Dagur - 09.08.1934, Blaðsíða 2

246
DAGUR
90, tbl.
Hvað er komið í Ijós?
Mbl. segir, að það sé nú komið
í ljós, að »bændavinirnir« hafi
haft rétt fyrir sér, þegar þeir
héldu því fram, að fulltrúi Al-
þýðuflokksins í ráðuneyti því, er
til stóð að myndað yrði síðastl.
vetur, hefði átt að ráða yfir vega-
málunum. Stóð þessi fullyrðing
»bændavinanna« í sambandi við
það að viðurkenna átti Alþýðu-
sambandið sem samningsaðila um
kaup í opinberri vinnu. Sögðu
»bændavinirnir«, að ráðherra Al-
þýðuflokksins hefði á þenna hátt
átt að semja sama sem við sjálf-
an sig um kaupið, og hefði því átt
að fá algert einræði um að ákveða
kaup í ríkissjóðsvinnu. Var reynt
að gera úr þessu mikinn úlfaþyt.
Þessari staðhæfingu »einkafyr-
irtækisins« var harðlega mótmælt
af Framsóknarmönnum, meðal
annars með yfirlýsingu frá Sig-
urði Kristinssyni, sem falið var
að mynda hið væntanlega ráðu-
neyti og gerzt mátti því um þetta
vita: Kvað - hann samningana
milli flokkanna um stjórnar-
myndun áreiðanlega hafa strand-
Einu íhaldsblaðinu (Heimdalli)
farast þannig orð 31. júlí s. 1.:
»Það er nú bezt að segja þaö
eins og það er, að þeir Sjálfstæð-
ismenn, sem bezta aðstöðu höfðu
til að sjá fyrir úrslit kosning-
anna, létu sér ekki til hugar
koma, að flokkurinn ynni hrcin-
an sigur við þessar kosningar. En
þeir væntu þess, að flokkurinn
fengi eins mikið fylgi einn, eins
og rauðu flokkarnir til samans,
og að Bændaflokkurinn hefði það
þá í valdi sínu að kosningum
loknum, hvorir tækju við stjórn
iandsins«.
Fyrir kosningarnar reyndu í-
haldsmenn og »bændavinirnir« að
hreinsa sig hvorir af öðrum. Þeir
létu svo sém á milli þessai-a
flokka væri engin taug. Fram-
sóknarmenn héldu því aftur á
móti fram, að á milli þeirra væri
leyniþráður. Af framangreindum
ummælum íhaldsblaðsins má sjá
að þetta var rétt. Blaðinu finnst
óhætt að segja það nú, eftir kosn-
ingarnar, að framsýnustu íhalds-
menn hafi vitað það fyrirfram,
að þeir ynnu ekki hreinan sigur.
En þeir bjuggust þó við að vinna
óhreinan sigur á þann veg, að
»einkafyrirtækið« gæti hjálpað
þeim til þess að smeygja svörtu
hnappheldunni á þjóðina. Þetta
heppnaðist ekki. Svartliðar fengu
ekki eins mikið fylgi eins og um-
bótaflokkarnir til samans, og
»einkafyrirtækið« fékk ekki úr-
skurðarvald um skipun lands-
stjórnarinnár. Svarta hættan er
því liðin hjá.
Ennfremur segir sama íhalds-
málgagn:
»Sú skoðun þeirra sjálfstæðis-
manna, er bezt sáu, að flokkurinn
mundi ekki vinna hreinan meiri-
að á því, ef Alþýðuflokkurinn
hefði heimtað þetta vald í sínar
hendur. Engu að síður hélt
»einkafyrirtækið« fast við sinn
keip og hamraði í sífellu á ósann-
indunum með tilstyrk íhaldsins,
þar til loks að Halldór Stefánsson
tók ósannindin aftur á fundi á
Fossvöllum í maí síðastl.
Mibl. reynir enn að hlúa að ó-
sannindum »einkafyrirtækisins«
og segir, að starfssvið Haralds
Guðmundssonar í ráðuneytinu
sanni það, að »bændavinirnir«
hafi haft rétt fyrir sér, en Sig-
urður Kristinsson skýrt rangt
frá. Með þessu er blaðið að reyna
að rótfesta þau ósannindi í vit-
und lesenda, að Haraldur Guð-
mundsson ráði yfir vegamálunum,
þó að búið sé að margtaka það
fram, að hann fer ekki með vega-
málin, heldur heyra þau undir
forsætisráðherra. Það er þvf
komið í ljós, að Sigurður Krist-
insson skýrði rétt frá, »einkafyr-
irtækið« skrökvaði og Mbl. fer
með vísvitandi lýgi.
hluta við kosningarnar, var
byggð á þeirri staðreynd, að
flokkurinn hafði afsalað sér þeim
mikla aðstöðustyrk að vera áfram
til kosninga í stjórnarandstöðu.
Þetta hafði hann gjört án þess að
fá í staðinn færi á því að gera
nokkurn skapaðan hlut til þess að
auka á sér traust þjóðarinnar«.
Þetta er lofsverð hreinskilni. f-
haldsblaðið viðurkennir réttilega,
að flokkur sá, er það styður, hafi
ekki gert nokkurn skapaðan hlut
til þess að auka á sér traust þjóð-
arinnar. Vegna þessa traustleys-
is biðu íhaldsmenn ósigur í kosn-
ingunum. Trúin á svörtu stefn-
una er óðum að dvína meðal þjóð-
arinnar.
Og enn segir sama íhaldsblað:
»Bundnir þannig á höndum og
fótum gengu þeir (þ. e. íhalds-
menn) til kosninganna«.
Kjarninn í þessum sannindum,
sem íhaldsblaðið ber á borð fyrir
lesendur sína, er í fáum orðum
sem hér segir:
íhaldsflokkurinn ætlaði að ná
völdum með tilstyrk Bænda-
flokksins. En þetta mistókst, af
því að svartliðar gengu til kosn-
inganna bundnir á höndum og
fótum og skorti auk þess traust
þjóðarinnar, þar sem þeim hafði
ekki, með Magnús Guðmundsson
í ráðherrastóli, gefist færi á að
gera nokkurn skapaðan hlut til
þess að auka traustið.
Þetta er hinzta kveðja íhalds-
ins við ráðherraútför Magnúsar
Guðmundssonar.
Aualýsiðí JEGI
K r e p p u-
I á n i n.
Mönnum er, sem von er, forvitni
á að vita hvað kreppulánunum
líður, og af því að ég hefi verið
í Reykjavík nýlega og kynnzt þar
starfi Kreppulánasjóðs, þá vil ég
biðja »Dag« fyrir ofurlitlar upp-
lýsingar um þetta.
Margir skuldaskilasamningar
fyrir lánbeiðendur héðan úr
Eyjafjarðarsýslu hafa nú verið
fullgerðir og undirskrifaðir, en
skuldabréfin hafa ekki verið und-
irskrifuð og lánin því ekki út-
borguð ennþá, og er það aðallega
vegna þess ágreinings, sem orðið
hefir um lánskjörin. Vextir af
kreppulánunum eru ákveðnir í
lögunum 4% og lánstími allt að
40 árum. Þetta skildu flestir svo,
að vextir og afborganir greiddust
með föstuni árgjölclum eins og í
Byggingar- og landnámssjóði eða
Veðdeild; af 40 ára láni hefði þá
árgjaldið orðið rúmlega 5% af
allri lánsupphæðinni. En stjórn
Kreppulánasjóðs hefir ákveðið
jafnar afborganir af lánunum,
auk vaxta; 2 /2%. af 40 ára lán-
um, 0. s. frv. Af slíku láni yrði
því fyrsta greiðsla 6 /2 % af allri
lánsupphæðinni, en færi svo lækk-
andi, eftir því sem skuldin
minnkaði og vextir yrðu minni.
Þessum lánskjörum hefir nú
verið mótmælt af ýmsum, eins og
menn hafa séð í blöðum, og
þess krafizt að jöfn árgjöld (5%)
kæmu í staðinn eins og upphaf-
lega var búizt við af flestum. —
Mun hin nýja stjórn og hafa gert
einhvern undirbúning til að koma
þessu til leiðar, með reglugerðar-
breytingu og fl. Er nú beðið með
fullnaðarafgreiðslu lánanna, þó
skuldaskilasamningur sé gerður,
eftir því, hvort breyting verður á
kjörunum. En þeir sem hafa
fengið samning og vilja ganga að
þeim kjörum, sem stjórn Kreppu-
lánasjóðs hefir ákveðið: 4% vöxt-
um og jöfnum afborgunum, geta
fengið lánin nú þegar. Er þá rétt-
ast fyrir þá, aðgera umboðsmanni
sínum í Reykjavík aðvart og fela
honum að undirskrifa skuldabréf-
iö, verður þá lánið afgreitt.
Þó menn kjósi hitt frekar, að
bíða eftir hugsanlegri nýrri á-
kvörðun um lánskjörin, þá má
vonast eftir, að þaö þurfi ekki að
verða mjög lengi úr þessu.
Bemh. Stefánsson.
ihaldið reynir að
skemmta sér.
í sorg sinni út af kosningaó-
sigri sínum eru blöð íhaldsins að
reyna að finna eitthvað upp til
að stytta sér stundir við. Nú síð-
ast eru þau að skemmta sér^við
það, að Jónas Jónsson sé ekki í
nýja ráðuneytinu. Kalla þau það
vantraust á hann frá flokki hans
og eru með yfirlýsingar eins og
fyrri um það, að J. J. sé orðinn
alveg áhrifalaus í stjórnmálalíf-
inu og pólitískt dauður.
Áður en stjórnin var mynduð,
sögðu íhaldsblöðin, að hvort sem
J, J. yrði í stjórninni eða ekki,
skyldi honum verða kennt um allt
það í stjórnarfarinu, er íhaldinu
mislíkaði; hann réði öllu, ekki
aðeins í Framsóknarflokknum,
heldur og í Alþýðuflokknum.
Ennfremur sögðu íhaldsblöðin
eftir kosningarnar, að kosninga-
sigur Framsóknarflokksins væri
unninn undir merkjum Jónasar,
og að sigur flokksins væri verk
J. J. fremur en nokkurs manns
annars. Svo mikil áherzla var
lögð á þessi ummæli um áhrifa-
vald og sigur J. J., að íhaldið feít-
letraði þau.
Nú er J. J. eftir frásögn íhalds-
blaðanna allt í einu orðinn á-
hrifalaus stjórnmálamaður, póli-
tískt dauður og »smáður foringk.
Og' allt hefir þetta skeð fyrir það
eitt, að J. J. lenti ekki í lands-
stjórninni.
I hverju er þá vantraust það og
smán fólgin, sem J. J. hefir orðið
fyrir af flokki sínum?
Allur þingflokkur Framsóknar-
manna og miðstjórn Framsóknar-
flokksins bað J. J. einum rómi að
verða forsætisráðherra í nýja
ráðuneytinu, en hann hafnaði því
boði. Það er þetta, sem íhalds-
blöðin kalla vantraust og smán
frá hendi Framsóknarflokksins í
garð Jónasar Jónssonar.
Gummistigvél
karla, kvenna og barna
af öllum stærðum
mikið úrval.
Kaupfélag Eyfirðinga.
1É& Skódeildin.

SVARTA HÆTTAI.