Dagur - 16.08.1934, Blaðsíða 4

256
DAGUR
93. tbl.
nema sem beitiland. En nú sé ég,
aö þarna eru lífsmöguleikar ótelj-
andi æskumanna í framtíðinni,
kynslóö fram að kynslóð, æsku-
manna, sem annars verða að flýja
frá hinum lokuðu auðsuppsprett-
um og lifa lífi sínu oft á tíðum í
vonlítilli baráttu við atvinnuleysi
og skort. Það »los» og léttúð, sem
talað er um hjá unga fólkinu nú
á tímum, er í innsta eðli sínu þrá
eftir lífshlutverki, það er þrá eft-
ir betra og fullkomnara lífi. Al-
varan við þetta los er ekki í því
fólgin, að það sé svo hættulegt í
eðli sínu, þá fyrst kemur alvaran
og hætturnar til greina, þegar við
erum ekki menn til að skapa unga
fólkinu skilyrði til að lifa því lífi,
sem það í raun og veru þráir. Sú
kynslóð, sem nú er að taka við
hita og þunga dagsins, hefir feng-
ið annað uppeldi, en hin, sem er
að skila af sér. Hún hefir lifað
við meira meðlæti á flestum svið-
um og gerir því aðrar og hærri
kröfur til lífsins, og er það að
ýmsu leyti gleðiefni. Því það er
meiri menningarvottur en að gera
engar kröfur, gera sig alltaf á-
ánægðan með það, að láta gömlu
söguna endurtaa sig, eins og
Skúli hertogi í »Kongsemnerne«
Með þessu verðum við að
reikna, þegar við ætlum að
byggja upp framtíðarmöguleika
hinnar ungu kynslóðar. Félags-
og gleðiþrá unga fólksins er ekki
bundin við kaupstaði og sjávar-
þorp, þessvegna má sameina það
hvorttveggja jarðyrkjustörfum
úti í hinu gi'óandi lífi sveitanna
íslenzku, og þessvegna er tillagan
um samvinnubyggðir sveitanna
viturlegasta og glæsilegasta tillag-
an, sem fram hefir komið til þess
að stöðva flótta unga fólksins úr
sveitinni, og gera því mögulegt að
eignast heimili og skapa sér at-
vinnu. Og ég vona að hér líði sem
skemmst á milli orða og athafna.
Eg gat um það hér að framan,
að hingað til hefði samvinnufé-
lagsskapurinn fyrst og fremst
látið atvinnu- og viðskiptamálintil
sín taka, en ég minntist einnig á
það, að við stæðum að mörgu
leyti á merkilegum tímamótum.
Heimsstyrjöldin og heimskreppan
hefir verið þjóðunum harður
skóli, okkur íslendingum einnig,
þótt utarlega höfum staðið í eld-
inum. Út úr þeim skóla hafa
þjóðir og einstaklingar komið
með ný viðhorf, nýtt mat á verð-
mætum, og sú reynsla hefir þá
leitt aftur að þröskuldi þess tíma,
er hefir manngildi einstaklingsins
að verðmæti fyrir menningu sína
og framtíðarvonir, og þegar svo
er komið, verður félagshreyfing
eins og samvinnuhreyfingin að
beina starfi sínu inn á nýjar leið-
ir; inn á svið uppeldismálanna,
andlegu málanna, og ýmislegt
bendir nú til þess, að hún sé nú
þegar farin að skilja þetta hlut-
verk sitt.
Eitt af fyrstu og stærstu spor-
unum, sem stigin hafa verið í
þessa átt, er stofnun »Menning-
arsjóðs« Kaupfélags Eyfirðinga
síðastliðinn vetur. Það er fyrsti
merkissteinninn þe?sa merka

Riffilskotin
eru komin aftur.
Kosta nú aðeins kr. 0.95 pakk-
inn gegn staðgreiðslu.
Járn- og Olervörudeild.
samvinnufélags á hinni nýju leið
og munu fleiri á eftir fara. í
reglugerð fyrir sjóðinn segir svo:
»Tilgangur sjóðsins er að halda
uppi fræðslu í félags- og sam-
vinnumálum, og veita fjárhags-
legan stuðning ýmsum menning-
ar og framfarafyrirtækj um á fé-
lagssvæði K. E. A.«.
Þessi sjóðstofnun er djarflegt
spor og markar tímamót í sögu
samvinnuhreyfingarinnar á ís-
landi.
Fyrsta fjárveitingin úr sjóðn-
um er til sjúkrahússbyggingar á
Akureyri, og mun það allra
manna mál, að því fé sé vel var-
ið, en ekki þætti mér ólíklegt að
sjóðurinn ætti eftir að veita ýms-
ar fjárupphæðir til þess að koma
í veg fyrir sjúkdóma í framtíð-
inni, svo sem stuðla að bættu lík-
amsuppeldi á ýmsan hátt, og þá
ekki síður að. almennu uppeldi,
sem hiklaust má telja grundvöll-
inn undir velfarnaði og framtíð-
arhamingju þjóðarinnar, og ekki
efast ég um, að uppeldisstofnan-
ir á félagssvæðinu, hverju nafni
sem nefnast, teljist til þeirra
menningarfyrirtækja, sem sjóð-
urinn telur sér skylt að styrkja
eftir getu. En um leið og sam-
vinnufélagshreyfingin hverfur
inn á þessar nýju leiðir, þarf
samvinnufræðslan einnig að halda
inn á nýjar leiðir. Ekki aðeins
binda sig við atvinnu- og við-
skiptamál, heldur hvíla á grund-
velli þeirrar staðreyndar, að fé-
lagsþroski og félagslegar dyggð-
ir eru í tölu þeirra vígðu þátta,
sem hamingja þjóðarinnar hvílir
á. Samvinnufræðslan á að vera
fræðsla um drengskap og réttlæti,
fræðsla um skyldu og hlutverk
einstaklinganna í þjóðfélaginu
sem smærri félögum, fræðsla um
gildi samtakanna og samvinnunn-
ar á öllum sviðum. Ef að uppeldi
og menntamál þjóðanna dragast
aftur úr tækninni á hinu vélræna
sviöi, geta vélrænar framfarir
orðið mannkyninu hefndargjöf,
þess vegna verður takmarkið að
vera í framtíðinni: Manngildi og
félagsþroski fyrst, vélræn og
verkleg menning þar næst.
Við skulum setja metnað okk-
ar í það í framtíðinni að veita
öllum okkar æskumönnum heil-
brigt og gott uppeldi, þá mun allt
hitt, sem við óskum, koma af
sjálfu sér. — Þetta er stórfeng-
legasta samvinnumálið okkar.
28. júlí 1934.
Hannes J. Magnússon.
REYKIÐ
J. GRUNO’S
ágæla liollenzka reyklobak.
VERÐ:
AROMATISCHER SHAG kostar kr. 0,90 1/20 kg.
FEINRIECHENDER SHAG — - 0,95---
Fœst í öllum verzlunum.
r
Saumavélarnar
111 SQVARXA og
JUNO
eru áreiðanlega beztar.
Samband fsl. samvinnufélaga.
L J
Ritstjóri Ingimar Eydal, Prentsmiöja Odds Björnssonar,