Dagur - 14.08.1934, Qupperneq 2

250
DAGUR
91. tbl.
föður síns, er hann varð 85
ára:
»Björt og traust er minning merk,
með ei flauzt þú hóglífs-straumnum,
en vinna kaust þú kraftaverk
kynnislaust og fjarri glaumnum.
Græðir kaun á landi og lund,
iiggja í hraunin mörkuð sporin.
Mörg var raun og mæðustund,
mjög voru launin klippt og skorin«.
í þessum línum er lýst afreks-
verkum og æfikjörum margra ís-
lenzkra bænda, sem hafa lagt
undirstöðuna að þeim hraðfleygu
framförum, er hér hafa orðið hin
síðustu ár.
Að endingu óska ég, að bæði
»nökkvarnir« og »nýju skipin«
fái góðan byr í kring um allt ís-
land. Þau eiga það skilið.
Eirílcur Sigurösson.
eftir Pál H. Jónsson.
Það er til lítils sóma, en satt
samt, að bezta safnið af kórlög-
um fyrir ósamkynja raddir skuli
hafa komið út fyrir einum
mannsaldri eða meira. Á ég þar
yið Jónasar Helgasonar heftin
svoköiluðu. Á sínum tíma var út-
gáfa þessara hefta stórmerkileg.
Lögin prýðilega valin, og þau
verkuðu eins og gróðrarskúr á
hina blundandi krafta þjóðarinn-
ar. Enn má heyra gamla menn,
sem þá voru ungir, tala með
hrifningu og takast alla á loft, er
þeir minnast þess, er þeir fyrst
voru að læra hin gullfallegu lög.
En síðan hefir harla fátt verið
um sönglagasöfn. Söngbók Temp!-
ara er að vísu enn víða til; í
henni eru mörg lög úr hinum
fyrri heftum og nokkur ný. Þá
gaf Jón Laxdal út hefti, Sigfús
Einarsson og einhverjir fleiri.
Um allt þetta er mikið gott að
segja. útgáfa þessa alls hefir
gert þjóðinni meira og minna
gott, og hún stendur í þakkar-
skuld við þá, sem að þessu hafa
unnið. En sá einfaldi hlutur hef-
ir gerzt, að þjóðin er orðin þreytt
á aö syngja sömu lögin nú og
fyrir 50 árum. Þess vegna er
það, að söngkennari við sam-
skóla, sem ætlar að æfa blandað-
an kór, þarf að leita með logandi
liósi í þessum söfnum til þess að
finna lög, sem sú æska, er nú
sækir skóla landsins vill syngja,
minnsta kosti í þeim búningi sem
þau eru. Og það að hún vill ekki
syngja þau, er ekki af neinum
fordómi. Ekki vegna þess að þau
séu gömul, heldur aðeins að henni
leiðast þau, hún er ekki hrifin af
þeim- Að því getur hún ekki gert.
Ef til vill get ég skýrt þetta nán-
ar með dæmi frá minni eigin
reynslu. Ég læt fólkið syngja al-
kunn smá lög, t. d. Man ég græn-
ar grundir og Hve sæl, ó, hve
sæl. Bæði þessi lög eru gullfalleg,
Beztu cigaretturnar í 20 st. pökkum, sem kosta kr. 1.10
eru
Commander
Westminster Virginia
cigarettur
Pessi ágæta cigarettutegund fæst ávalt í heildsölu hjá
Tóbakseinkasölu rikisins.
Búnar til af
WestmiDSter Tobacco Contpaiy Limited.
London.
Þau eru bæði sæmilega raddsett
með sterkum hljómum og falleg-
um röddum, og raddirnar fylgj-
ast allar að. Þessi lög leiddist
fólkinu að syngja. Það er búið að
heyra þau rauluð frá barnæsku,
það ber ekki á móti því, að þau
séu falleg, en það hefir ekki gam-
an af að syngja þau. Það lærir
þau af skyldurækni og hlýðni og
það vandar sig að syngja, en yfir
söngnum er þreyta en ekki á-
nægja. Hann gengur illa.
Svo fæ ég lag frá Björgvin tón-
skáldi Guðmundssyni á Akureyri.
Það er að vísu fallegt lag. Hvort
það er fallegra en hin lögin, sem
ég nefndi, læt ég ósagt, en það er
allt öðruvísi. Allar ráddirnar
fylgjast varla nokkurntíma að, og
stundum fylgir engin annari.
Lagið er hið virkilega kórlag og
leikið undir á hormóníum. Ég
fjölrita allar raddirnar og hver
nemandi fær blað, sem hann
syngur af. Nú byrjar nám, sem
er þó fyrst og fremst starf. Allir
vinna af óblandinni gleði og
fyllsta áhuga. Þarna er viðfangs-
efni, sem heimtar að allir leggi
sig fram. Vegna þess að hver
rödd fer sína eigin götu, reynir
miklu meira á sjálfstæöi hennar
og persónuleika. Kórinn verður
ekki vél, sem settur er á stað og
stjórnað, án þess að persónuleiki
einstaklinganna njóti sín nokkuð,
heldur hópur starfandi pilta og
stúlkna í náinni, skipulagsbund-
inni samvinnu. Þarna kom lag í
allt öðrum stíl en áður hefir tíðk-
azt hér, lag sem fólkið hafði
fyllstu ánægju og gleði af að
syngja- Það kostaði vitanlega
nokkra áreynslu að koma fólkinu
til að trúa því, að það gæti sung-
ið þetta. Yfirleitt er það venjan,
að ef menn sjá lag, þar sem radd-
irnar ganga á misvíxl, þá fyllast
menn ótta og skelfingu og halda
að það sé einhver ógnar galdur að
syngja þetta. Þetta er mesti mis-
skilningur. Hvort erfitt er eða
létt að syngja lögin fer ekki að-
allega eftir því, hvort raddirnar
fylgjast að eða ekki. Enda kom-
ust nemendur mínir fljótt að
raun um það.
Ef að kórsöngur á hér nokkra
framtíð í skólum og utan þeirra,
verður hið allra bráðasta að ráða
bót á þessari vöntun um, að ein-
rnitt sá stíll, sem var á lagi
Björgvins Guðmundssonar, sem
ég var að tala um áðan, hinn svo-
kallaði pólífón eða kontrapunkt-
ískur stíll, sem svo að segja öll
æðri tónlist byggist á, á að verða
sunginn í skólunum. Fyrst og
fremst vegna þess að fólkið vill
syngja hann, og svo vegna þess
að hann opnar leið til að skilja
æðri tónlist. Meðan þjóðin þekkir
ekki og skilur ekki annan stíl í
söng en þann, sem birtist í lög-
um eins og Man ég grænar grund-
ir, Norður við heimskaut og Hvað
er svo glatt, þó allt séu þetta
falleg lög, en hefir ekki hugmynd
um fullkominn kórlagastíl með
eða án undirleiks, er ekki við
öðru að búast, en að hún skrúfi
fyrir útvarpið, þegar listamenn
hennar leika symfoniur Beetho-
vens. Æskan þarf ekki í héraðs-
eða gagnfræðaskóla til þess að
læra »Eldgamla ísafold og ó, fög-
ur er vor fósturjörð. Hún hefir
lært þau fyrir löngu, þá í barna-
skólunum, ef ekki vill betur til.
Og héraðs- og gagnfræðaskólar
eiga ekki að endurtaka barnalær-
dóminn, ef annars er nokkur
kostur, heldur auka við hann-
Bækur Meuningarsjóðs.
Land og lýöur. Drög' til
íslenzkra héraðslýsinga.
Samið hefir Jón Sigurðs-
son, Yztafelli. Rvík 1933.
Þetta er mikið rit og allvanda-
samt, ef þess á að vera fullkom-
lega gætt, að ekki slæðist óná-
kvæmni eða missagnir inn í. Er
vitanlega torvelt, að sigla, í þvi
efni, fyrir öll sker, því að víða er
farið yfir óruddan akur, og
hvergi til tæmandi héraðslýsingar
á landinu áður. Hygg ég þó aö
höf. hafi komizt furðulega vel frá
þcssu og megi bókin í öllum aðal-
atriðum teljast sæmilega ábyggi-
leg. Hefir hann að vísu stuðzt
allmikið við Ferðabók Þorvalds
Thoroddsens og að líkindum að
nokkru við óprentaðar sóknalýs-
ingár á Landsbókasafninu, en
þess má þó glöggt sjá merki, að
höfundurinn er sjálfur víðförull
um landið og skýrir víða frá sem
sjónarvottur. Verða lýsingarnar
fyrir það yfirleitt mjög skil-
merkilegar og greinargóðar, rit-
aöar á fallegu og lipru máli, og
er ánægjulegt að fylgjast með
höf. sveit úr sveit. Fylgir hann
þeirri reglu, eftir að hafa gefið
stutt yfirlit um landið í heild, að
fara með byggðum hringinn í
kring um landið og lýsa fyrst
hverrisveitallnákvæmlega og gefa
síðan stutt yfirlit yfir héruðin.
Fæst fyrir þetta gleggri yfirsýn
um staðhætti alla, sveitareinkenni
og afstöður en títt er í íslands-
lýsingum, og er rit þetta hand-
hægt aðgöngu fyrir alla þá, sem
kynnast vilja landi og þjóð. Er
það tekið saman með líku sniði
og ferðahandbækur tíðkast er-
lendis og mætti koma að ágætu
gagni fyrir ferðamenn, ef fylgt
hefðu landabréf hverri byggðar-
lagslýsingu. úr þessu mætti bæta
í síðari útgáfum af bókinni, ef
Sunnudaginn 12. ágúst and-
aðist á heilsuhælinu í Kristnesi
dóttir okkar, Anna Soffía Jóns-
dóttir. Jarðarförin er ákveðin
mánudaginn 20. ágúst og hefst
með húskveðju á heimilinu kl.
12 á hádegi.
»
fóhanna Asgrímsdóttir.
fón Einarsson.
Til Bngulsstaðatirepps.
Fyrri hluti útsvara féll í
gjalddaga 15. júlí s. 1. Verð ég
að biðja þá, er engin skil hafa
gert, að greiða nú hið allra
fyrsta og eigi síðar en þann
25. þ. m.
Ytri-Tjörnum 13. ágúst 1V34.
Kr. H. Benjamínsson.
hún reynist vinsæl, sem full á-
stæða er til að ætla, og væri þá
ef til vill æskilegt, að sníða hana
enn meir að því hlutverki, að
vera ferðamönnum leiðarvísir um
fagra og merka s'taði, jafnframt
því, sem hún gæfi gagnfróðlegar
upplýsingar um landið í heild.
Slíka bók hefir oss alltaf vant-
að og kemur Land og lýður Jóns
í Yztafelli þar í góðar þarfir, þó
að hún viröist ekki beinlínis vera
samin með þetta fyrir augum.
Þakkir á hann samt skyldar fyrir
bókina og má það heita rösklega
gert af íslenzkum bónda, að
skrifa slíka bók í tómstundum
sínum frá fjárhirðingu og öðrum
margháttuöum heimilisstörfum.
Bókin er fullar 300 bls. á stærð
i stóru átta blaða broti, með ítar-
legri nafnaskrá, uppdrætti af
Reykjavík og fjölda ágætra ljós-
mynda af fögrum stöðum um
land allt.
Benjamín Kristjánsson.
Þann 11. þ. m. höfðu verið saltaðar
á öllu landinu 126,346 tunnur síldar,
þar af 93,739 tunnur á Siglufirði,
21,677 tunnur á Eyjafirði, 7,110 tunn-
ur á Sauðárkrók og 3,820 tunnur á
Ingólfsfirði.
Ritstjóri Ingimar Eydal.
Prcntsmiðja Odds Björnssonar.