Dagur - 10.05.1934, Blaðsíða 2

142
DAGUR
51. tbl.
Ofan úr sveitum.
I.
Ýmsum mætum Framsóknar og
samvinnumönnum leizt miður vel
á, þegar blaðið »Framsókn« hóf
göngu sína. Litu margir svo á, að
Dagur og Tíminn gæti nægt
Framsóknarmönnum, og að í
þeim blöðum gætu áhugasamir
flokksmenn rætt umbótamálefni
flokksins, éins og verið hafði og
gefizt vel. Þá vakti það og eigi
litla "undrun sumra, að sjálfur
Tryggvi Þórhallsson skyldi standa
fremstur manna að hinu nýja
blaði, og fylgja því »úr hlaði«,
með forystugrein. Varð þetta til
þess, að þeir sem höfðu verið góð-
ir og gegnir Framsóknarmenn,
fóru að líta í kringum sig og leita
að ástæðum fyrir stofnun og
nauðsyn hins nýja blaðs. En fæst-
ir fundu nokkrar frambærilegar
ástæður fyrir tilveru blaðsins, og
var þó af mörgum leitað af sönn-
um góðvilja í garð þeirra, er að
blaðinu stóðu, eins og líka sjálf-
sagt var. En menn fundu annað
hjá hinni nýju »Framsókn«, bæði
beint og ekki síður óbeint, og það
var þollleysi baráttunnar við and-
stæðinga Framsóknarfl. — íhald-
ið. Ekki voru þó málin flutt þann-
ig, að trúin á málstaðinn væri
orðin önnur — ekki beinlínis. En
deilumálin áttu að hverfa úr sög-
unni, í það minnsta í bili. Þó var
tekið fram, að til þeirra mætti
taka seinna, ef mönnum sýndist.
— Má segja að nákvæmlega væri
í sakirnar farið og tekið tillit til
allra, enda gat það haft sína þýð-
ingu. — En fyrst af öllu var þó
að leita hvíldarinnar eftir hina
löngu baráttu, og njóta friðarins.
Já, í nafni friðarsins var blaðinu
»Framsókn« hleypt af stokkunum.
Nú áttum við Framsóknarmenn,
— því til okkar var aðallega talað
— að lifa í friði, í eilífum kær-
leikans friði, fyrst og fremst við
samsteypuráðuneytið, þar sem M.
Guðmundsson átti sæti fyrir í-
haldsflokkinn, og þar næst við
alla íhaldsmenn og aðra andstæð-
inga. — Víst hefir þetta átt að
líta svo út, sem hér væri verið
að boða nýja og betri trú, þar
sem fögur og háleit hugsjón lægi
á bak við. En þrátt fyrir allt,
voru þeir þó margir, sem engan
botn fundu í friðarhjali hinnar
nýju »Framsóknar«, og álitu, að
friðax-mærðin væri aðeins fals-
vefur utanum malefnasamband
við íhaldið, bara til að sýnast, —
eins og líka kom á daginn síðar,
og nú er augljóst orðið. Geta þeir,
sem það vilja, borið saman fyrstu
greinarnar, sem Tryggvi Þór-
hallsson skrifaði í blaðið »Fram-
sókn«, og svo aftur greinar þær,
er hann hefir skrifað í sama blað
eftir að hann blés hinum prest-
lega anda sínum í flokk þann,
er hann kennir við okkur bænd-
urna. Af þeim samanburði geta
menn séð það sjálfir, hvei'sú
djúpar rætur friðarhugsjónin hef-
ir átt í brjósti Tr. Þ., og hversu
náið er aambandið milli innri
hugsunar (þ. e. friðarkenningar-
innar) og ytri breytni hans eður
framkomu. Og þegar þið, stéttar-
bræður mínir, bændur, hafið at-
hugað þetta, rannsakað það alvai'-
lega og hlutlaust, þá getið þið
dæmt um,hversu heppilegur ráðu-
nautur er nú fenginn fyrir Bænda-
flokk á Islandi! Guð hjálpi ykkur,
íslenzku' bændur, ef þið ætlið að
láta ginna ykkur út í foraðið, og
gerast ykkar eigin böðlar!------
Guð hjálpi ykkur, ef þið fáið eigi
séð og skilið, að »hvert það ríki,
sem í sjálfu sér er sundurþykkt,
fær ekki staðizt«. — —
Árangurslaust var þó eigi haf-
izt handa af hálfu klofnings-
manna, að því er snerti boðskap
hins nýja friðar. Fóru ýmsir —
útúr hálfgerðum vandræðum og í
hálfgerðu fálmi, sem »Fi’amsókn«
hafði þó tekizt að skapa að
nokkru — að hugsa sem svo: úr
því svo er nú komið, að Tr. Þ.
sem staðið hefir í baráttu við
skæðustu óvini bænda og sam-
vinnumanna, telur nú bezt við
eiga að leggja niður vopnin,
hætta baráttunni, taka sér hvíld
og njóta friðar, hví skyldi þá ég,
bóndi upp til afdala, vera að eyða
tíma og kröftum í pólitískar erj-
ur við náungann, nema vera af-
skiptalaus og njóta frjðarins, eins
og Tr. Þ. vill. Hann ætti þó að
vita hvað bezt hentar eins og nú
standa sakir o. s. frv. Og sjá!
Uppskei'an varð, sumstaðar, eins
og til var ætlazt. Blaðið »Fram-
sókn« varð þess beinlinis vald-
andi, í eigi fáum tilfellum, að
Framsóknarmenn sátu heima við
síðustu þingkosningar. Og sá ó-
sigur, sem Framsóknarflokkurinn
beið við þær kosningar, er beint
og óbeint verk Tryggva Þórhalls-
sonar, sem fyrsta og aðalmanns
að blaðinu »Framsókn«. Þess
vegna eru það ein af mörgum öf-
ugmælum Tr. Þ. nú í seinni tíð,
þar sem hann í blaðagrein vill
kenna Jónasi Jónssyni, alþm., um
hrakfarir Framsóknarflokksins
við síðustu kosningar. Hefði Tr.
Þ. borið gæfu til að bera jafn
hreinan skjöld gagnvart flokks-
málunum eins og. Jónas Jónsson,
og hefði Tr. Þ. átt sinn innra
mann jafn hraustan og heilan
eins og J. J., þá hefði blaðið
»Framsókn« aldrei verið stofnað,
og þá hefði Framsóknarflokkur-
inn aldrei misst eins mörg þing-
sæti eins og raun varð á, við síð-
ustu kosningar. Þetta vita allir,
og Tr. Þ. veit það bezt allra
manna.
Hvað sem Tr. Þ. kann að segja
hér eftir, þá er hann búinn að
segja svo mikið hingað til, þ. e.
frá þeim tíma að blaðið »Fram-
sókn« kom út, að öllum er það nú
margsinnis ljóst, hvað vakað hef-
ir fyrir þeim félögum með stofn-
un hins nýja blaðs. Klofningurinn
var kominn í hjartað, og blaðið
»Fx-amsókn«« er skilgetið "af-
kvæmi hans. Þetta vita allir nú,
þó einstaka menn kunni að vera
til, sem af einhverjum óskiljan-
legum ástæðum — tilbúnum á-
stæöum — telja sér og öðrum trú
um allt annað. Blað þeirra klofn-
ingsmanna hefir vitanlega átt að
undirbúa jarðveginn og gera
hann . móttækilegan fyrir hinn
nýja gróður: Klofninginn út úr
Framsólcnarflokknum. En vonir
manna rætast ekki nema stund-
u'm. Það er margföld reynsla fyr-
ir því. — Þótt Tr. Þ. og félagar
hans hafi »sáð og vökvað«, og
neytt til þess allrar orku, þá vill
drottinn ekki gefa ávöxtinn, þ. e.
»klofningurinn« vill ekki festa
rætur í jarðvegi bændanna, og
það er sómi bændanna að láta
hann aldrei festa rætur hjá
sér. Það er sómi fyrir bænda-
stéttina á íslandi að eiga þann
metnað — heiðarlegan metnað
og virðingu fyrir sjálfri sér,
að hún aldrei gefi þeim mönn-
um fangstað á sér, sem vilja
spilla félagslegum samtökum
bænda og samvinnumanna, og
/veikja aðstöðu þeirra og draga
úr baráttu þeirra til framgangs
viðurkendra umbótamála, fyrir
land og lýð. — En þetta hafa
»klofningsmenn« gert. Og fyrir
það eru þeir ámælisverðir, og því
frekar, þar sem þeir hafa ekki
'upp á neitt að bjóða, fram yfir
aðra flokka, nema þvert á móti.
— Framsóknarflokkurinn hefir
verið og er flokkur bænda og
samvinnumanna, hann er alhliða
umbótaflokkur, eins og.hann hef-
ir sýnt í verkinu, og staðreyndir
sanna. — Og hvað ætlar svo
»klofningurinn« að gera fram yf-
ir það, sem Framsóknarflokkur-
inn hefir gert? Hann getur ekkert
gert, sem ekki er von, því hann
svífur í lausu lofti og á sér hvergi
rætur, — nema ef vera skyldi í
hlaðvarpa íhaldsins í Reykjavík,
meðal skæðustu andstæðinga
bændanna. Og sVo á að ginna
okkur bændur til að ganga í
svona félagsskap! Hvenær hefir
bændastéttinni á íslandi verið
sýnd meiri vanvirða?
II.
í blaðinu »Framsókn«, frá 3.
febr. s. 1., birtist greinarspotti
eftir Tr. Þ., er hann nefnir »Van-
virða«. Kvartar hann þar yfir
því, hversu Tíminn »úi. og grúi«
af hrakyrðum til Þorsteins Bri'em
og að »nú sé talið hið mesta nauð-
synjamál að rægja af honum alla
æru«. Þetta segir Tr. Þ. Og svo
fer hann að telja upp eitt og ann-
aö, það er prýða má Þ. Br., t. d.
hvað hann »hafi gert« fyrir
Framsóknarflokkinn, og hve góð-
an þátt hann »hafi átt« í undir-
búningi ýmsra mála fyrir flokks-
ins hönd o. s. frv. En hvílíkur
barnaskapur! — Hvað veldur þvi
ef Tr. Þ. má eigi sjá það og
skilja, að það hefir aldrei verið
sveigt að Þ. Br. eða nokkrum
öðrum fyrrverandi Framsóknar-
manni fyrir það, er þeir hafa gert
vel og drengilega gagnvart um-
bói^málum Framsóknarflokksins.
Nei, það er og verður aldrei fund-
ið að því, sem er gert vel og
drengilega. En það er fundið að
því, sem Þ. Br., Tr. Þ. og fleiri
fyrrverandi Framsóknarmenn
hafa gert miður vel, og ver en
þeir sjálfir vissu að átti að vera.
Það er fundið að við þessa menn,
þegar þeir fara að gæla við íhald-
ið, skæðustu óvini bænda og sam-
vinnumanna, — í nafni friðarins.
Því þótt friðarorðin láti vel í eyr-
um, þá þýða þau í reyndinni ekk-
ert annað en hik, baráttuleysi, —■
uppgjöf. — Það er fundið að því,
þegar »klofningsmenn« bindast
félagsskap til að tvístra kröftun-
um, þeim kröftum, sem þurftu og
áttu að vinna saman í bróðurlegri
eindrægni. — Það er alls ekki
fundið að við fyrrverandi Fram-
sóknarmenn, svo lengi sem þeir
vinna í samræmi við sína eigin
trúarjátning og þess flokks, sem
þeir, ótilneyddir, kusu að fylgja
og vinna og stríða með. En þegar
þeir fara að hugsa og starfa í
orði og verki gegn sinni yfirlýstu
trú og þess flokks, er þeir hafa
fylgt að málum, þá, og þá fyrst,
er fundið að. — Sú lægsta krafa,
sem hægt er að gera til »klofn-
ingsmanna«, er, að þeir skilji
þetta, af því það er í eðli sínu
auðskilið mál.
I áðurnefndri »vanvirðu-grein«
Tr. Þ., minnist hann á ólaf heit-
inn Briem í sambandi við son
hans Þ. Br. En samanburður um
þá feðga er villandi. ólafur Briem
var trúr sinni skoðun og sínum
flokki, allt til dauðadags. Þess
vegna er hans ætíð getið með
virðingu og minning hans í heiðri
höfð, meðal allra góðra Fram-
m
í feikna úrvali kom með
síðustu skipum. — Verð
frá kr. 1.80.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Vefnaðarvörudeild.