Dagur - 10.12.1928, Blaðsíða 1
DAOUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfélagi Eyfirö-
inga.
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þ6r,
Norðurgötu 3. Talsfmi 112.
Uppsögn, brnidin viö ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
••••«•;•••
XI. ár. ;
• •• • •
• ••-•-•
• • • • •••••-•
-•' •-• • •-• • •-
Akureyri, 10. Desember 1928.
-•-• • •-•-• ••-•-• • • • ♦ ♦ ♦••• ••• ••-• • ••
53. tbl.
Msgnrn J- Xristjánsson
fjármálaráðherra.
Fyrra hluta dagsins í gær voru
fánar dregnir í hálfa stöng víös-
vegar í Akureyrarbæ. »Hver er dá-
inn«? spurði maður mann. Og
brátt varð andlátsfregnin öllum
bæjarbúum kunn.
Eins og skýrt var frá í síðasta
blaði, var Magnús Kristjánsson ráð-
herra skorinn upp í Kaupmanna-
höfn við innvortismeinsemd fyrir
nokkruin dögum. Hafði hann kent
sjúkdómsins nokkuð lengi og verið
talsvert þjáður af honum annað
slagið. En hann bar þenna sjúkdóm
sinn með mestu karlmensku, því
hann var harðgerður í bezta lagi
og 'inanninum ekki fisjað saman.
Uppskurðurinn sjálfur tókst vel, og
líðan sjúklingsins talin góð og því
beztu vonir um bata og lengra
starfslíf, þar til síðastliðið Föstu-
dagskyöld. Þá greip hann skyndi-
lega megn hitasótt, sem hélzt
næstu nótt, og andaðist hann að
morgni næsta dags (Laugardaginn
8. þ. m.).
Andlátsfregnin kom því mönnum
nokkuð á óvart, og urðu menn
hljóðir við hana.
Magnús Kristjánsson var fæddur
18. Apríl 1862 á Akureyri, og var
því á 67. aldursári, er hann lézt.
Foreldrar hans voru Kristján
Magnússon, þurrabúðarmaður hér
í bæ, og kona hans Kristín Bjarna-
dóttir frá Fellsseli í Köldukinn.
Mintist Magnús móður sinnar ætíð
með mikilli elsku og virðingu. Korn-
ungur að aldri fór Magnús utan og
nam beykisiðn. Að því námi loknu
hvarf hann heim aftur og stundaði
iðn sína um nokkurt skeið ásamt
utanbúðarstörfum við verzlun eina
hér í bæ. Síðar setti hann á stofn
verzlun sjálfur í félagi við Friðrik
bróður sinn og gekk svo, þar til
Friðrik varð bankastjóri; varð þá
Magnús einn um verzlunina eftir
það.
Árið 1905 var Magnús kosinn
þingmaður fyrir Akureyrarkaupstað
Fylgdi hann jafnan Heimastjórnar-
flokknum að málum á þeim árum.
Hélt Magnús þingsæti sínu þar til
árið 1908, að hann féll við þing-
kos.ningu fyrir Sigurði lækni Hjör-
leifssyni (Kvaran) með 10 atkvæða
inun. Var þá ákaft barist um »Upp-
kastið« svonefnda, og var Magnús
því fylgjandi eins og flestir aðrir
Heimastjórnarmenn. Árið 1913 var
hann i annað sinn kosinn þingmað-
ur Akureyrar í stað Guðlaugs sái.
Guðmundssonar bæjarfógeta, sem
þá var andaður. Var Magnús æ síð-
an endurkosinn fyrir sama kjör-
dæmi með yfirgnæfandi fylgi þar til
haustið 1923.
Þegar gamla flokkaskipunin var
að hverfa úr sögunni, og nýju
flokkarnir komu fram á sjónarsviö-
ið, gekk Magnús Kristjánsson í
Framsóknarflokkinn og var einn af
helztu mönnum hans æ síðan, enda
var maðurinn óhvikull í skoðunum.
Við þingkosningar 1923 lögðu and-
stæðingarnir ofurkapp á að fella
Magnús frá þingsæti og tókst það.
Að vísu var það skammgóður verm-
ir, því árið 1926 varð Magnús land-
kjörinn þingmaður af hendi Fram-
sóknarflokksins, og 1. sept. 1927
var hann gerður að fjármálaráð-
herra í hinu nýja ráðuneyti, er
Framsóknarflokkurinn myndaði.
Á þingi lét Magnús Kristjánsson
jafnan mikið til sín taka, einkum
um fjármál og sjávarútvegsmál. í
stuttu máli sagt var hann mikilhæf-
ur þingmaður, »þéttur á velli og
þéttur í lund« þar eins og hvarvetna
annarstaðar. Hann var mikill at-
orku- og starfsmaður, málsnjall eða
hrífandi ræðumaður var hann ekki
en einkar fylginn sér í hverju máli
og þolgóður í hverri raun, ódeigur
skapfestumaður og trygglyndur við
menn og málefni.
Um nýár 1918 var Magnúsi falin
forstaða Landsverzlunarinnar og
hefir haft það starf með höndum
síðan. Hefir hann gegnt því starfi
með sömu skyldurækni og öðru,
sem hann hefir haft með höndum
fyrir það opinbera.
Eins og vita má um jafn ötulan
og starfhæfan mann og Magnús
var, gegndi hpnn miklurn og mörg-
um trúnaðarstörfum fyrir Akureyr-
arbæ heima fyrir. Hann sat um
langt skeið í bæjarstjórn Akureyrar
og naut þar jafnan hins mesta
trausts samborgara sinna. Hann rak
um skeið mikla atvinnu hér og var
tvímælalaust einn hinn vinsælasti
atvinnurekandi þessa bæjar.
Giftur var Magnús Kristjánsson
Dómhildi Jóhannesdóttur, hinni
myndarlegustu konu í sjón og raun;
lifir hún mann sinn. Þrjú börn
þeirra eru á lífi: Jóhanna, gift
Árna Bergssyni kaupmanni í Ólafs-
firði, Kristín, ógift, heima hjá móð-
ur sinni, og Friðrik stud. jur. við
háskólann í Reykjavík, öll hin
mannvænlegustu. Um aldamótin
rnistu þau hjón einkar efnilegan
dreng, er þau áttu; tregaði Magnús
hann mjög og mun honum hafa
orðið sonarmissirinn allþung raun,
og var hann þó gæddur miklu sál-
arlegu þreki.
Magnús Kristjánsson naut ekki
skólalærdóms fram yfir venjulega
barnafræðslu. Hann var sjálfment-
aður maður og fróður uni margt,
einkum í íslenzkum bókmentum og
sögulegum fræðum. Auk þess færði
liann sér kostgæfilega í nyt þá
fræðslu, sem fá má í skóla lífsins.
Magnús var maður skapmikill og
vildi ekki láta hlut sinn að óreyndu,
jafnvel þó við ofurefli væri að etja.
Þrátt fyrir það gat hann sýnt ótrú-
lega mikla skapstillingu, þegar því
var að skifta. Þannig minnist sá,
er þetta ritar, þess, er kosningaúr-
slitin hér í bæ urðu kunn árið 1923.
Þá var komið langt fram á nótt, og
Magnús genginn til hvildar fyrir
nokkru. Sóttum við hann þegar
heim, nokkrir fylgismenn hans, og
kom þar niður ræðu okkar, hvernig
hann myndi af berast, er hann frétti
um ósigur sinn. Kosningin hafði
verið sótt af miklu kappi eins og
áður er sagt, og okkur var kunnugt
um að Magnús var maður kapps-
fullur. Sjálfir vorum við nokkuð
meyrir og áttum hálft í hvoru von
á, að hann mundi glúpna nokkuð
við tíðindin. En þar reiknuðum við
skakt. Magnúsi brá svo við, að
hann lék á alls oddi, var glaður og
reifur eins og ekkert hefði í skorist
og talaði kjark í okkur, sem yngri
vorum. Þá dáðumst við að Magnúsi.
Þá sáum við í honum mikilmennið,
sem kann að taka ósigri á réttan
hátt.
Sögu Magnúsar Kristjánssonar
verða ekki gerð þau skil í stuttri
blaðagrein, sem vert væri. Hún er
að mörgu merkileg og eftirtektar-
verð. Hann byrjar starf sitt sem fá-
tækur, umkomulítill beykir og ut-
anbúðarmaður, en endar sem mik-
ilsmetinn stjórnmálamaður uppi á
hæstu tindum valda og trúnaðar-
starfa fyrir þjóðina. Uppi á slíkum
tindum er oft ónæðissamt og vand-
lifað. Ef til vill hefir það verið gæfa
fyrir hann að fá einmitt nú að stíga
yfir á land eilífðarinnar, áður en
aldurinn færðist meira yfir hann,
úr því að heilsan var farin að bila
og starfsþrekið þar af leiðandi að
minka. Og þó finst okkur að við
höfum illa mátt missa hann frá
störfunum.
/. E.