Dagur - 10.07.1934, Page 1

D AGUR
kemur út á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugar-
iögum. Kostar kr. 9.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Afgreiðslan
er hjá JONI Þ. ÞOE.
Norðurgötu 3. Talsimi 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
XVII. ár
Akureyri 10. júlí 1934.
Sundmeistaramót
Síðastliðinn sunnudag kl. 2 e.
h. var 5. sundmeistaramót íslands
sett við sundlaug bæjarins ' af
forseta f. S. i. Benedikt G.
Waage. Keppendur voru um 20
frá 6 félögum og voru þau þessi:
Glímufél. Ármann, Rvík, sund-
félagið »Ægir« Rvík, Knatt-
spyrnufél. Rvíkur, íþróttafélagið
Þór, Akureyri, Knattspyrnufélag
Akureyrar og ungmennafél. »Efl-
in«, Reykjadal.
Eftir að Ben. G. Waage hafði
sett mótið með ýtarlegri ræðu,
fór fram 100 st. sund (frjáls að-
ferð). Keppendur voru 9. Jónas
Halldórsson úr félaginu Ægi,
sundkóngur íslands, varð hlut-
skarpastur og lauk sundinu á 1
mín. og 13 sek.
Því næst fór fram 200 st.
bringusund. Keppendur voru 9.
Sund það vann ‘Þórir Guðmunds-
son úr Ægi, á 3 mín. og 18 sek.
Að lokum fór fram 50 st. boð-
sund. Kepptu þar 4 sveitir, úr
Ægi, Ármanni, Þór og K. A.
Vann sveit Ægis á 2 mín. og 14,8
sek.
Eftir það sýndu nokkrir sund-
garpar stökk af palli og dýfingar.
Sundið fór hið bezta fram og
fjöldi áhorfenda var viðstaddur.
Ættu menn vel að nota sér það,
sem eftir er sundmótsins, að
horfa á þessa fögru og nytsömu
íþrótt. Er það mikill sómi Akur-
eyrarbæ, að geta boðið sundköpp-
unum fullkomnasta sundstæúi
landsins.
I.
Sjá, jörðin skelfur!
Kot og hallir hrynja
og hengiflugin bresta
og hrapa í sæinn;
en skriðan grefui’
gamla dalabæinn
í grjót og aur,
en leggur tún og engi
í auðn og flag
og þaggar straumastrengi.
II.
Hví skelfur jörðin?
Hvaða kraftur sendir
þær kynngisveiflur,
sem að björgin mola
og heilum borgum
hafs í djúpið skola?
III.
Á dögum sex
er sagt að Drottinn skapti
sólkerfin öll
og léti blómin spretta;
en myndaði síðast
mann af leirnum þétta
og hvíldist þá. —
En þetta er ekki satt!
Hann hvíldist aldrei. —
Hann er enn að skapa:
Sólkerfi, dýr og grös
og menn og konur.
Hann hefir aldrei
hamarinn frá sér lagt.
Hann hefir meitlað
Herðubreið og Kverkfjöll.
Hann lögfesti’ aldrei
iðjuleysi og verkföll.
IV.
Sjá, jörðin skelfur
fyrir hamri hans,
og hengiflugin
niður í djúpið hrapa.
Hann mótar klett
sem mannshönd
kaldan krapa;
hann hvílist aldrei;
hann er enn að skapa.
F. H. Berg.
fhaldskýrnar.
i byrjun aukaþingsins í vetur
ritaði þáverandi formaður íhalds-
flokksins, Jón Þorláksson, leiðara
í Morgunblaðið, þar sem hann
skýrði frá því fyrir hönd flokks
síns,. að hann »óskaði ekki eftir *
stjórnarskiptum að svo stöddu«,
því með samvinnu milli Sjálf-
stæðisflokksins og »gætnari hluta
Framsóknarflokksins« fæst trygg-
ing fyrir því að landinu verði
stjórnað eftir stefnu Sjálfstæðis-
flokksins«, sagði J. Þ. »En sú
trygging fæst sem stendur naum-
ast með öðru mótk, sagði J. Þ.
ennfremur. Þessi samvinna átti
að vara samkvæmt orðum J. Þ.,
»þangað til Sjálfstæðisflokkur-
inn er kominn í algerðan meiri-
hluta«. Þegar svo væri komið,
þurfti íhaldið ekki lengur á
»gætnu mönnunum« að halda,
þeir áttu aðeins að vera verkfæri
íhaldsins í biii. Vitanlegt var, að
þessir »gætnu menn«, sem Jón
Þorl. talaði um, voru sömu menn-
irnir og skömmu síðar klufu sig-
út úr Framsóknarflokknum og
stofnuðu »einkafyrirtækið« í þeim
tilgangi að skaða eða helzt eyði-
leggja með öllu Framsóknarflokk-
inn. Vitanlegt var og, að Jón í
Stóradal var höfuðsmaður hins
nýja fyrirtækis og helzta sprauta
íhaldsins.
Um sömu mundir talaði íhalds-
málgagnið Heimdallur um »fús-
legt bónorð sósíalista« til Fram-
sóknarflokksins um nýja stjóm-
armyndun, sem blaðið spáir þó að
endi með vonsvikum, og þá
kvaðst Heimdallur ætla að syngja
fagnandi:
»Vesalings Hallur á Iíamri
hræðilegt naut ert þú,
að þú skulir þjást svona mikið,
og það fyrir eina kú«.
Hér talar íhaldsblaðið í líking-
um. »Vesalings I4allur« er að
sjálfsögðu Alþýðuflokkurinn, sem
þjáist mikið »fyrir eina kú«.
Þessi kýr, sem Heimdallur minn-
ist á, er látin tákna Jón í Stóra-
dal, sem kom í veg fyrir að
stjórnarmyndun tækist á samn-
ingagrundvelli þeim, er lagður
var milli sósíalista og Framsókn-
armanna. Það er eins og Heimd.
hafi vitað, hvað Jón ætlaði sér að
gera, að kljúfa Framsóknarflokk-
inn. Þess vegna líkir íhaldið hon-
um við kú, sem það hyggst að
nytja sér til búdrýginda, en sósí-
alistum til angurs og skaþraunar.
Yfir þessari búbót eru íhalds-
menn glaðir og fagnandi, en þó
óx vitanlega gleði þeirra um all-
an helming, þegar Hannes fylgdi
með og síðan Tryggvi, Halldór og
Þorsteinn Briem. Þá mun Heim-
dellingum hafa þótt hinn nýi kúa-
floti íhaldsins ærið tilkomumikill,
og þá hefir orðið að breyta fagn-
aðarsöngnum, þegar kýrnar, sem
Heimd. nefndi svo, voru orðnar
þetta margar.
En mætti nú spyrja Heimdall:
Hvar er mjólkin úr öllum þessum
íhaldskúm?
Skólamál.
(Niðurlag).
Dvöl barnanna í skólanum
verður foreldrum eða húsbændum
þeirra nokkur kostnaður. Þó má
gera hann hverfandi lítinn með
skynsamlegu fyrirkomulagi.
Börnin hafa matarfélag og gætu
lagt á borð með sér þannig, að
eitt eða tvö heimili legðu til
mjólk, önnur kjöt, slátur, jarðepli
gulrófur o. s. frv. Með því fyrir-
komulagi yrði mismunur á kostn-
aði við að fæða það í skólanum
og fæða það heima — mjög lítill.
Nú er það farið að tíðkast hér
á landi að stofna fræðslusjóði í
sveitum, sem eiga í framtíðinni
að bera allan kostnað skólahalds-
ins fyrir liönd foreldra barnanna
og sveitarfélagsins. Ritar Björn
Guðnason bóndi á Stóra-Sand-
felli í Skriðdal um hugmynd
þessa í tímaritið »Menntamál«
1928. Og í síðasta árgangi
»Menntamála« er birt skipulags-
skrá fyrir fræðslusjóð Nauteyrar-
hrepps. Er þar sagt, að sjóðinn
megi auka með gjöfum og áheit-
um.
Sjálfsagt er að stofna slíkan
sjóð í sambandi við heimavistar-
skólana. Mætti efla hann með
gjöfum til minningar um dána
vini og ættingja, og halda sam-
komur, hlutaveltur eða þ. u. 1. til
styrktar honum árlega. Skyldi þá
hlutverk hans í fyrsta lagi vera
það, að létta fátækustu börnum
sveitarinpar skólavistina með
fjárstyrk. Þegar sjóður þessi fær-
ir út kvíarnar, tekur hann smátt
og smátt meiri þátt í kostnaðin-
um við skólahaidið.
Sumir kvíða því, að börnunum
muni leiðast í heimavistarskólun-
um. Það getur vel verið, að ein-
staka barni leiðist fyrstu dagana,
meðan það er að kynnast. En það
nær heldur ekki lengra. Flest
börn, sem verið hafa í heimavist-
arskólum, kvíða því að fara það-
an á vorin. Oft þarf að koma
börnum fyrir á þeim ókunnu
heimili yfir skólatímann. Sum
þessara heimila eru barnlaus og
hafa lítinn gleðskap um hönd að
jafnaði. Samt virðast börnin una
hag sínum vel þar. Því skyldu
þau þá ekki una hag sínum í skól-
anum, innan um marga jafnaldra
í betri húsakynnum og þar sem
fleira er til skemmtunar en á fá-
mennu sveitaheimili ?
ókostir heimavistarskólanna, ef
nokkrir eru, horfa við foreldrum
barnanna og heimilum, en ekki
börnunum sjálfum. Heimavistar-
skólarnir eru byggðir fyrir börn-
in — börnin og unglingana. Það
verður hverjum að skiljast, að
börnin eru menn framtíðarinnar,
— mennirnir, sem eiga að taka
við eignum okkar og skuldum, —■
mennirnir, sem eiga að erfa land-
ið. Það bíður þeirra mikið starf
og margar skyldur. Og það er