Dagur - 19.06.1934, Blaðsíða 2

190
DAjGHR
68. tbl.
Verk íhaldsins tala.
fhaldsmenn krefjast þess, að fá
völdin í sínar hendur og þar með
forystuna um fjárhagsmál þjóð-
arinnar.
Er það hyggilegt að verða við
þessari kröfu íhaldsins? Hvað
segir reynsla liðins tíma? Á hvern
hátt tala verk íhaldsins?
Á árunum 1917 til 1921 ráð-
stafa . fjármálaráðherrarnir í
ráðuneyti Jóns Magnússonar 50
miljónum króna af fé ríkissjóðs
utan við fjárlög. Þá voru fjár-
málaráðherrar íhaldsins Björn
Kristjánsson, Sigurður Eggerz og
Magnús Guðmundsson.
Á árunum 1924 til 1927 voru
umframgreiðslur utan fjárlaga
um 9 milj. kr. Á þessu tímabili
voru þó framkvæmdir næsta litl-
ar, borið saman við tímabilið
1928 til 1981, þegar Frainsóknar-
menn fóru með völdin.
Þannig tala þá verk íhaldsins
í landsreikningunum. íhaldsmenn
hafa á samvizkunni hinar mestu
umframeyðslur utan fjárlaga.
Á tímabilinu 1917 til 1927
hækkuðu íhaldsmenn ríkisskuld-
irnar úr 2 milj. upp í 28 miljónir
kr. Af þessari hækkun var helm-
ingurinn, eða 13 milj. hreinar
eyðsluskuldir, en 13 miljónir voru
lagðar til banka og lánsstofnana.
Á timabili Framsóknarstjórnar-
innar árin 1927—31 hækkuðu
ríkisskuldirnar um 11.4 milj. kr.
Af því voru rúmlega 8 milj lagð-
ar í veltufé almenningi til handa
í bönkunum, en rúmlega 3 milj-
ónir voru lagöar í símstöðina,
síldarbræðsluna á Siglufirði og
útvarpsstöðina. Munurinn á lán-
"tökum Framsóknarmanna og í-
haldsleiðtoganna er því sá,að fyr-
nefnda lánið gekk til atvinnuveg-
anna gegnum bankana og í þrjár
nytsamar almennar stofnanir, en
13 miljónir af láni íhaldsins fóru
í eyðslu hjá ríkinu og íslands-
banka, svo að engin merki sáust
eftir, auk þess sem mikill hluti
af þeim 7 milj., sem veðdeildin
fékk, fór í óhæfilega dýr hús,
einkum í Reykjavík.
Þannig tala verk íhaldsins. Það
hefir stofnað til ríkisskuldanna
og langmestra eyðsluskulda.
Þegar íhaldið lét af stjórn 1927,
var vaxtabyrði ríkissjóðs 60 0
þús. kr. Síðan bættust við vaxta-
byrðina 309 þús# kr. vegna ís-
landsbanka, þegar hann fór á höf-
uðið, og landið tapaði 3 milj. af
láni Magn. Guðm. 1921. Að öðru
leyti hækkaði vaxtabyrði ríkis-
sjóðs á árunum 1927—31 um ein-
ar 10 þús. kr. Það er sú tipphæð,
sem tilheyrir Framsóknarflokkn-
um. Að öðru leyti er vaxtabyrðin
rist á hrygglengju íhaldsins.
Þannig tala verk ihaldsins.
Þá eru bankatöpin. Talið er að
Landsbankinn, íslandsbanki og
Útvegsbankinn hafi nú> viður-
kennt töp, sem nema 36 milj. kr.
Kunnugir telja, að 8/9 hlutar
þessara tapa, eða 32 milj., til-
heyri leiðandi mönnum íhalds-
flokksins.
Þannig tala verk íhaldsleiðtog-
anna.
Á árunum 1927—31 hækkuðu
skuldir einstakra manna og stofn-
ana við útlönd um 16x/2 miljón kr.
Af því tilheyrði ríkisstofnunum
og kaupfélögunum iy% milj., en
til 15 milj. höfðu kaupsýslumenn
íhaldsins stofnað. Erfitt mun að
benda á, hvað orðið hefir af meg-
inhluta þessa fjár. Sjálfsagt er
mikið af því óþörf eyðsla. Ef í-
haldið kemst að völdum nú, leik-
ur það eflaust sama leikinn og
1921, þegar braskaralýður þess
kúgaði Magn. Guðm. til að taka
»ókjaralánið«, til þess að borga
lausaskuldir íhaldsmanna erlend-
is og yfirfæra þær á íslands-
banka. Þar biðu þær þangað til
1930, að þær lentu á ríkinu og
skattgreiðendum í landinu.
Þannig tala verk íhaldsins.
• Á árunum 1924—27, þegar I-
haldsflokkurinn fór með völd,
voru tekjur ríkissjóðs rúmar 50
milj. kr. Á árunum 1928—31,
þegar Framsóknarmenn fóru með
völdin, voru tekjurnar rúmlega 62
milj.
Á báðum þessum tímabilum
var aðstaðan til tekjuöflunar lík,
góðæri til lands og sjávar og
verzlunin hagfelld, og skattar og
tollar svo að segja nákvæmlega
hinir sömu.
Hvernig stendur þá á þessum
tekjumismun?
Hann stafaði frá áhrifunum af
gengishækkitn Jóns Þorlákssonar,
sem lamaði allt atvinnulíf og
framleiðslu í landinu. Hann staf-
aði ennfremur af því, að íhalds-
,menn innheimtu linlega lögboðin
gjöld, t. d. tekju og eignaskatt,
að tollaeftirlitið var lélegt og að
ríkisstofnunum var illa stjórnað
undir handarjaðri íhaldsins. Með
þessari óstjórn sinni skaðaöi í-
haldið ríkið á fjórum árum um
meira en 12 milj. kr.
Þannig tala verk íháldsins.
Hvar sem litið er á fjármála-
stjórn íhaldsins kemur hið sama
í Ijós. Verk þess tala í ákafa á
móti því, og fella yfir því þung-
an áfellisdóm. fhaldið setur met í
greiðslum utan fjárlaga, aukn-
ingu ríkisskulda, vaxtaþunga á
skattþegnum, bankatöpum, lausa-
skuldum við útlönd og hirðuleysi
um tekjuinnheimtu ríkissjóðs.
Blindir eru þeir kjósendur, sem
vilja fela slíkum fjármálasyndur-
um völdin á ný. Þeir geta aðeins
haft eina afsökun, þá, að þeir viti
ekki hvað þeír eru aðgera.
Verri en Magnús.
Félag ungra Framsóknarmanna
í Reykjavík bauð nýlega ungum
Bændaflokksmönnum að mæta á
fundi og ræða stefnumál flokk-
anna. En ekki treystist »einka-
fyrii"tækið« til þess að láta neina
mæta og mun einkum hafa valdið
mannfæð. Ungir menn í »einka-
fyrirtækinu« hafa þannig reynzt
verp en Magnús Guðmundsson.
► -#-#--•#-# -# • • # • ■#• • # -#-#-#-#-# #-#-<
Dularfulli
maðurinn.
Hið svonefnda »æðarkollumáI«
er orðið íhaldinu til hinnar mestu.
smánar. Á meðan á rannsókn
stóð, fóru fram fádæma yfir-
heyrslur í því, og eru réttarskjöl-
in á annað hundrað síður, vélrit-
aðar. Málið stóð yfir frá því fyr-
ir bæjarstjórnarkosningar í' vet-
ur, eða um 5 mánuði. Margt í
málsskjölunum er alveg einstakt í
sinni röð að ómerkilegu efni og
afskræmilegu orðalagi. T. d. má
nefna það, að síðustu 3 mánuðina
snerist rannsóknin eingöngu um
»klikk«, sem fyrir kom í síman-
um hjá rannsóknardómaranum,
Arnljóti Jónssyni, og þó ekki síð-
ur um dularfullan mann, sem eitt
vitnið sagðist hafa mætt á götu,
og leitað var mjög að, en án
nokkurs árangurs. — Til gamans
skal hér birt lýsing hins dular-
fulla manns, og hljóðar hún svo í
réttarskjölunum:
»Maðurinn var þannig búinn,
að hann var í þunnri yfirhöfn,
annaðhvort rykfrakka eða þunn-,
um sumarfrakka, og áferðin á
efninu ekki slétt. Efnið var að
meirihluta Ijósara, en í því var
einnig dekkra með. Á höfðinu
hafði maðurinn frekar Ijós-blá-
gráan hatt. Um hálsinn hafði
maðurinn Ijósan dúktrefil brugð-
inn í kross að framan yfir háls-
línið, og álítur vitnið að það hafi
eklci verið ull í þessum trefli.
Maðurinn var- hærri en ég og
þreknari, hakan á honum var
sterkleg og breiðleit, hann var
ekki fölur í andliti, hörundslitur-
inn í andlitinu var jafn, hann
skipti ekki litum og liturinn var
ljósbrúnleitur og ekki rjóður.
Augun voru grá, hörð, köld.
Munnurinn var oft eins og mjó
lina, þegar hann virtist vera að
hugsa sig um. Hann var skegg-
laus og húðin slétt, og frekar var
maðurinn feitlaginn í andliti. Ég
man ekki eftir háralitnum, svo
að ég þori að fara með það. Mér
virtist andlitið samsvara sér vel.
Málmrómurinn var karlmannleg-
ur, ekki dimmur, og hann þurfti
ekki að tala hátt til að ég heyrði
greinilega til hans. Ég hygg eftir
útlitinu að dæma að maðurinn
hafi verið um þrítugt eða yfir
þrítugt. Maðurinn gekk beinn í
baki, en dálítið álútur með höf-
uöið. Göngulagið var stillt og
fallegt«.(!!)
Nú getur hver einn skyggnzt
um sína sveit eftir þessum dular-
fulla manni.
Rannsóknin og dómur Arnljóts
Jónssonar í þessu ofsóknarmáli
gegn Hermanni Jónassyni er að
allra vitund skrípaleikur einn frá
upphafi til enda og verður íhald-
inu til ævarandi skammar.
Blygðunarleysi
Oarðars Þorsteinssonar
Á fulltrúaráðsfundi Framsókn-
arf élags Eyj af j arðark j ördæmis,
sem haldinn var í janúar síðastl.,
var með öllum greiddum atkvæð-
urn skorað á þingmenn kjördæm-
isins að bjóöa sig fram við næstu
Alþingiskosningar. Þingmennirn-
ir báðu um nokkurra daga frest,
áður en þeir svöruðu áskoruninni
um að verða í kjöri. Að þeim
fresti liðnum gáfu þeir skýr svör
á þann hátt, að þeir yrðu við
óskum fulltrúaráðsins.
Á framboðsfundum í kjördæm-
inu, sem fyrir skömmu eru af-
staðnir, skýrði annar frambjóð-
andi íhaldsflokksins, hæstaréttar-
málaflutningsmaður Garðar Þor-
steinson, frá því, að þessir tveir
þingmenn Eyj af j arðark j ördæmis
hefðu svarað áskoruninni á þá
leið, að þeir bæðu um viku frest
til þess að hugsa sig um, hvort
þeir ættu heldur að vera í Fram-
sóknarflokknum eða Bænda-
flokknum. í fyrsta skipti er Garð-
ar bar fram þenna blygöunar-
lausa uppspuna, lýsti Bemharð
Stefánsson hann opinberan ó-
sannindamann að ummælum sín-
um, en þrátt fyrir það flutti G.
Þ. sömu lygina áfram á hverjum
fundi og jafnoft var hann stimpl-
aður sem ósannindamaður. Blaðiö
íslendingur snuðraði upp þessa
lygi Garðars og hefir nú étið
hana upp eftir honum. Er blaðið
'furðu þefvíst á slíka hluti.
Nú verður Garðar Þorsteins-
son að gera sér það að góðu að
vera frambjóðandi íhaldsflokks-
ins í Eyjafirði sem stimplaður ó-
sannindamaður. Slíkur titill mun
vera í nokkru hæfi við allan mál-
stað íhaldsflokksins.
SffSfffffSiffffSfffSfffiB
»> _ «8
r|
— nýkominn. —
Kaupfélag Eyfirðinga.
Byggingavörudeildin.