Dagur - 07.07.1934, Page 1
DAGUR
kemur út á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugar-
iögum. Kostar kr. 9.00 árg.
Gjáldkeri: Arni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Afgreiðslan
er hjá JÓNI Þ. ÞÓR.
Norðurgötu 3. Talsími 112,
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir l.des.
XVII. ár.
Akureyri 7. júlí 1934.
76. tbl.
„Islenzki flokkurinn."
Dag-inn fyrir kosningarnar
sagði Magnús Jónsson, sannleiks-
postuli(!) íhaldsins, í Mbl.:
»Sjálfstæðisflokkurinn er eini
íslenzki flokkurinn«.
Þetta tví- eða þrítók M. J. í
sömu Mbl.-greininni.
Næsta dag, sjálfan kosninga-
daginn, er svo þetta endurtekið í
Mbl. í »Reykjavíkurbréfi«. »Mjög
er það eftirtektavert«, segir Mbl.,
»að Sjálfstæðisflokkurinn er eini
íslenzki stjórnmálaflokkurinn«. f-
haldsmenn eru einu sinni enn
búnir að skíra flokk sinn upp, og
nú heitir hann, eða hét rétt fyrir
og um kosningarnar »Hinn ís-
lenzki flokkur«. Hvort flokkurinn
kallar sig það áfram, eða skiptir
enn um nafn, er óvíst.
Til þess að sýna fram á hve vel
íhaldsflokknum fer það að nefn-
ast »Hinn íslenzki flokkur«, skal
hér tilfært aðeins eitt dæmi frá
síðasta þingi, þó af mörgu sé að
taka.
Á aukaþinginu báru tveir Fram-
sóknannenn, þeir Eysteinn Jóns-
son og Bergur Jónsson, fram
frumv. í neðri deild um einkarétt
íslenzkra skipa til strandferða
hér við land.
Hvernig tók þá »íslenzki flokk-
Skólasýning
stendur yfir í Reykjavík um
þessar mundir. Er hún talin ein-
hver merkasti þáttur í skólamál-
um þjóðarinnar. Milli 30 og 40
skólar víðsvegar að af landinu
taka þátt í sýningunni.
Nýja dagblaðinu farast svo orð
um sýninguna 30. f. m.:
»Til þessarar stórmerku sýn-
ingar er stofnað af miklum á-
huga, mikilli og óeigingjarnri
vinnu og öruggri trú á það, að
hún geti orðið skólamálum vorum
til mikils gagns og þarfra um-
bóta.
Fjölda margir áhugasamir kenn-
arar og skólamenn hafa unnið að
framkvæmd sýningarinnar og
lagt þar til ómetanlegt starf.
Hún var opnuð fyrir viku í
Austurbæjarskólanum og stendur
líklega ekki lengur yfir en fram
um mánaðamótin.
Nokkuð á fjórða tug skóla sýna
ýmiskonar nemendavinnu síðast-
liðins vetrar — í 22 stofum og
sölum skólans. Auk þess er þar
urinn í þetta hagnaðar- og rétt-
lætismál íslendinga?
Allir þingmenn »íslenzka flokks-
ins« með tölu neituðu í einu
hljóði, að málið fengi að rannsak-
ast í nefnd hvað þá meira. Þeir
felldu það við fyrstu' umræðu,
leyfðu því ekki að ganga til ann-
arar umræðu. Er það sú mesta
smán sem hægt er að sýna nokkru
þingmáli og kemur afar sjaldan
fyrir.
Eitthvað af Framsóknarmönn-
um var fjarverandi við atkvæða-
greiðsluna. Þeir vöruðu sig ekki
á því, að íhaldsmenn væru svo
óðfúsir á að tryggja rétt erlendra
útgerðarfélaga fil þess að græða
á strandferðunum við ísland, að
þeir þess vegna felldu málið frá
rannsókn í nefnd og annari um-
ræðu. Þess vegna tókst 13 íhalds-
mönnum í neðri deild að stein-
drepa þetta alíslenzka mál á hinn
smánarlegasta hátt.
»Sjálfstæðisflokkurinn er eini
íslenzki flokkurinn«, segir Magn.
Jónsson. Innræti »íslenzka flokks-
ins« kemur fram í því að hlynna
að gróða erlendra auðfélaga hér
á landi á þann hátt, sem hér hef-
ir verið lýst.
til sýnis svensk og dönsk skóla-
vinna og frá fleiri löndum.
Og þetta er vinna bama á ýms-
um aldri, fyrst frá því að þau
koma í skólann og þar til þau
hverfa þaðan að fullu, stundum
til annars náms í öðrum fræðslu-
og menntastofnunum, en oftar út
á sjálfbjargarleiðir unglings- og
fullorðinsáranna, þar sem fyrst
reynir alvarlega á, hvernig þau
voru að heiman búin — úr for-
eldrahúsum og skóla — þegar
viðfangsefni lífsins hasla þeim
völl til ýmiskonar og misjafnlega
erfiðrar baráttu.
Af öðrum en barnaskólunum
vekur sýning gagnfræðaskólans á
ísafirði efálítið mesta athygli.
Hún er stórprýðileg, ef til vill
einkum fyrir það, hvað vinnu-
brögðin bera með sér glöggt
skipulag og heilsteypt, neðan frá
og upp eftir. Annars er urmull
fallegra muna á sýningunni, en
það bezta af öllu er starfið, hin
þroskandi, geðþekka vinna, sem
liggur í baksýn hvers hlutar og
bregður upp mynd frjálsra, hug-
Atkvæðamagn
llokkanna.
Ekki verður með fullri ná-
kvæmni frá því skýrt ennþá,
hvernig atkvæði hafa fallið á
flokkana 24. júní. Eftir því sem
næst verður komizt, hefir þaö
verið á þessa leið:
Sjálfstæðisfl.
Framsóknarfl.
Alþýðuflokkurinn
Bændaflokkurinn
Kommúnastafl.
Þjóðernissinnar
Utan flokka
21,934 atkv.
11,313 —
11,229 —
3,316 —
3,082 —
, 363 —
506 —
Ef einhverju skakkar í ofan-
greindum tölum, þá stafar það
frá landslistaatkvæðunum. En
ekki verður það svo mikið, að það
geti haft áhrif á skipun þingsins,
eins og frá henni hefir verið áður
skýrt hér í blaðinu, og þó enn sé
ekki búið að úthluta uppbótar-
þingsætum formlega til flokk-
anna, þá er talið fullkomlega ör-
uggt, að þau 11 uppbótarsæti,
sem til úthlutunar koma, skiptist
á milli flokkanna á þann hátt,
sem frá hefir verið skýrt, þannig
að Alþýðuflokkurinn fái 5, Sjálf-
stæðisflokkurinn 4 og Bænda-
flokkurinn 2. Aðeins er talinn að
geta leikið á því nokkur vafi,
hvort Torfi Hjartarson verði 4.
uppbótarþingmaður Sjálfstæðis-
flokksins eða einhver annar.
Kjördæmakosnir þingmenn eru
38 og 11 uppbótarþingmenn.
Verða því þingmenn alls 49. Af
þeim verða 16 í efri deild, kosnir
þangað hlutbundnum kosningum,
en 33 í neðri deild. Til þess að
hafa yfirhöndina í báðum deild-
um þingsins, þurfa 9 menn í efri
deild og 17 í neðri deild, eða alls
26 menn í samvinnu.
Séu atkvæðin reiknuð í hundr-
aðs-hlutföllum, skiptast þau
þannig milli flokkanna, eftir því
sem næst verður komizt:
Sjálfstæðisflokkur 42,4%
glaðra barna og unglinga við á-
hugamikil og lokkandi viðfangs-
efni.
Skólasýningin er kennarastétt-
inni til stórsóma...«
Vonandi gefst síðar tækifæri
til að skýra nánar hér { blaðinu
frá þessum merka atburði í skóla-
sögu okkar fslendinga. Nokkrir
af kennurum héðan hafa átt þess
kost að kynnast skólasýningunni.
húsfreyja að Þverá í öxnadal,
andaðist að heimili sínu miðviku-
daginn 4. þ. m. Hún var kona
Stefáns Bergssonar hreppstjóra
og móðir Bernharðs alþingis-
manns. Þorbjörg sál. var ein hin
mesta atgervis- og myndarkona
hér um sveitir, var orðin nokkuð
öldruð og hafði lengi legið rúm-
föst, áður en hún andaðist.
Framsóknarflokkur 21,8%
Alþýðuflokkur 21,7%
Bændaflokkur 6,4%
Kommúnistar 6,0%
Þjóðernissinnar 0,7%
Utan flokka 1,0%
Til samanburðar skal geta þess,
að hlutföllin við kosningarnar
1933 voru sem hér segir:
Sjálfstæðismenn 48%
Framsóknarflokkur 23,9%
Alþýðuflokkur 19,2%
Kommúnistar 7,5%
Utan flokka 1,4%
Við þenna samanburð kemur í
Ijós, að Sjálfstæðisflokkurinn og
Kommúnistaflokkurinn hafa tap-
að allmiklu í hlutfallatölunum, en
Alþýðuflokkurinn unnið nokkuð
á. Framsóknarflokkurinn hefir
einnig nokkru lægri hlutfallstölu
en í fyrra, en aðgætandi er, að
Bændaflokkurinn klauf við síð-
ustu kosningar út úr honum, það
sem unnt var, svo í raun og veru
hefir Framsóknarflokkurinn unn-
ið mikið á, þegar tekið er tillit til
klofnings þess, er stofnað var til
í flokknum og hverju sá klofning-
ur fékk áorkað.
Af blÖðum íhaldsmanna er það
bert, að þeir eru sáróánægðir með
úrslit kosninganna, þeir eru enn
óánægðir með það kosningafyrir-
komulag, sem felst í stjórnar-
skrárbreytingunni, af því að með
því náist ekki fullkomið réttlæti,
en fullkomið réttlæti telja þeir
það, að ræna sveitirnar svo miklu
pólitísku valdi og áhrifum við
kosningar, að íhaldsmenn séu
tryggir með hreinan meirihluta
á Alþingi.
Til gamans skal frá því skýrt,
hvað MBl. segir síðastl. sunnu-
dag. Blaðið segir svo:
»Til samans hafa rauðu flokk-
arnir (þ. e. Framsókn og Alþýðu^
0