Alþýðublaðið - 21.02.1969, Qupperneq 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 21. febrúar 1969
rAt
íímDKD
Ritstjórar: Kristján Bersi Ólafsson (áb.) og 'Benedikt Gröndal. Símari
14900-14903. — Auglýsingastjóri: Sigurjón Ari Sigurjónsson. — Augi
lýsingasími: 14906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu 8—‘10,
Rvík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjal^
kr. 150,00. í lausasölu kr. 10,00 eintakið. — Útg.: Nýja útgáfufélagið h.f,
Eggert sér um sína
íslenzka þjóðin stendur um
fþess'ar imundir andspæ'nis örlaga
ríku vandamáli. Gengi krónunn
ar hefur verið læk'kað til að
tryggja rekstrargrundvöll fyrir
sjávarútveg og fis'kvinnslu.
Hækkandi verð á erlendri vöru
renntur til að hækka verð útflutn
ingsafurða. Ef þessum hækkun
um verður velt út í kaupgj'ald,
'þurrkast áramgur gengisbreyting
tarilnniar út, og þjóðin stendur aft
ur í sömu isporum og síðastliðið
haust. Samtöik launþega eru nú
að tygja sig til viðræðna og kref j
tast Iviísitöluuppbóta á kaup. Veit
enginn í dag, hvernig því máli
ílyktar.
Einn er þó sá hópur launþega,
sem hefur þegar fengið vissu fyr
:ír 17% uppbót til að bæta verð
liækkanirnar. Það eru yfir 14.000
aldraðir borgarar og yfir 4.000
oryrkjar. Tryggingastofnun ríkis-
ins greiðir þessu fólki verðskuld
uð laun fyrir hönd þjóðari'inar
allrar. Þessi laun mættu að sjálf
sögðu vera hærri, en á síðustu
<Dg verstu tímum verður það að
kallast gott, að á þau skuli koma
17% hækkun.
Eggert Þorsteinsson félagsmála
ráðherra fer með málefni þessa
fóllks sem og önnur trygginga-
tmál. Hann hefur haft forgöngu
um þá hækkun, sem tryggð hefur
verið þessu fó'lki og raunar öðru,
isem trygginganna nýtur. Sem
betur fer hefur ekki verið nein
landstaða gegn málinu, og er
þjóðin vonandi öll sammáia um
það.
Samt sem áður hefur Þjóðvilj-
inn séð ástæðu til að ráðast
harkalega á Eggert fyrir með-
ferð hans á tryggingamálunum.
Er sú árás raunar ekki annað en
þáttur í illkynjaðrí ofsókn komm
únista á hendur Eggert og á ekk
ert skylt við málefnalega stjórn
málabaráttu.
Ekki er hægt að auka trygg-
ingagreiðskir án þess að hækka
um leið tekjur trygginganna. Það
er augljóst. Og um tekjur al-
mannatrygginga gilda lög, s'em
mæla fyrir um, hvemig þeirra
skulil aflað frá ríki, sveitarfélög
um, atvinnurekendum og hinum
tryggðu. Kommúnistar 'hafa ekki
flutt frumvörp um að 'breyta
þessum lögum og þeir samþykktu
að fara eftir þeim í trygginga
ráði og við fyrstu umræðu um
málið í Efri deilld. Mæltu ekki
eitt orð í mótmælaskyni. En svo
rís Þjóðviljilnn upp og gerir árás
á Eggert fyrir mál, sem flokks-
tmenn iblaðsins hafa þegar sam
þykkt.
Hækkunin á daggjöldum sjúkra
husa tviar afleiðing af almennum
hækkunum í landinu, sem orðið
haíla undanfarna mánuði. Verk
Eggerts í því sambandi hefur
fyrst og frem'st verið að leggja
til hækkun fæðílngai’styrksins,
svo að mæðurnar fái sjúkrahús
kostnaðinn grfeiddan eins og áður
var.
Það kann að vera, að fyrir heil
brigt fólk með litlar fjölskyldur
geri hækkun trygginganna ekki 1
meira en að mæta hækkun á
tryggingagjaldi og sjúkrasamlags
gjaldi. En fá menn bætur fyrir
ýmsar aðrar hækkaríir? Er þetta
ástæða til árása á tryggingamála-
ráðherrann?
Fyrir gamla fólkio, öryrkjana,
barnmörgu fjölskyldurnar, — fyr
ir þúsundir þeirra sem standa
höllum fæti í lífsbarúttunni, kem
ur hækkun trygginganna allt
öðru vísi út. Þetta fólk mun
ekki þakka Þjóðviljanum árásir
hans á Eggcrt Þorsíeinsson fyrir
þær breytingar, sem verið er að
gera í tryggingamálunum.
t-
ARFLEIÐSLUHÆFI
'Hinir föstu, vikulegu þættir
Alþýðublaðsins um almenna
lögfræði, sem bintust í blaðinu
síðari hluta vetrar í fyrra og
:t’ram á sumar, hafa nú legið
niðri um skeið sökum anna und
irritaðs og af öðrum óviðráð
anlegum ástæðum, en nú er
ætlunin að hefja þá að ein
hverju leyti að nýju, eftir því
sem rúm og tími leyfa. Mega
iesendur eiga von á þeim að
íminnsta kosti hálfsmánaðar-
'iega, en eigi verður unnt að
birta þá á ákveðnum dögum
til að byrja með. Eins og í
fyrri þáttum verður reynt að
veita alniennum lesendum
nokkra innsýn í lögfræði dag
iegs lífs, ef svo má segja: kynna
(þeim og gera þeim skiljanleg
ýms þau lagaákvæði og lagarök,
er mest reynir á í daglegum
samskiptum manna. En nóg um
það!
Kig minnir, að í síðasta þætti
— á; öndverðu sumri — ihafi ég
rætt nokkuð um 'erfðaskrár al
mennt, gerð þeirra, form og
tilgang. Þc;im, sem vilja rifja
þessi atriði upp, áður en lengra
er haldið, verður að vísa þang
að. í beinu frli. af því virðist
■liggja næst að taka til athug
unar svonefnt arfleiðsluhaefi
manna, eins og það. 'er nefnt
í erfðalögum nr. 8 frá 1962.
Arfleiðsluhæfi er samiheiti
JxÖ<5
. &
RETTUR
þeirra hæfileika, sem. krafizt
er af manni til að hann geti
gert bindandi erfðaskrá að lög
um. Er arfleiðsluhæfi ein fceg
und gerhæfis, sem í persónu-
rétti er skilgreint sem Ihæfi til
iað ráða sér og réttindum sínum
sjálfur, svo að gilt sé að lög
um, en í gerhæfinu felst bæði
Ihæfi til þess að fara með raun
veruleg (faktisk) umráð rétt-
indanna og hæfi til þess að
stofna rótt sér til handa og
skapa sér skyldur með eigin
gerðum og aðgerðarleysi í lög
skiptum við aðra réttaraðila.
Arfleiðsluhæfi manna er
slungið þremur meginþáttum: í
fyrsta liagi eru gerðar kröfur til
aldursþroska arfleiðanda; í
öðru lagi eru gerðar 'kröfur til
andlegrar lieilsu hans, og í
þriðja 'lagi er að því hugað,
hvort gerhæfissvipting kunni
að eiga við um hann- Þi var
og það nýmæli upp tekið með
erfðalögum nr. 8 frá 1962, að
hjúskapur afli arfleiðsluhæfis.
34. grein ofangreindra laga
hefur að geyma ákvæði um arf
leiðsluhæfi að íslenzkum rétti,
og segir þar að hver sá, sem
orðinn sé fullra 18 ára eða hafi
stofnað til hjúskapar, geti ald
urs vegna ráðstafað eignum
sínum með erfðaskrá. Þá segir
og, iað erfðaskrá sé því aðeins
gild, að sá s'em lrana geri, sé
svo heill heilsu andlega, að
'hann sé fær um að gera þá
ráðstöfun á skynsamlegan hátt.
Ekki eru erfðaskrár yngri
manna en 18 ára þó skilmála-
laust ógildar — nema um bam
unga menn sé að ræða — held
ur verður 'hinn ungi aldur að-
eins grundvöllur véfengingar,
ef til rengingar kemur. Andleg
heilsa er hins vegar afgerandi
atriði við erfðaskrárgerð, en
ekki kernur lögfræðissvipting
sem slík í veg fyrir arfleiðslu
ihæfi, nema andleg van'heilindi
ikomi einnig til. Þó að lög-
ræðissviptir menn séu ófærir
til erfðaskrárgerðar, er það því
Fjölskyldu-
hátíð
Óháði söfnuðurinn hefur und
anfarið haft nokki-ar fj.ölskyldu
messur, það er að segja, messuc
í kirkjunni og samtímis sunnu-
dagaskóla í safnaðarheimilina
Kirkjubæ. Eftir messu næstkom
andi sunnudag, 23. þ.m. helduC
kvenfélag safnaðarins skemmfc-
lun í Kirkjubæ við hæfi allrar
fjölskyldunnar, og býður jafn-
framt ungurn og gömlum til
kaffidrykkju. Sérstaklega 'hvetja
fólagskonur ungt fólk ti'l að
koma með atdrað fólk með sét
á fjölskyldUhátíð þessa.
Messunni mun ljúka kl. 3 á
sunnudaginn og þá hefst sam-
eiginleg kaffidrykkja og ýmia
skemmliatriði.
Meðal annars verður leikþátt
ur frá Langholtssöfnuði eftir
séra Árelíus Níelsson. Söngkon
urnar Guðrún Tómasdóttir og
Álfheiður Guðmundsdót'tir
syngja íslenzk lög með undirleik
Hönnu Guðjónsdóttur,
Öllu fólki í Óháða söfnuðin-
um er að sjálfsögðu heimill að-
gangur, og að taka með sét
gesti.
•ekki í skjóli lögræðissvipting
arinnar sem slíkrar, heldur sam
kvæmt alveg sjálfstæðu mati.
Það mat mundi yfirleitt fram
kvæmt af sérfróðum læknum, Þ6
að dómstólar verði annars al-
mennt að dæma um hæfi erfða
skrárhöfunda, ef út í það efl
farið. Geðveikis'hugtök læknis-
frseði og lögfræði falla þó ekki
alls ikostar saman, og toer a3
ganga út frá því. ‘Maður getur
verið geðveikur á einu sviði eq'
ekki öðru, eins og kunnugt er,
og váð gerð erfðaskrár skiptir
Iþað eitt máli, hvort arfleiðandl
er fær um að gera sér grein
fyrir gerðum sínum og afleiíl
ingum gerða sinna í sambandl
við erfffaskrána. Fræðimenn
ihafa á það toent, að sé arfleiŒ
iandi vistaður á geðveikrahæli,
virðist að sönnu sterkar lí'kur
fyrir úhæfni lians lil erfðaskrár
gerðar, en henni verði þó alla
eigi slegið fastri fyrirfram, þar
sem alkunna sé, að ýmsum geŒ
veikrahælum sé skipt í ólíkar
deildir eftir mismunandi sjúlo-
dómsstigum sjúklinga.
Áhugasömum lesendum un<
arfleiðsluhæfi skal til gagna
og gamans toent á eftirtalda
hæstaréttardóma í dómasafnl
Hæstaréttar fslands: II. bindi
hls. 41; xxix bindi bls. 359; 0g
xxxv. bindi bls. 656-658.
Þess ber svo að geta að lolfi
um, að menn þurfa aff sjálfi
sögffu ekki að gera erfðaski’á
frekar en þeir vilja, þó að ,hæ£
ið" sé fyrir hendi; hér er um
sjálfstæða viljaákvörðun að
ræða, 'háða persónulegum liögi
um hvers og eins. "j
G.A. )