Dagur - 10.12.1928, Blaðsíða 3

53. tbl.
DAGUR

rekað með ógurlegum blóðsúthell-
ingum og mannfórnum.
Það er þessi sigurvegari með
andlegum vopnum, sem síra Friðrik
Rafnar kynnir íslenzkum lesendum
með bök sinni. Eg vildi óska, að sú
kynning yrði til góðs. Sjálfsagt
mundi »þúsundáraríkisins« á jörðu
ekki langt að bíða, ef margir inenn
gerðust Gandhi líkir.
F. Á. B.
------o----
r
Opreniuð rit og kvœði
séra Matthíasar Jochumssonar.
Eins og mörgum er kunnugt
hefi eg sídustu 3 ár verið að hóa
saman bréfum og öðru óprentuðu
eftir föður minn sáluga. — Fyrsta
átið barst mér ýmislegt, einkum
brif, næsta árið minna og nú orð-
ið kemur varla fyrir að nokkuð
sendist. Ræður þar auðvitað mestu
að margt hefir glatast með árun-
um, en þar næst veldur gleymska.
Eg er sannfærður um að margir
eiga í fórum sínum sitthvað óprent-
að í bundnu og óbundnu máli
eftir föður minn, og þeir hinir
sömu mundu finna það, ef þeir
vildu gera svo vel og rumska og
fara að leita. Pað er máske til mik-
ils mælst af mér að vera að ónáða
menn, en þakklátur verð eg hverj-
um, sem vill gera sér ómakið og
forða frá glötun og gleymsku þó
ekki sé nema lítilli stöku eða stuttu
bréfi. Mér er áhugamál að geta
farið að láta eitthvað birtast af því,
sem þegar er komið, og þá líka
að geta nokkurn veginn áttað mig
á, hve ritsafnið í heild á að vera
stórt.
Hér um daginn gtaddi það mig
mjög, að kona í Fnjóskadal var
svo væn að senda mér vísur, sem
hún hafði lært af móður sinni og
eg lærði sem barn í Odda og allir
Ferðapislar.
er sumstaðar ennþá meiri og hættu-
legri en það ofbeldi, sem er sam-
fara opinberri ritskoðun. Margur
fær enn í dag að kenna á þvi, ef
hann talar og ritar af hreinskilni
og djörfung í þjónustu réttlætisins
og sannleikans. Pressan er þá oft
keypt af auðhringum og öðrum
drotnum þessa heims, til þess að
binda tungu þeirra, sem tala sann-
leika, og hneppa í fjötra eymdar-
innar þá, sem berjast fyrir sönn-
ustu umbótunum í veröldinni.
Skal í þessu sambandi bent á
áhrif áfengisauðmagnsins á mörg
stórblöð í bindindis- og bannmálinu.
Framfarirnar í blaðaútgáfu eru
aðallega fólgnar í stökkbreytingum
til bóta á öllum prentvélum.
Hraðinn, skipulagið, fjölbreytnin
og útbreiðslan eru tákn hins nýja
tíma. Að stórblöðunum vinnur heill
her manna, dreifður um mörg lönd,
fastráðnir fréttaritarar í flestum stór-
borgum, ferðalangar í þjónustu blað-
anna, er nú á tímum fljúga oft
þangað, sem eitthvað stórfenglegt
er um að vera, fréttasnatar um
land alt, fulltrúar, er mæta á þing-
um og meiri háttar fundum, til
þess að skýra frá því, sem þar
gerist, gagnrýnendur blaða og bóka,
209.'
»RRmm
I Vetrar-frakkar
9m
fjölbreytt úrval.
Karlmannafatnaður,
margar tegundir.
Athugið tilbúna fatnaðinn hjá okkur áður en þér
kaupið annarsstaðar.
Verð og gæði þola allan samanburð.
Kaupfél. Eyfirðinga. jg
á heimilinu lærðu og rauluðu um
stund, en sem eg var búinn að
gleyma að mestu leyti.
Faðir minn hafði það til, að
orða okkur bræðurna saman við
dætur kunningja sinna, þannig, að
eg fékk unnustu útnefnda þegar
eg var þriggja ára, Ounnar bróðir
minn aftur aðra, þegar hann var
á svipuðu reki o. s. frv. Og svo
orkti faðir minn undir okkar nafni
ljóðaþréf eða ástavísur til litlu
stúlknanna. Pessar vísur, sem jeg
gat um, voru stílaðar til Viggu á
Selalæk frá Ounnari, en Vigdís
þessi er nú valinkunn húsfreyja í
Hafnarfirði.
Skal eg leyfa mér að setja hér
vísurnar til gamans og vona eg
að hvorki frú Vigdís þykkist við
mig fyrir^ né Ounnar.
Ounnar var í þá daga ætíð kall-
aður Oaui, en hann er nú lyfsali
vestur við Kyrrahaf.
Væna besta Vigga mín,
vandi er nú að lifa.
Mætti eg vera að vitja þín,
væri eg ekki að skrifa.
Eg á að geyma bæ og bú,
bæði slá og róa.
Hirða lambið, kálf og kú,
kríu, hrafn og spóa.
Svo er hún litla systir mín,
sem er kölluð Ela.
Hún er mesta hljóðaskrín,
hafi hún ei fullan pela.
Efnið var það Vigga mín:
— vantar þig ekki kodda? —
að biðja nú um blíðu þín
og bjóða þér heirn að Odda.
Sykurmola sendi eg þér
— svona rétt í spaugi, —
innan í honum ástin er,
unnusti þinn,
Oaui.
Eg get ekki neitað þvj, að mér
hafa orðið vonbrigði að því, hve
dræmt hefir gengið að innheimta
það litla, sem komið er af því
mikla, sem eg veit að faðir minn
sendi sitt í hverja áttina til kunn-
ingja, frá skrifborði sínu og ekki
hefir komið fyrir almenningssjón-
ir, en sem var þó margt þess vert.
Eg vil ekki fara að lýsa mínu
vaxandi svartsýni á ódauðleika
mannanna, jafnvel skáldanna af
guðs náð — og á eg þar að vísu
aðeins við ódauðleikann í minni
manna og þjóða (því um ódauð-
leikann bak við tjaldið er eg —
viti menn — talsvert bjartsýnni).
Eg vildi aðeins með línum þessum
ýta við einum og öðrum, sem ætti
vald á því að forða frá tímanlegri
glötun, æinhverjum andans neista
föður míns í línu eða Ijóði.
Akureyri, 28. okt. 1928.
Steingrimur Matthiasson.
og sendlar, sem sitja um ferðamenn
mikilsháttar, eins og skrattinn um
sál, til þess að hafa tal af þeim
°g spyrja þá spjörunum úr. Allii
eru þessir menn á þeytingi dag
eftir dag, til þess að tína eitthvað
saman í sarpinn á blöðunum. Hér
að auki er hrúgað inn á ritstjórnar-
skrifstofur blaða þessara, frá því
haninn galar um aftureldingu og
fram á rauða nótt, haugum af bréf-
um, myndum, símskeytum, blöðum
úr víðri veröld, tímaritum allskonar,
kvörtunum og ýmiskonar greinar-
kornum um menn og málefni.
Sendingarnar koma með flugvélum,
skipum og eimlestum. Radioskeyt-
um rignir niður. Símaklukkan hring-
irí sífellu: Fréttir, fréttir, slys, morð,
uppþot, þjófnaður, rán, húsbruni,
landskjálftar, giftingar, trúlofanir og
þrotlaust samsafn af kviksögum, að
ógleymdum öllum pólitískum frétt-
um, fjær og nær.
Pá eru heimsóknirnar: Fréttasnat-
ar koma másandi utan úr bænum,
fullir af frásögnum, vinir og and-
stæðingar, er krefjast yfirlýsinga um
eitt og annað. Altaf er straumurinn
út og inn. Blessun og bölvun, sann-
leikur og lygi, ágirnd og fórnfýsi.
Alt gengur það út og inn. í þess-
ari hringiðu stendu^ritstjórinn með
sjö anda —kannske sér verri—kann-
ske sér betri — kannske sér áþekka.
Peir vinna úr öllu saman, og hand-
ritum þeirra er fleygt í prentarana,
sem vinna nótt og dag á víxl.
Venjulegt þýzkt bæjarblað (ekki
í stórborg) er prentað í 250 þús.
eintaka á tveimur klukkustundum.
Pappírsræman, sem gengur gegn-
um prentvélina, miðað við þenna
eintakafjölda, nemur að lengd sem
svarar einni mílu danskri.
Pað hefir verið reiknað út, að
ef öllum þeim pappír, sem fer í
þýzk blöð hálfsmánaðarlega, væri
hlaðið í ströngla, hverjum ofan á
annan, yrði sá hlaði sjö sinnum
hærri en Mont Everest (hæsti fjall-
tindur í heimi)!
Öll þýzku blöðin þurfa árlega
68 þúsundir tunna af prentsvertu.
Prentuð voru 40 eintök af litlu
blaði—fjórar blaðsíður — á klukku-
stund í handprentsmiðju Guten-
bergs á síðari hluta 15. aldar.
Parna er munurinn!
í Hákonar sögu góða segir frá
ráðstöfunum, sem gerðar voru til
þess að kveðja her manns úr öll-
um Noregi á vettvang, svo fljótt
sem unt var, þá er ófrið bar að
höndum. Par stendur, að vita skuli
gera á hám fjöllum, svo að hvern
mætti sjá frá öðrum. Segja menn
svo, að á sjö nóttum fór herboð-
ið frá hinum syðsta vita í hina
nyrstu þinghá á Hálogalandi.
Agamemnon, foringi Grikkja í
Trójustríði. sendi konu sinni Klytem-
nestra skeyti, sem barst á einni
nóttu til Argos, um fall Trójuborg-
ar. Pað var eldurinn, sem hann
notaði til þess. Hann hefir þurft
kringum 12 — 15 vita. milli Tróju
og Grikklands. Vegalengdin er ekki
svo mikil. Petta er fyrsta hraðskeyti,
ef kalla má því nafni, sem veraldar-
sagan skýrir frá, að sent hafi ver-
ið í Evrópu.
Aischylos, hið fræga harmleika-
skáld Grikkja, lýsir óviðjafnanlega
í leikriti sínu »Agamemnon« þeim
atburðum, sem þetta fyrsta hrað-
skeyti skýrði frá.
Klytemnestra gengur út á hallar-
tröppurnar heima í Argos um morg-
uninn og flytur fólkinu fréttirnar:
*Trója er unnin h »Hver hefir sagt
þér það,« spyrja þeir. Hún segist
hafa fengið fréttina í eldblossum
frá manni sínum, og að borgin
hafi verið sigruð í nótt, »á þeirri
nótt, er þennan fæddi dag«, Petta