Dagur - 02.07.1921, Side 1

/
DAGUR
kemur út á hverjum laugard.
Kostar kr. 8.00 árgangurinn.
Ojalddagi Fyrir 1. ágúst.
IV. ár.
Akureyri, 2. júlí 1921.
AFOREIÐSLAN
er hjá J6ni I>. I>6r,
Norðurgötu 3. Talsfmi 112.
Innheimtuna annast rítstjórinn.
26. blað.
Um hjúkrurj.
Eftir Júlíönil Friðriks hjúkrunarkonu.
(Flutt á samkomu á Akureyri.)
Hjúkrun er ein elzta listin. Það hafa
jafnan verið til f heiminum hjálparþurf-
ar, á einn eða annan hátt. Sár hafa
þarfnast hirðingar, ungbörn og gamal-
menni hafa þarfnast umönnunar —
og sjúkdómar í mörgum myndum
orsakaðir af ásetnings eða breyskleika
syndum, þar sem lög náttúrunnar hafa
verið brotin, hafa altaf átt sér stað.
Hin mikla, alvarlega móðurtilfinning
hefir jafnan mætt öllum þessum örð-
ugleikum, með því sem kallað hefir
verið hjúkrun.
Fyrstu drög til sögu hjúkrunarinnar
sýna, að aðíerðin var upphafiega sú,
að ákalla guðina um hjálp.
Um bjúkrun í þeirri mynd sem hún
birtist okkur nú, var ekki að ræða
fyr en eftir 1S36, þegar Theodor
Fleedner kom á stofn sjúkrahúsi í
Kaiserswerth á Þýzkalandi.
Það var þar sem Florence Nightin-
gale fékk 4 mánaða hjúkrunarfræðslu.
Jafnvel þó hér og þar um heiminn
væru svokölluð sjúkrahús, þá ber öll-
nm saman um það, að frömuður raun-
verulegrar hjúkrunar var Florence
Nightingale, enda er hún um heim all-
an kölluð móðir hjúkrunarinnar.
Hjúkrunarkonur skilja bezt og meta
það, sem hún hefir afrekað fyrir mann-
kynið. Hún hóf starfið til vegs og
virðingar, og skipaði því til sæti3
meðal þjóðnýtustu starfa.
Eg vil þessu næst minnast fáum
orðum á langstærsta hjúkrunarfélagið
í heiminum, sem kallar sig Rauða-
krossinn. Uppruni þessa félags stafar
frá Harry Ðunaut, svissneskum manni.
18O3 mætti þessi maður f svissneska
þjóðnytjaíélaginu og lagði fram tiliögur
sfnar um stofnun þes3a lélagsskapar.
Hann stakk upp á, að stofnað yrði
í hverju landi hjálparíélag, sem starf-
aði að hjúkrun á tímum styrjaldar,
með strangri skuldbindingu um sam-
vinnu og algert hlutleysi.
Tillögum hans var vel tekið og
sama árið var kallaður saman alþjóða-
fundur. Þar mættu fulltrúar frá 14
þjóðlöndum.
1864 var svo íélagið stofnað. Til-
gangur félagsins var þá aðeins sá, að
hjúkra særðum mönnum á vígvöllum
veraldarinnar. Nú hefir starfssvið
félagsins aukist. Mönnum er kunnugt
um hvílíkt starf það hefir int af hönd-
um i heimsstríðinu síðasta.
Auk þess er starfssvið félagsins
alstaðar I beiminum, þar sem einhver
óvenjuleg þörf kailar. Tildæmis stór-
feldar slysfarir, eldsvoði, fellibyljir
eða stórsóttir.
Rauðakrossfélagið er ekkert húmbúgs-
félag, ef svo mætti að orði komast,
sem gerir sér alla krafta að góðu.
Inntökuskilyrði fyrir hjúkrunarkonur
eru mjög ströng, þar sem eg þekki
til.
Mér er ekki kunnugt um inntöku-
skilyrði eða starfshætti þessa félags-
skapar annarsstaðar en í Bandarfkjun-
um. En inntökuskilyrðin eru þar meðal
annara þessi. Hjúkrunarkonan má ekki
vera yngri en 25 ára. Hún verður að vera
hraust. Hún þarf að hafa numið hjúkr-
unarfræði eigi skemur en 3 ár, á
sjúkrahúsi sem rúmar yfir 50 sjúklinga.
Hún þarf að hafa staðist bjúkrunar-
próf, sem ríkið fyrirskipar, og vera á
þann hátt orðin skrásett hjúkrunar-
kona rfkisins.
Af þessu munið þið sjá, hverjum
augum Bandaríkjaþjóðin Iítur á hjúkr-
unarstarfið. Hún áli'tur það ekki vera
neitt tilgripastarf, sem sé bæði auð-
lært af öilurn, og auðvelt í framkvæmd.
Miklu frekar mætti segja, að hún iíti
á það sem mikið vandastarf, ábyrgðar-
mikið, og afar mikilsvert fyrir þjóðar-
heildina.
Þetta verður okkur líka skiljanlegt,
þegar við hugleiðum að mannslífið
getur verið komið undir réttu hand-
taki,’ intu aí hendi á réttum tíma og
að varnir gegn útbreiðslu sjúkdómanna
eru komnar undir hinu ntrangasta
hreinlæti og þekkingu á meðferð hinna
ýmsu sjúkdóma.
Næst vildi eg f örfáum dráttum
benda á það, hvað bjúkrunarnámið, og
hjúkrunarstarfið f nýtfzku, vei út-
búnu sjúkrahúsi er mentandi fyrir
stúlkurnar á fleiri en einn hátt. Fyrst
og fremst eiga ojúkrahúsin að geta
verið skólar í hússtjórn, matreiðslu og
hinu fylsta hreinlæti. Þar eiga þær
að geta lært stundvfsi og árvekni í
ábyrgðarmiklu starfi. Þar kynnast þær
alvarlegustu hliðum lífsins og læra að
mæta erviðleikum mcð festu og stiilingu,
sem við þurfum öll að geta gert oít
og einatt f Ufinu.
Mönnum er gjarnt að líta á sjúkra-
húsin eins og kvalastaði, og heimkynni
sorgarinnar. Góð sjúkrahús hafna þeirri
nafngift. Hugsum okkur hinar beztu
sjúkrastofur stórar, háar, sólrfkar stofur.
Alt er hvftmálað innanveggja, blóm-
jurtir hvíla augað, og þar inni rfkir
kyrð og friður. Slík sjúkrahús eru ekki
kvalastaðir, heldur hvfldarstaðir og
heilsuhæli. Hjúkrunarnámið á að geta
kent stúlkunum að gera stundirnar að
heilsulindum fyrir sjúklingana á slfk-
um hælum.
Hjúkruuarkonunni geíst færi á að
kynnast lffinu f mörgum myndum þess,
kynnast harmi þess, gleði og vonum.
Hvergi er slfkan brunn lffsþekkingarinnar
að finna, sem við sjúkrarúmið. Hvergi
slfkt verkefni, að veita skin fyrir
skugga. Þetta er hin siðferðislega
hlið starfsins, óendanlega mikilsverð,
lærdómsrík og göfgandi, fyrir slla þá
sem auðnast að færa sér þá fræðslu
í nyt sem hún getur veitt. Þetta skilja
stúlkurnar f Amerfku, sem sækja þetta
nám, eða öllu heldur þetta hefir þeim
verið kent að skilja með fyrirkomulagi
sjúkrahúsanna þar.
Til námsins sækja ekki einkum
umkomulitlar stúlkur, f þvf skyni að
leita sér að bráðabirgðar atvinnu, ekki
heldur eingöngu þær, sem hyggjast
að gera hjúkrunarstarfið að Iffsstarfi
sfnu, heldur og einnig þær, sem eru
af rfkum ættum og eiga sér allskosti
annars, ef þær kysu það.
Þessar stúlkur koma til að sækja
sér marghliða mentun, sem gerir þær
hæfar til að takast i hendur Iffsstarf
konunnar á sfnu eigin heimili.
Hjúkrunarstarfið átti framanaf erfitt
uppdráttar til vegs og viðurkenningar
sem sérstakt starf, vegna mótstöðu
læknanna sjálfra, sem litu svo á, að
hér væri um keppinaut að ræða, sem
væri að troða sér inn á þeirra eigið
verksvið.
Smitt og smátt fór þeim þó að skiljast,
að hjúkrunarstarfið var einn bráðnauð-
synlegur þáttur í heilbrigðisstarfinu,
ekki keppinautur þeirra sjálfra, heldur
hjálp og vörður þeirra eigin verka.
Hér á íslandi eigum við þvf lini
að fagna, að það cru einmitt lækn-
arnir, sem beita sér fyrir hjúkrunar-
fræðslu kvenna. —
Eg hcfi nú drepið á örfá atriði í
sögu hjúkrunarinnar. Eg hefi ekki
rakið slóð hennar spor íyrir spor. Til
þess gæti mér ekki unnist tími. En
eg hefi bent á, að hún hefir þroskast
frá því, að vera bænakvak, til þess
sem hún er nú, þar sem hún er lengst
á veg komin.
íslendingar eru skamt komnir f
þessu máli. Þar eiga þeir svo mikið
framundan, eins og í mörgu öðru.
Starfið hefir enn ekki hlotið þá
viðurkenningu þjóðarinnar, sem það
hefir hlotið víða annarsstaðar. Hér er
ekki litið á það, sem mjög mikilsverð-
an þátt í heilbrigðisstarfinu. Það eru
enn gerðar oflitlar kröfur til hjúkrunar-
kvenna yfirleitt.
Og hjúkrunarkonurnar sjálfar skilja
ekki mikilvægi starfsins, né mentunar-
gildi þess. Þetta er eðlilegt. Reýnslan
hefir hvarvetna verið sú, að fyrst
þurfa að koma fyrirmyndar sjúkrahús,
áður en hægt sé að fylgja fram þeim
kröfum, sem gera verður til hjúkrunar-
kvenna.
Þetta verður okkur að skiljast. —
Sjúkrahúsin fyrst, sem ekki skortir
neitt, hvorki fjármuni né umhyggju
þeirra, sem starfrækja þau og njóta
þeirra. Þá fer að mega koma við
fullkomnari hjúkrunarfræðslu og gera
hærri kröfur. Ein af þeim kröfum, sem
þarf að gera, er lengra nám. 3 mánaða
námstíminn, sem hér er látinn nægja,
er í Bandarfkjunum aðeins reynslutfmi,
þá er skorið úr, hvort stúlkurnar séu
hæfar til námsins. Sannarlega megum
við ekki, þegar framlíða stundir, gera
minni kröfur. Lfklega er hvergi meiri
þörf góðra hjúkrunarkvenna en hér á
íslandi í strjálbýlinu, þar sem langt er
til lækna.
Þegar sjúkrahúsum okkar er komið
í það horf, að þau geta veitt hjúkrunar-
fræðslu samkvæmt kröfum þeim, sem
hér er drepið á, leiðir hitt af sjálfu
sér, að við þurfum ekki að sækja
hjúkrunarkonur til annara landa, til
þess að stjórna sjúkrahúsum okkar
eða á annan hátt sjá hjúkrunarmálum
okkar farborða, íslenzkar hjúkrunar-
konur, útlærðar í fslenzkum sjúkrahús-
um stjórna þá þessum málum í þeim
farvegi sem horfir til mestra heilla.
Þeim er bezt trúandi til þess að
þekkja staðháttu lands og þjóðar, sem
til greina koma, og til þess að sveigja
hjúkrunarstarfið og fræðsluna ina á
brautir okkar sérstöku þarfa.
Þrátt fyrir margvíslegar umbætur,
sem gerðar hafa verið hér á sjúkra-
húsi Akureyrar, á það enn býsna
langt í land, til þess að vera eins
og ákjósanlegt væri. Veldur þvf eink-
um fjárskortur. Mér er ekki kunnugt um
hvað Akureyrarbúar, sem óneitanlega
standa sjúkrahúsinu næstir, hafa gert
íyrir þessa stofnun, en mér hefir ver-
ið sagt, að engin stúlka af Akureyri
hafi leitað þar eftir hjúkrunarfræðslu.
Akureyrarbúar þurfa líklega að skilja
betur gildi þessarar stofnunar, læra að
þekkja þarfir hennar og öðlast þann
metnað, sem gæti lyft henni upp til
þrifa. Hvað segið þið um það að gera
sjúkrahúsið ykkar að bezta sjúkrahúsi
Iandsins, sem gæti altaf veitt beztu
læknum landsins ótakmarkað starfssvið
og sem gæti veitt fullkomna hjúkrun-
arfræðslu. — Já gæti alið upp for-
stöðukonu handa Landspftala íslands.