Dagur - 26.07.1934, Blaðsíða 3

84. tbl.
DAGUR
231
að reisa nýja rafmagnsstöð fyrir
Akureyri. Samkvæmt áliti Hösk-
ulds Baldvinsonar, rafmagnsfræð-
ings, má virkja um 1800 hestöfl
við Hraunsvatn, ef hægt er að
hækka yfirborð vatnsins allt að
5 metrum. Minnsta afl Fnjóskár
og Djúpadalsár álítur hann vera
um 1200 hestöfl. Samþykkt var
að láta gera nauðsynlegar undir-
búningsmælingar, til þess að geta
gert áætlun um, hvað mundí
kosta að virkja afrennslið úr
Hraunsvatni. Benti bæjarstjóri á,
að fyrir framtíðina væri ný raf-
magnsstöð sennilega beztu at-
vinnubæturnar, því þá sköpuðust
möguleikar fyrir margskonar
nýjum iðnaði.
Samþykktar voru nokkrar til-
lögur rafmagnsnefndar, og lögð
fram skýrsla í rafmagnsmálinu
frá Nielsen endurskoðanda, sem
að því hefir unnið. Frá niðurstöð-
um þeirrar skýrslu er sagt á öðr-
um stað hér í blaðinu.
Rafveitumálið.
Fyrir nokkru kom það í ljós,
að allmikil óreiða ætti sér stað
viðvíkjandi innheimtu og reikn-
ingshaldi rafveitunnar hér í bæn-
um. Leiddi þetta til þess, að feng-
inn var löggiltur endurskoðandi
frá Reykjavík til þess að reyna
að fá botn í þetta mál, og hefir
hann undanfarnar vikur unnið að
rannsókn málsins og ýmsir aðrir
honum til aðstoðar.
Hinn 24. þ. m. lét hinn löggilti
endurskoðandi stjórn rafveitunn-
ar í té þær niðurstöður, er hann
hafði komizt að, og er aðalefni
niðurstöðunnar á þessa leið:
Rannsóknin nær yfir tímabilið
1981 til 22. júní þ. á.
Tekjur rafveitunnar fyrir raf-
orku og mælaleigu samkv. reikn-
ingsafritum í aflestrarbókum
nema:
Fyrir árið 1981 kr. 116.396,94
Fyrir árið 1932 — 114.443,77
Fyrir árið 1933 — 119,469,01
Fyrir árið 1934
1. jan. til 30. apr. — 49,150,74
Samtals kr. 399,460,46
Eru hér ekki meðtaldar tekjur
rafveitunnar af götu- og hafnar-
ljósum og ekki heldur tekjur af
eyðslu Kristneshælis, þar eð þær
hafa verið alveg sérskildar.
Samkvæmt kvittunarbók inn-
heimtumannsins hefir hann greitt
gjaldkera bæjarins innheimtar
tekjur fyrir þessi ár samtals
Eftirst. eru því
Fyrirliggjandi
árin 1931—1934
Fyrir árið 1931
Fyrir árið 1932
Fyrir árið 1933
Fyrir árið 1934
kr. 325,718,73
— 73,741,73
reikningar fyrir
nema:
kr. 1664,12
— 4924,57
— 16032,73
— 19974,61
Samtals kr. 42,596,03
En samkv. upplýsingum
mn-
heimtumannsins hafa auk þessa
verið óinnheimtir reikningar fyr-
ir hendi:
Fyrir árið 1931
Fyrir árið 1932
Fyrir árið 1933
Fyrir árið 1934
kr. 6938.11
— 4973,49
— 2084,49
— 876,12
Samtals kr. 14,872,21
Reikningar þessir, að upphæð
kr. 14,872,21, eru nú horfnir.
Tvær síðasttaldar niðurstöðu-
tölur nema þá til samans kr.
57,468,24. En þar sem óinnheimt-
ar tekjur fyrir hér umrætt tíma-
bil, samkv. því er áöur • segir,
nema kr. 73,741,73
virðist vanta — 16,273,49
sem innþeimtar hafa verið, en ó-
greiddar eru til gjaldkera bæjar-
ins.
Skýrslu sína endar endurskoð-
andinn á þessa leið:
»Ennfremur leyfi ég mér að
geta þess, að til þess að komast
að raun um, hvort hinir vantandi
reikningar hafa allir verið ó-
greiddir, verður að snúa sér til
viðkomandi viðskiptamanna«.
Þessi er þá niðurstaðan, sem
hinn löggilti endurskoðandi hefir
komizt að eftir rannsókn sína.
Full 16 þús. kr. virðist vanta af
fé því, er innheimt hefir verið.
Þó skal þess getið, að í þessari
upphæð eru innifalin eins árs
laun innheimtumannsins, að upp-
hæð 5 þús. kr. Eftir eru þá full
11 þús. kr. Hvort hér er um sjóð-
þurrð að ræða, eða þessi upphæð
er geymd í sjóði hjá innheimtu-
manni, verður ekki um sagt að
svo stöddu.
Ennfremur skal þess getið, að
niðurstaða endurskoðandans er
ekki viðurkennd rétt af inn-
heimtumanninum.
Hvarf reikninganna, sem áður
er getið, og annað er að því lýt-
ur, er undir lögreglurannsókn,
sem ekki mun lokið.
Orð oo eínilir.
íhaldsmenn segjást vera á móti
fjölgun embætta. .En þar sem
þeir eru einráðir, kemur nokkuð
annað í ljós.
íhaldsmenn eru í meirihluta í
bæjarstjórn Reykjavíkur og geta
því ráðið, hvað þar gerist. Þar
hafa þeir stofnað embætti, er,
nefnist borgarritaraembætti.
Skiptar munu skoðanir um,
hversu mikil þörf var á þessu
nýja embætti. Þessi ráðstöfun í-
haldsmanna sýnir Ijóslega, að orð
og efndir þeirra fara ekki saman.
Þeir eru ekki eftirbátar annara
að búa til stöður fyrir sína menn.
Þá hæla íhaldsmenn sér mjög
fyrir sparnað á opinberu fé, þó
að kunnir séu þeir margir hverj-
ir fyrir óhóflega persónulega
eyðslu. f því sambandi skal enn
vikið að borgarritarastöðunni.
Samkvæmt yfirlýsingum sjálfra
þeirra um spamaðaranda flokks-
ins, hefðu þeir átt að sníða
laun borgarritarans við hæfi.
Þegar ákveða skyldi laun þessa
starfsmanns, kom fram tillaga á
bæjarstjórnarfundi um að þau
skyldu vera 6 þús. kr. á ári. í-
haldinu þótti þetta of lágt, felldi
tillöguha, en samþykkti í þess
stað að árslaunin skyldu vera 9
þús. kr. Er þetta eitt d/emi meðal
margra annara um sparnað í-
haldsins a launagreiðslum, þar
sem íhaldsmenn mega sjálfir
ráða.
Orð íhaldsmanna og efndir fara
sjaldan saman.
Styrktarsfóður
Magnúsar Sigurðssonar, Grund
og konu hans, Guðrúnar P.
Jónsdóttur.
Sjóður þessi var stofnaður með
fimm þúsund króna gjöf Magn-
úsar á Grund, hinn 8. júlí 1917,
í tilefni af sjötugs afmæli gefand-
ans þann dag, og heimsókn nokk-
urra Eyfirðinga, til þess að færa
afmælisbarninu árnaðaróskir.
Er sjóðurinn eign þriggja
hreppanna innan Akureyrar,
öngulsstaða,- Saurbæjar- og
Hrafnagilshrepps.
Skipulagsskrá sjóðsins er birt í
B-deild Stjórnartíðinda íslands
árið 1918.
Samkvæmt henni er tilgangur
sjóðsins sá að örfa menn til
framtakssemi og dugnaðar í land-
búnaði, með því að veita verð-
laun fyrir ýmiskonar búnaðar-
framkvæmdir, húsabætur og
skógrækt, innan þessara þriggja
hreppa.
Verðlaun má þá fyrst veita
þegar sjóðurinn hefir aukizt um
5 þúsund krónur. Skal þá annað-
hvort ár veita þrenn verðlaun
þeim, er um þau sækja og mak-
legir teljast að dómi sjóðstjórnar-
innar: fyrstu verðlaun kr. 100.00,
önnur kr. 75.00 og þriðju kr.
50.00. Beiðni um að umsækjandi
komi til greina við úthlutun verð-
launa sé komin í hendur sjóð-
stjórnarinnar fyrir 1. janúar það
ár, er verðlaun á að veita. Þegar
sjóðurinn hefir enn aukizt um 5
þúsund kr., skal tvöfalda verð-
launaupphæðina. Þá skal og
styrkja, af vöxtum sjóðsins, fá-
tæka berklasjúklinga, sem ekki
þiggja af sveit.
Nú hefir sjóður þessi náð því
að verða kr. 10.000.00, og hafa
því á þessu ári, í fyrsta sinni,
verið veitt verðlaun úr honum.
Samkvæmt tillögum sjóðstjórn-
arinnar, og staðfesting sýslu-
manns Eyjafjarðarsýslu, hafa
þessi hlotið verðlaunin:
n 1. verðlaun: Júlíus Gunnlaugs-
son, bóndi í Hvassafelli.
2. verðlaun: Björn Jóhannsson,
bóndi, Syðra-Laugalandi.
8. verðlaun: Aldís Einarsdótt-
ir, Stokkahlöðum.
Næst verða veitt verðlaun úr
sjóðnum árið 1936.
Jón Jónatansson járnsmiður
hér í bæ er sextugur í dag.
Merkileg nýjung.
Ýmislegt hefir gerzt nú á sið-
ustu árum, sem til skamms tíma
einungis átti heima í ævintýrum
og draumórum. Hvert ævintýrið
af öðru hefir orðið að veruleika.
Þar til má nefna það, er Hljóð-
færahús Reykjavíkur nú fyrir
skömmu hóf hljóðritun og gefur
mönnum kost á að taka rödd
þeirra á plötur, annaðhvort söng
eða upplestur, gegn ekki meira
gjaldi en það, að flestum er mjög
vel kleift. Til skamms tíma hefir
þetta ekki verið hægt hér á landi,
en fengnir voru menn og áhöld
erlendis frá og þar að auki svo
dýrt, að fáum var fært.
Mjög nýlega hefir verið fund-
in upp önnur gerð á plötum, en
áður þekktist og ný aðferð við
að hljóðrita, og í stað þess að við
hér á íslandi höfum vanalega
mátt bíða nýjunganna nokkuð
lengi, hefir nú frú Friðriksson
flutt þetta hingað til landsins.
Getur nú hver sem vill gegn mjög
litlu gjaldi fengið að leika á
hljóðfæri, syngja, kveða eða tala
í plötu og fengið hana heim með
sér. Myndi það verða mörgum
kærkomin gjöf, að fá rödd ást-
vina sinna eða kunningja, sem
fjarri búa, tekna á grammófón-
plötu og geta heyrt hana með eig-
in eyrum.
Þessar nýju plötur eru taldar
mjög endingargóðar og hafa
þann mikla kost að vera ekki
brothættar. Eru þær mjög skýr-
ar, hvort sem á þeim er tal eða
söngur. Hljóðritunin fer fram í
litlu herbergi, sem til þess er út-
búið. Er áhöldunum komið fyrir
í hljóðheldum skáp í horni stof-
unnar, en sungið er eða talað fyr-
ir framan hljóðnema (mikrofon),
sem er í sambandi við áhöldin í
skápnum. Er platan tilbúin um
leið og söngnum eða upplestrinum
er lokið. Verður mörgum undar-
lega við að heyra sína eigin rödd.
Þess má geta að Hljóðfærahús-
ið heldur engu eintaki eftir af
plötunum, og eru þær algerlega
eign þess, sem hljóðrita lætur.
Mun marga, sem til Reykjavík-
ur koma, fýsa að kynnast þessari
nýjung.
»Fiskurinn á eikinni«.
Það er til gömul gamansaga um
karl, sem taldi kerlingu sinni trú
um það, að fiskarnir væru farn-
ir að hafast við í trjánum, en
hérarnir í vötnunum. Þó þetta
þyki auðvitað hin mesta fjar-
stæða, og’ tæplega segjandi nema
vitlausum kerlingum, þegar með
þarf, þá hefir þó nýlega komið
fyrir atvik suður í Ástralíu, sem
minnir á þessa sögu. Þar fundust
nefnilega ' fiskar upp um trjá-
greinar, þó ekki væri þeim það
sjálfrátt. En sagan um þetta er
þannig:
Nýlega rigndi í Geelong í Ástra-
líu. Við það er nú ekki neitt sér-
staklega sögulegt, en það rigndi
fiskum og það þótti mönnum ein-
kennilegt. Yfir tún og íbúðarhús
bónda nokkurs rigndi vatnakörf-