Dagur - 02.01.1930, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Ámi Jóhanns-
son í Kaupfélagi Eyfirú-
inga.
• • ••em• ••••••••
XIII. ár. I
T
1930.
lanosi-iqkasapn
-Vk 128058
jsj-UwT
Afgreiðslan
er hjá /óm Þ. Þ4r,
Norðurgötu 3. Talsimi 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
• ••••• • • • ••••••••••••••••••••••• • • •• • •-•-• • •
Akureyri, 2. janúar 1930.

2)agur.
Með þessu tölublaði hefst 13. árgangur blaðsins. Á þessum
áramótum vill Dagur vinsamlegast benda kaupendum sínum á,
að framtið hans er mjög komin undir skilvisrí greiðslu þeirra
á andvirði blaðsins. Á þessu er enn mikill misbrestur, þegar
kemur út fyrir takmörk Eyjafjarðar- og Pingeyjarsýslu. Nán-
ustu aðstandendur blaðsins hafa mjög í hyggju að stœkka það
að miklum mun, þegar fært þykir fjárhagsins vegna. En sú
breyiing hlýtur að mjög miklu leyti að verða háð því, hversu
skilvísir kaupendur kunna að reynast i framtíðinni. Aðstandendur
Framsóknarblaðanna haja ekki orðið þeirra hlunninda aðnjót-
andi að fá eftirgefnar miljónir króna og því síður tugi miljóna
aj veltufé þjóðarinnar og hafa heldur ekki œskt þeirra hlunn-
inda. Peir eru og flestir aðeirrs bjargálnamenn, sem ekki eru
svo ejnum búnir að geta ausið eigið fé í blöð þau, er þeir vilja
styðja, þó að ekki skorti góðan vilja til fjárframlaga. Pað er
og heldur ekki sanngjarnt að œtlast til þess, að einstakir, fórn-
fúsir menn haldi landsmálablöðum uppi fjárhagslega, jafnvel þó
þeir gœtu það. Auk þess er það ósiður að vanrœkja að greiða
blaðagjöld, og œttu allir Framsóknar- og samvinnumenn Jyrst
og fremst að bindast samtökum um að upprœta þann ósið sín
á meðal. Af ojangreindum ástœðum ætti það að vera metnað-
armál kaupenda Dags að greiða andvirði blaðsins skilvísiega,
reynast skilamenn á því sviði eigi síður en á öðrum. — Petta
eru kaupendur blaðsins nœr og fjœr, sem enn standa í skuld
við það, beðnir að taka til rœkilegrar yfirvegunar.
Það er gömul venja að staldra
við á vissum tímamótum, renna
huganum yfir liðna tíð eða síð-
asta áfangann af lífinu og reyna
jafnframt að skygnast inn í
framtíðina.
Einkum eru það þó hver ára-
mót, sem þykja vel fallin til slíkr-
ar hugleiðslu. Þá finst okkur sem
fortíð og framtíð taki sérstaklega
höndum saman með endurminn-
ingar og vonir í skauti sér.
Að vísu eru tímamörk þessi að-
eins tilbúin af mönnunum sjálf-
um, og í sjálfu sér ekki þýðingar-
meiri en hver önnur augnablik í
lífi þjóða og einstaklinga, en þetta
skiftir í raun og veru engu máli.
Gildi slíkra tímamóta, sem ára-
skiftanna, fer eingöngu eftir við-
horfi mannanna til þeirra.
Og nú erum við staddir á einum
þessum tímamótum, þegar við
höfum sérstaka tilhneigingu til
að líta um öxl, jafnframt því eg
við leitumst við að rýna inn í
framtíðina. Liðna árið er runnið
út í tímans sæ, og síðasta ár hins
þriðja tugar 20. áldarinnar runn-
ið upp.
Ekki er það ætlunin með þess-
um línum að fara að semja regist-
ur yfir helztu viðburði ársins
1929. Merkustu viðburðir þess árs
eru þegar skráðir víðsvegar í
blöðum og tímaritum, jafnóðum
og þeir hafa gerst, og auk þess
hefir Almanak Þjóðvinafélagsins
tekið sér það hlutverk að birta
skrá yfir helztu viðburði hér á
landi árlega.
En að öllu samanlögðu má
segja, að liðna árið hafi verið ís-
lenzku þjóðinni farsælt ár, Veðr-
áttan hefir löngum leikið við
landsmenn, árgæzka til lands og
sjávar síðasta sumar, atvinnuveg-
irnir þar af leiðandi gengið sæmi-
lega, verzlunin verið í viðunandi
horfi og engar stórsóttir herjað á
landið. Ýmsir óttuðust, að yfir-
standandi vetur yrði aftaka harð-
ur, en ekki hefir sú reynd á orðið
enn, þó umhleypingasamur hafi
hann verið og tíðarfarið mjög ó-
stöðugt, sem löngum vill við
brenna á landi voru.
Fjöldi manns mun líta með
nokkuð einstæðum hugblæ til árs-
ins, sem nú fer í hönd, vegna þess
sérstæða atburðar, sem í vændum
er usesta sumar. Á þessu ári á lög-
gjafarsamkoma þjóðarinnar, Al-
þingi, 1000 ára afmæli, og er, sem
kunnugt er, efnt til samkomu á
hinum forna þingstað, tii þess að
minnast á viðeigandi hátt þessa
merkilega viðburðar í sögu þjóð-
arinnar. Er gert ráð fyrir, að há-
tíðahald þetta verði hið langsam-
lega stærsta og veigamesta, er
haldið hefir verið hér á landi.
Skiftir vitanlega miklu að afmæl-
isfagnaður, slíkur sem þessi, geti
farið sem bezt úr hendi, og orðið
þjóðinni til sæmdar og vegsauka í
augum þeirra útlendu gesta, er
þá sækja oss heim, og þó fyrst og
fremst í augum ' landsmanna
sjálfra. En í þessu efni eru menn-
irnir að vísu ekki einráðir. Al-
þingishátíðin, samkoman á Þing-
völlum, er að miklu leyti háð nátt-
úrunni. Dutlungar hennar geta
gert veizluspjöll, sem um munar,
eins og blíðviðri getur lyft fagn-
aðinum í hærra veldi á Þingvöll-
um. Við illviðri og óblíðu náttúr-
unnar ráðum við lítt, hin ytri
náttúra er okkur löngum ofjarl.
En hugblæ og hrifningu sjálfra
okkar eigum við að geta stýrt
með hæfilegri tamningu skap-
brigðanna. Samkoman á Þing-
völlum og hátíðahaldið þar er því
í raun og veru ekki þungamiðja
þessa máls, heldur geðblær ís-
lendinga í sambándi við 1000 ára
afmæíið. Megni þessi sögulegi at-
burður ekki á neinn hátt að móta
sálarlíf þjóðarinnar til meiri full-
komnunar og þroska og hvetja til
nýrra manndáða, en sé aðeins
augnabliksslcemtun, þá verður Al-
þingishátíðin lítils virði. Nái at-
burðurinn aftur á móti að vekja
af svefni dottandi framsóknaröfl
þjóðarinnar og stilla hugi lands-
manna til sameiginlegrar sóknar
á sviði framfaranna til eflingar
alhliða farsældar allrar þjóðar-
innar, þá hefir hann ómetanlegt
gildi.
Áður en þessum áramótahug-
leiðingum lýkur, skal að því vikið,
að á þessu nýbyrjaða ári fer fram
kosning á þremur þingmönnum
landskjörnum, í stað þeirra Jón-
asar Jónssonar dómsmálaráð-
herra, Jónasar Kristjánssonar og
Ingibjargar H. Bjarnason. Þó að
hér sé ekki um stórfelda kosningu
að ræða hvað mannfjölda snertir,
hafa þó urslit hennar mikilvæga
Gjaldkeri „Dags“,
Árni Jóhannsson í K. E. A. hefir
tekið að sér alt það starf við
blaðið, er að auglýsingum lýtur.
Framvegis eru menn því beðn-
ir að snúa sér til hans um of-
angreint efni.
þýðingu. Að vísu má gera ráð
íyrir að sinn maðurinn komist að
frá hverjum hinna þriggja
stjórnmálaflokka, en fylgi það, er
í ljós kemur í hverjum flokki í
sambandi við landskjörið, gefur
nokkuð glögga bendingu um það,
hvort í náinni framtíð eigi meiru
að ráða sérdrægnis- og samkepn-
ishneigð fjáraflamenningarinnar,
þar sem hver reynir að troða skó-
inn niður af öðrum í skipulags-
lausum stimpingum, og þar sem,
ábyrgðarleysi í opinberum störf-
um er vel metið, eða félagsleg
menning, þar sem skipulagið
tryggir hverjum hlutdeild eftir
verðleikum og þar sem mönnum
er haldið til ábyrgðar í opinber-
um trúnaðarstörfum og siðmenni-
legra skila í viðskiftum. í þetta
skifti verður það mál ekki lengra
rakið, en síðar mun gefast tæki-
færi til þess, þegar nær dregur
landskjörinu.
»Lítið sjáum aftur og ekki
fram« segir forn málsháttur. At-
burðir fortíðarinnar eru liðnir
hjá og minjar þeirra geymast í
endurminningunni, ljúfar eða sár-
ar eftir atvikum. Vonir okkar og
þrár stefna á hverjum tíma út í
myrkur þess ókomna. Inn í það
myrkur sjá ekki aðrir en spá-
menn þjóðanna, og slíkir sjáend-
ur eru sjaldgæfir.
öruggir og ákveðnir skulum við
ætíð leggja út á djúpið fram
undan.
Að svo mæltu óskar Dagur les-
endum sínum fjær og nær gæfu-
ríks árs.
------o-----
Síldareinkasalan hefir nú greitt síð-
ustu peningana, 30 aura á tunnu, fyrir
síldina frá í fyrra. Hafa þá síldareig-
endur fengið kr. 13.55 fyrir hverja
tunnu herpinótasíldar, sem hafði inni
að hftlda 88 kg. af síld, og kr. 14.55
fyrir reknetasíld, sama þunga. Er verð
þetta að frádregnum öllum kostnaði f
landi, útflutningsgjaldi, sölukostnaði og
öðru, sem á síldina legst, eftir að hún
er konvin á land. \ ’