Dagur - 07.08.1934, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugar-
iögum. Kostar kr. 'J.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
^Afgreiðslan
er hjá JöNI Þ. ÞOR,
Norðurgötu3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir l.dea.
Akureyri 7. ágúst 1934,
89. tbl.
XVII. ár. |
Friðarhorfur
Kyrrt má heita að hafi verið
fyrirfarandi daga í Evrópu, að
minnsta kosti á yfirborðinu. Allt
fram að þessu hafa þó verið smá-
skærur í Austurríki, milli nazista
og stjórnarhersins, og lítur út
fyrir, að byltingartilraunirnar
þar hafi verið miklu víðtækari,
en fréttir hafa á kveðið. Fjöldi
uppreistarmanna — að því er
fréttir herma yfir 3000 — hafa
bjargaö sér á flótta yfir landa-
mæri Jugo-Slavíu. Schuschnigg,
hinn nýi kanslari Austurríkis, er
talinn mjög gætinn maður, enda
var hann sérstaklega kjörinn með
það fyrir augum, því Stahrem-
berg fursti, foringi Heimvehr-
manna, sem að vísu mun hafa
haft meira innanlandsfylgi, var
álitinn ótryggari til varðveizlu
friðar, bæði innanlands og utan.
Enda þótt þannig megi segja,
að fullur friður sé í Evrópulönd-
unum í svipinn, er þó langt frá,
að útlitið sé glæsilegt, og ber
margt til þess.
Fyrst og fremst líta margir
kvíðvænum augum til framtíðar-
skipunar mála í Þýzkalandi. Hin-
denburg, hinn nýlátni forseti, og
hershöfðinginn sigursæli, hefir
verið átrúnaðargoð þjóðar sinn-
ar, og er enginn efi á því, að
hann hefir verið sá maðurinn,
sem mest og bezt ber að þakka,
að þýzka ríkið ekki hefir sundr-
azt- af innanlandsdeilum.. En nú
óttast menn, þegar hann er fall-
inn frá, að til stærri atburða
kunni að draga, ekki einungis
vegna pólitískra klofninga, held-
ur, og jafnvel frekar, vegna hins
örðuga fjárhags þýzka ríkisins.
Hefir nú gengið svo langt, að
ýms erlend verzlunarhús, er mik-
ið hafa við Þýzkaland verzlað - —
þar á meðal baðmullai-verksmi'
ur í Englandi, — hafa stöðvað
viðskipti sín við Þýzkaland, þar
til greiðslujöfnuður fæst.
Þá er ennfremur langt frá því,
að hægt sé að segja að málum
Austurríkis sé ráðið til friðvæn-
legra lykta, þó kyrrt sé þar á yf-
irborðinu. Á fyrirfarandi árum
hafa þrjú nágrannaríkin, Þýzka-
land, ítalía og Frakkland haft
nánar gætur á stefnum og
straumum í Austurríki. Það hef-
ir lengi verið draumur Hitlers að
sameina Austurriki og Þýzka-
(and,endaerþað opinberlega vitað
að ein sérstök útvarpsstöð í Þýzka-
landi hefir unnið að þvi eingöngu,
í Evrópu.
að útbreiða nazisma í Austurríki.
Að vísu hefir Hitler nú nýskeð
neitað allri hlutdeild í starfsemi
þessarar útbreiðslustöðvar og
þegar vikið útvarpsstjóranum frá
starfi sínu, en hjá því gat hann
auðvitað ekki komizt, eins og sak-
ir stóðu. Á hinn bóginn hefir
Mussolini gert allt sem hann hef-
ir getað til að fyrirbyggja sam-
einingu Austurríkis og Þýzka-
lands, og stendur enn á landa-
mærum Austurríkis með her
manna, reiðubúinn að hefjast
handa »til hjálpar Austurríki« ef
nokkrar frekari óeirðir verða.
í sjálfu Austurríki eru eðlilega
miklar æsingar og beinast þær
sérstaklega gegn Þýzkalandi.
Víða festa menn upp spjöld á
húsum og götuhornum með ó-
kvæðisorðum um Þjóðverja, er
þeir kalla »hina i'aunverulegu
morðingja« Dolfuss.
Þá • hefir Frakkland, sem á
geysimikilla fjárhagsmála að
gæta í Austurríki, stöðugt verið
á verði gegn því, að það gengi
annaðhvort ítalíu eða Þýzkalandi
á hönd. Má því með sanni segja,
að boginn sé svo spenntur, að hin
minnsta hreyfing í Austurríki
geti komið allri álfunni í bál og
brand.
Þá glæðir það ekki friðarhorf-
urnar hversu mjög stórþjóðirnar
leggja kapp á að auka flota sína,
og þá sérstaklega flugflota. Bæði
England og Bandaríkin hafa i
hyggju stórkostlega aukningu
flugflota sinna, og nýlega hefir
verið gefin 1200 millj. líra fjár-
heimild til aukningar ítalska
flugflotans. Loks má hér minnast
á hin frægu orð Stanley Bald-
wins,um að »landamæri Englands
séu við Rín«. Þessi orð hans hafa
flogið eins og eldur í sinu um all-
an heim, og vakið feikna athygli,
sem dulbúin styrjaldarhótun. Þó
skýra margir þessi orð Baldwins
á þá lund, að Hann hafi þar átt
við sameiginleg áhugamál Frakk-
lands og Englands, þannig, að
hann telji þau svo náin, að landa-
mæri Frakklands og Þýzkalands
megi í reyndinni kalla landamæri
Englands líka. Hné líka síðari
hluti ræöu hans eindregið í frið-
arátt.
Eitt huiKliael ár
eru nú liðin frá afnámi þræla-
halds í brezku samveldislöndun-
um. Var þessa víða minnzt með
samkomum og ræðuhöldum.
De VaKcra neitar.
Næstkomandi vor munu fara
fram mikil hátíðahöld í Englandi,
í tilefni af því að þá er liðinn ald-
arfjórðungur síðan Georg V.
I’retakonungur tók við völdum.
Hefir undirbúningur þegar verið
hafinn undir þessi hátíðahöld.
Forsætisráðherrum brezku sam-
veldislandanna liefir verið boðin
þátttaka og hefir De Valera, for-
seti írlands, þegar svarað og til-
kynnt að hann muni eltki sitja
hátíðahöld þessi.
Þnrrkar
i Þýxkalandi,
Útlit er fyrir stórkostlegan
uppskerubrest í Þýzkalandi vegna
þurrka, er þar hafa gengið í
sumar. úrkoma hafði verið tveim
þriðju minni en venjulega frá
maíbyrjun og fram í miðjan júlí,
og álitið að uppskera verði 20—
30% minni en í fyrra. Mun þó
stjórnin hafa í hyggju að láta
þetta ekki hafa nein veruleg áhrif
á verðlagið, og eru það vonbrigði
fyrir bændur, þar sem þeir höfðu
gert sér vonir um að uppskeru-
bresturinn yrði ekki eins tilfinn-
anlegur vegna verðhækkunar.
Bílslys aukast.
Skýrslur frá Bandaríkjunum
sýna, að bílslys hafa aukizt þar
stórkostlega síðan bannlögin voru
afnumin. Þó að bílslysum af öðr-
um ástæðum hafi sumstaðar
fjölgað nokkuð, hafa þau, er or-
sakast hafa vegna neyzlu áfengra
drykkja aukizt allt að 25% í
ýmsum borgum.
Tveir konsertar.
(Niðurl.).
Ungfrú Jóhanna Jóhannsdóttir
hafði einungis Schubert-hlutvérk
á söngskrá sinni. Fyrsti kaflinn
voru fjögur lög úr hinni rómuðu
»Meyjaskemmu«, er leikin var í
Reykjavík síðastliðinn vetur við
mikið lof og geysi-aðsókn, með
ungfrú Jóhönnu í aðal kvenhlut-
verkinu. Það er fjarri mér að á-
fellast ungfrúna fyrir að taka
þessi lög á söngskrá sína, því
vitanlegt var, að fólk hér fýsti
mjög að heyra þau — og senni-
legast hafa þau verið sæmilegur
smekkbætir í viðburðarás óper-
ettunnar. En á konsert reyndust
þau alveg gagnslaus. Bæði lög og
Það tilkynnist að Jakob Snorrason
frá Steðja andaðist 3. þ. m. að heimili
sínu Norðurgötu 31. — Jarðarförin er
ákveðin laugardaginn 11. þ. m. að
Möðruvöllum í Hörgárdal, en hefst
með kveðjuathöfn kl. 1 e. h. að heimili
hins látna,
Akureyri, 6. ágúst 1934.
Múðir »g syslkiní.
útsetningar var hið mesta úthey,
en þó tóku textarnir steininn úr.
Furðulegri smíðisgripi hefi ég
ekki heyrt. Þar »rak sig allt á
annars horn, eins og graðpening
hendir vorn«; áherzlur lags og
ljóðs stönguðust á hinum undar-
legustu víxlsporum og gekk það
sumstaðar svo langt, að ekki var
laust við að gaman yrði af, þó
að á annan hátt væri, en til var
ætlazt.
úr því ég minntist á texta,
kemst ég ekki hjá, að víkja
nokkrum orðum að textunum við
miðkafla söngskrárinnar. Þeir
voru allir þýddir á íslenzku, að
vísu miklu miskunnsamlegar, en
óperettutextarnir, en þó mjög ó-
fullnægjandi, Réttmæti lagatexta-
þýðinga, yfirleitt, er mál, sem
mjög orkar tvímælis, en er ekki
tóm að tala um hér. En þar sem
að orð og tónar eru í eins inni-
legum blóðtengslum, eins og í
þessum lögum Schuberts, er á-
reiöanlega mjög misráðið að nota
þýðingar. Væri þá miklu betra að
prenta í söngskrá, eða segja af
söngpallinum, aðalinntak kvæð-
anna, fólki til leiðbeiningar. Ann-
ars áttu báðir seinni liðir söng-
skrárinnar sammerkt í því, að
þar voru tóm úrvalslög. Lög, sem
að hvarvetna erU fastur og mik-
ilsverður liður á verkefnaskrám
hinna beztu konsertsöngvara
heimsins, karla og kvenna. En
hvað er það nú, sem gerir þau
verðugt viðfangsefni hinna beztu
listamanna? Falleg eru þau nátt-
• úrlega, yndisfögur. En sama er að
segja um ótölulegan urmul ann-
ara laga, svo fegurðin ein getur
það ekki verið. Nei, það sem að
gefur þessum hljóðlátu, fyrir-
ferðarlitlu lögum aðalgildi sitt,
eru hinar dularfullu fjarvíddir
þeirra, sem gefa rúm fyrir tján-
ingu hinna fjarskyldustu kenzla
mannssálarinnar, allt frá dýpstu
sorg til hæstu nautnar. En ef
þessir eiginleikar þeirra eiga að
njóta sín, verður listamaðurinn,
líka að leggja í þau sína innstu