjaldið á togurunum, en eyðir þó
löngu máli í að reyna að sanna
sitt mál.
Honum tekst þó ekki betur en
það, að hann kemst að þeirri
niðurstöðu „rannsóknarlaust* (f
fyrstu greininni vildi hann þó láta
rannsaka máiið), að jafnvel þó að
kaupgjaldið lækki að mun, muni
sú útgerð víst tæplega bera sig*.
Þarna er Vfsir kominn á sömu
skoðun og Alþbl., að kauplœkkun
háseta mundi litil áhrif hafa á
útgerðarkostnadinn.
174. tölubl.
Blaðið blandar saman fsfiskiveið-
um og saltfiskiveiðum og gerir
engan greinarmun á þeim, að því
er bezt verður séð.
Það er kunnugt að útgerðar-
kostnaðurinn hefir lækkað stórum
upp á síðkástið, og veiðin varð
meiri í vor á saltfiskiveiðunum,
en áætlað hafði verið, og verðið
er ekki lægra en gert var ráð
fyrir. Saltfiskiveiðarnar hafa þvf
yfirleitt borið sig.
Engin reynsla er fengin fyrir
því, að ísfiskiveiðar í sumar bæru
sig ekki. Eu það er frá voru
sjónarmiði ekkert aðalatriði. Aðal-
atriðið er það, að útgerðin beri
sig að 'óllu samanl'ógðu.
Landssjóður hefir hlaupið undir
bagga með togurunum, og gera
verður ráð fyrir að það sé gert
með það fyrir augupa að þeir séu
ekki látnir liggja í lægi.
Ef það er rétt, að útgerðin beri
sig ekki, þegar ársreksturinn er
tekinn, þá er því meiri nauðsyn
á, að minka óþörfu útgjöldin. En
þau útgjöld köllum vér óþörf, sem
fara til þess að greiða fleiri starfs-
mönnum en þörf er á; það köll-
um vér óþarfan kostnað, sem fer
til þess að reisa háar og langar
steingirðingar og sumarbústaði á
kostnað útvegsins; það köilum vér
óþarfa, þegar menn kaupa dýr-
indishúsgögn, silkikjóia, bifreiðar
og allskonar prjál á kostnað út-
vegsins. Og vér teljum það óþarfa
að greiða einatökum mönnum arð-
inn af útgerðinni, þegar hann er,
f stað þess að Seggja hann í vara-
sjóð, svo hægt sé að halda áfram
útgerðinni, þó eitthvað blási á
móti.
Við þetta ait losnar útgerðin, ef
hún væri þjóðnýtt.
Vísir segir þjóðnýtingu ekki á
dagskrá. En hvað verður, ef fé-
lögin, sem „ekki hafa gert annað
en tapa, sfðan þau voru stofnuð*,
fara á höfuðið og skellurinn lendir
á landssjóði, sem gengið hefir í
ábyrgð fyrir þau?
Þegar komið er eins og nú er,