Dagur - 04.08.1934, Síða 1

*
.DAGUR
kemur út á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugax-
iögum. Kostar kr. 9.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. júií.
XVII. ár.
'^Afgreiðslan
er hjá JÖNI Þ. ÞÖK.
Norðurgötu 3. Talslmi 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
Akureyri 4. ágúst 1934. t
88. tbl.
Knut Hamsun
í dag er norska stórskáldið
Knut Hamsun 75 ára. Því miður
er ekki rúm í blaðinu til að minn-
ast þessa frægasta núlifandi
skálds Norðurlanda til nokkurrar
hlítar. Hann er fæddur í Lom í
Guðbrandsdalnum, og var faðir
hans farandsali, Pedersen að
nafni. Á unga aldri fluttist hann
með foreldrum sínum til Hamar-
eyjar í Norðurfirði, og settust
þau að á bændabýlinu Hamsund,
en þaðan dregur Hamsun nafn
sitt. Á uppvaxtarárum sínum
naut hann engrar skólamenntun-
ar fram yfir algenga barna-
fræðslu, en fór snemma að heim-
an og lagði fyrir sig hin sundur-
leitustu störf. ' Hann var búðar-
maður, farandsali, skósmiður,
lensmannsritari, barnakennari,
vegagerðamaður og grjóthöggs-
maður, en jafnframt þessu byrj-
aði hann þegar á æskuárum að
leggja fyrir sig skáldskap. Árið
1882 fór hann, með tilstyrk vina
og vandamanna til Vesturheims
og dvaldi þar í tvö ár. Lagði
hann þar gjörfa hönd á ýmislegt.
Meðal annars var hann vinnu-
maður á sveitabæ, fyrirlesari,
búðarmaður, kennari í sunnu-
dagaskóla i Minneapolis, og jafn-
vel aðstoðarprestur hjá norska
skáld-prestinum Kristoffer Jan-
son. Árið 1884 missti hann heils-
una og hvarf aftur til Noregs.
Settist hann þá að í Oslo og tók
fyrir alvöru til við rithöfunda-
störf, en varð lítið ágengt. Frá
þeim tíma stafar bók hans »Sult«,
er fyrst gerði hann frægan á
Norðurlöndum. Tveim árum
seinna fór hann til Ameríku aft-
Hitler M\ forseti 09
Á ráðherrafundi í Þýzkalandi á
fimmtudaginn voru samþykkt
bráðabirgðalög um að sameina
kanslara- og forsetaembættin, og
fela þau bæði Hitler. En jafn-
framt var ákveðið að þjóðarat-
kvæðagreiðsla skyldi fara fram
19. þ. m. til staðfestingar á þess-
um lögum. Skal sú atkvæða-
greiðsla fara fram eftir sömu
reglum og þjððaratkvæðagreiðsl-
an 12. nóv. í fyrra. Þýzka þingið
hefir ákveðið að jarðarför Hin-
denburgs forseta skuli fara fram
n. k. þriðjudag á ríkiskostnað.
Hefir innanríkisráðherra verið
lálí-áttræður.
ur, var um skeið sporvagnsstjóri
í Chicago, en festi hvergi rætur
og hvarf til baka 1888. Settist
hann þá að í Kaupmannahöfn,
kom »Sult« á framfæri, og var
þar með örðugleikum hans að
mestu lokið, og skáldfrægð hans
tryggð. Hefir síðan hver bókin
rekið aðra, og frægð hans sífellt
aukizt. Er enginn efi á því, að hið
eirðarlausa flökkumannslíf Ham-
suns á yngri árum hans hefir kom-
ið. honum að góðu haldi og gert
hann nákunnugan öllum stéttum
og »typum« manna, enda bera
bækur hans þess glögglega vott.
Stíll hans er afar persónulegur
og töfrandi, og víða svo ljóðrænn
að hann verkar á mann eins og
órímuð kvæði, sérstaklega í ástar-
og náttúrulýsingum hans. Hátindi
frægðar sinnar náði hann með
bók sinni »Markens Gröde«, er
hann fékk Nóbelsverðlaunin fyr-
ir. Er það talinn hinn fegursti
»óður einyrkjans« er nokkurn-
tíma hefir verið skrifaður; segir
enska skáldið H. G. Wells, að sú
bók eigi að vera höfð við hlið
biblíunnar.
Rit Hamsuns hafa verið lesin
mjög mikið af íslendingum, og
tvær af fyrri bókum hans, ástar-
sögurnar »Viktoría« og »Pan«
hafa verið þýddar á íslenzku af
Jóni Sigurðssyni frá Kaldaðar-
nesi.
Allan síðari hluta æfi sinnar
hefir Hamsun rekið búskap á
stórjörðinni Nörholm. Hann er
enn í fullu fjöri, og er síðasta
bók hans, »Men Livet Lever«,
fyrir skömmu komin út.
kaoslari Pýzkalaids
falinn undirbúningur jarðarfarar-
innar. Von Blomberg hervarnar-
ráðherrahefirfyrirskipað að allur
herinn beri sorgarmerki í hálfan
mánuö og sömu fyrirskipun hafa
allir ríkisstarfsmenn fengið. Þö
skulu allir af prússneskum upp-
runa bera sorgarbúning í einn
mánuð. Fánar blakta í hálfa
stöng um allt Þýzkaland þangaö
til jarðarförin er um garð geng-
in. Á sjálfan jarðarfarardaginn
eru allar samkomur og skemmt-
anir bannaðar, og skal þýzka út-
varpið allan þann dag helgað
minningu Hindenburgs forseta,
Bandaríkin.
Verkfall það, er flutningsbif-
reiðastjórar í borginni Minnea-
polis hófu, og minnzt var á hér í
blaðinu fyrir skömmu síðan,
stendur enn yfir. Hefir það farið
tiltölulega friðsamlega fram að
þessu, en nýskeð hafa þar örðið
töluverðar óeirðir milli verkfalls-
manna og verkfallsbrjóta. Hefir-
þetta gengið svo langt, að borgin
hefir nú verið lýst í hernaðar-
ástandi og ríkisvarnarliðið kvatt
til hjálpar.
* * %
Roosevelt forseti hefir verið í
sumarfríi undanfarandi. En
næstu daga er hans von til borg-
arinnar Portland í Oregon, en þar
hafa verið óslitnar róstur um
tíma, út af verkföllum, sem enn
eru ekki á enda kljáð. Ætlar nú
forsetinn að gera tilraun tif sam-
komulags og hefir verið hafður
mikill un/iirbúningur undir komu
hans, sérstök lögreglusveit til að
taka á móti honum og gæta hans
á meðan hann dvelur í borginni
og einnig aðrar öryggisráðstaf-
anir gerðar.
* * *
í fylkinu Michigan geysaði í
fyrradag ógurlegt stórviðri. Varð
það 10 mönnum að bana og fjöldi
manns meiddist. Talið er að
skemmdir nemi yfir milljón doll-
ara.
Haflug á Banda-
cikfunum.
Vísindamenn og aðrir hafa beð-
ið þess með "óþreyju, að hafin
yrði háloftsför sú, upp í strato-
sferuna, er flugstjórn Bandaríkj-
anna og The National Geographic
Society hefir haft í undirbúningi
í sumar. Hafði verið gert ráð fyr-
ir því, að komast 15 mílur í loft
upp, en það er töluvert hærra en
heimsmet það, er Rússar settu í
vetur.
Undirbúningur þessa flugs var
gerður af hinni mestu vísinda-
legri nákvæmni, og til þess vand-
að í alla staði, svo sem frekast
var unnt. Voru þrír menn kjörnir
til fararinnar, allir þaulvanir
flugmenn. Höfðu þeir með sér
hreyfimyndavél, radíoáhöld og
ýms sjálfvirk athugunartæki. Var
nú svo hin fyrirhugaða tilraun
gerð fyrr skömmu síðan. Hafa
þær fréttir komið af tilraun þess-
ari, að þegar loftskipið hafði náð
11 mílna hæð, rifnaðí belgurinn,
svo eigi var um áframhald hæðar-
flugsins að ræða. En er loftskip-
ið var komið niður í 8000 metra
hæð, sprakk gasbelgurinn alveg.
Var þá gerð tilraun með að nota
fallhlíf (parachute) skipsins, en
hún var í ólagi, svo það mis-
heppnaðist. Var þá gripið til fail-
hlífa, er hver einstakur flug-
mannanna var útbúinn með, og
björguðust þeir allir þrír. Um af-
drif loftskipsins og vísindalegan
árangur ferðarinnar hafa enn
engar nákvæmar fréttir komið.
'Matiessildarsamlao.
Þann 26. og 27. f. m. var á
Siglufirði stofnað Samlag ís-
lenzkra matj essíldarframleiðenda.
1 stjórn samlagsins voru kosnir:
Ásgeir Pétui’sson, Finnur Jóns-
son, Hafsteinn Bergþórsson, Ing-
var Guðjónsson og Steindór
Hjaltalín. Sótti samlagið um það
til landsstjórnarinnar að fá
einkaleyfi til sölu og útflutnings
á léttverkaðri síld þeirri, sem
framleidd verður hér á landi, eða
veidd innan íslenzkrar landhelgi.
Hefir atvinnu- og samgöngumála-
ráðuneytið veitt samlaginu þetta
leyfi, og ber því öllum framleið-
endum þessarar síldar að snúa
sér til þess um úthlutun leyfa til
sölu og útflutnings.
iBÚÐ
vantar mig 1. október.
Sfeinii Steinsen.
HÚSEIGN
til sölu á Hjalteyri.
Viggó ölafsson
Brekkugötu 6, Ak.
ÍBÚÐIR,
2—3 herbergi, óskast til
leigu frá 1. okt;
Böðvar Bfarkan.
lúseignir soiu.
Böðvar Bfarkan.
Dagve-röa'reyrarverksmiðjan er nú
fullger, og þegar tekin til starfa.
Lögregluþjónwr hafa verið ráðnir yf-
ir tvo næstu mánuði þeir Jón Bene-
diktsson og Helgi Schiöth.