Dagur - 30.08.1934, Blaðsíða 2

270
DAGUR
99. tbl.
íhaldsmenn og kommún-
isfar sammála.
Peir bölsótast í sameiningu út af verðhækk-
un á vindlingum og afnámi varaiögreglu.
Ein af ráðstöfunum nýju
stjórnarinnar er ofurlítil verð-
hækkun á vindlingum. Nemur sú
hækkun V2 eyri á vindling.
Út af þessari ráðstöfun ætla
kommúnistar og forystumenn í-
haldsins í Reykjavík að rifna af
reiði. Myndi þeim ekki hafa orð-
ið meira hverft við, þó sprengi-
kúlu hefði verið varpað niður í
höfuðborgina.
fhaldsmenn eru sjóðandi hrædd-
ir um, að sundhöllin í Reykjavík
muni njóta góðs af þessari lítil-
fjörlegu verðhækkun á vindling-
um. Kemur þannig í ljós, að þeim
er miklu annara um vindlinga-
reykingar en framgang eins
helzta menningarmáls höfuðstað-
arins og raunar alls landsins.
»Verklýðsblaðið« segir, að
verðhækkun á vindlingum komi
»harðast niður á fátækum verka-
lýð«. f augum blaðsins er þessi
1/2 eyris verðhækkun á vindlingi
að sjálfsögðu einn liðurinn í
»hungurárásum« gegn verkalýðn-
um.
Segjum, að fátæk hjón eigi
þrjú börn. Samkvæmt umhyggju
kommúnistablaðsins fyi’ir reyk-
ingum fátæklinganna má gera ráð
fyrir, að það ætli hverjum í fjöl-
skyldunni 2 vindlinga á dag. Yfir
árið þýðir þetta 17 kr. aukin út-
gjöld. En nú gæti verið spurning
um, hvort börnin biðu skaða við
það að vera alveg án vindlinga-
reykinga. Væri nú það ráð upp
tekið, að börnin hættu að eyða
peningum sér til heilsuspillis, þó
foreldrar þeirra Ieyfðu sér það,
þá yrðu auknu útgjöldin ekki
nema 7 kr. á ári. Að sjálfsögðu
mætti verja þeim peningum til
einhvers þarfara en vindlinga-
kaupa. Kemur þá tvennt til
greina, ef fátæku hjónin vildu
vera laus við aukin útgjöld af
þessum sökum, annaðhvort að
spara vindlingareykingar sínar
um það, er verðhækkuninni nem-
ur, ellegar þá hitt, sem væri allra
snjallast, að láta verðhækkunina,
þó lítil sé, kenna sér að hætta
með öllu þeim heimskulega ósið
að reykja vindlinga.
Annars verður það að teljast
ajgerlega rétt stefna að skatt-
legjgja óþarfa nautnafýsn manna
í tvennum tilgangi, fyrst með það
fyrir augum að halda henni í
skefjum og í öðru lagi til þess að
láta hana skapa mótvægi gegn
spillingu þeirri, er henni fylgir,
með aukinni heilbrigði og þroska
almennings og þá alveg sérstak-
lega æskulýðsins. Það væri því
vel til fundið að láta gróðann af
hækkuðu verði vindlinganna flýta
fyrir framkvæmdum í sundhall-
armálinu, þó íhaldsmönnum finn-
jst það óbærileg kyöl, - •
Þá bölsótast bæði íhaldsmenn
og kommúnistar yfir afnámi
varalögreglunnar. Hún er nú bú-
in að kosta ríkissjóð fast að
hálfri milljón króna og lítið eða
ekkert sýnilegt gagn að henni.
Hefði ekki verið nær að verja því
fé til eflingar atvinnulífinu í
landinu? Kommúnistar halda því
fram, að afnám varalögreglunn-
ar sé dulbúin hungurárás á verka-
lýðinn, af því að föst lögregla
kaupstaðanna sé ekki lögð niður.
Auðvitað er þetta ekki annað en
ven j ulegur kommúnistaþvætting-
ur. Hvað myndu kommúnistar
Á undan bæjarstjórnarkosning-
unum í vetur staðhæfði Jón Þor-
láksson borgarstjóri, að Reykja-
víkurbær væri prýðilega staddur
fjárhagslega. íhaldsmenn hefðu
stjórnað málefnum hans svo ein-
staklega vel. Þessa fræðslu um
blómstrandi fjárhagsástand
Reykjavíkur undir stjórn íhalds-
ins veitti J. Þ. í gegnum útvarpið.
Aftur á móti hafa stórlaxar í-
haldsins í Reykjavík haldið því
fram, að ríkið væri alveg á helj-
arþröminni vegna óstjórnar og
of mikillar eyðslu Framsóknar-
flokksins til margvíslegra um-
bóta í landinu.
Nú hefir komið fyrir atvik, er
bregður skýru Ijósi yfir þessar
fullyrðingar J. Þ. og flokksmanna
hans.
Á yfirstandandi ári var áætlað
fé til atvinnubóta í Reykjavík
450 þús. kr. Þriðjungur þeirrar
upphæðar átti að greiðast af
tekjum bæjarsjóðs á árinu, þriðj-
ungur tekinn að láni og þriðjung-
ur greiddur sem framlag úr rík-
issjóði.
Samkvæmt þessari fyrirætlun
sneri borgarstjóri sér fyrir hönd
bæjarstjórnar til bankanna og
bað um atvinnubótalán. En þá
bregður svo við, að bankarnir
setja þar þvert nei fyrir. Fyrir
nokkrum mánuðumvarReykjavík-
urbær að sögn Jóns Þorlákssonar
afbragðs vel stæður vegna fyrir-
myndarst j órnar íhaldsmeirihlut-
ans. Nú fær sami bær blákalda
neitun um atvinnubótalán. Þá
voru góð ráð dýrmæt. Og ráðið
úr þessum vandræðum var aðeins
eitt fyrir höndum: Borgarstjóri
varð að krjúpa að fótum ríkis-
stjórnarinnar og biðja hana að
ganga í málið og útvega bænum
lán.
Atvinnumálaráðherrann brást
sjálfir gera, ef þeim tækist með
byltingu að ná yfirráðum í land-
inu? Enginn vafi er á því, að
þeirra fyrsta verk yrði að setja
á stofn sterka lögreglu til vernd-
ar byltingarsigri sínum og hinu
kommúnistiska harðstjórnarfyrir-
komulagi.
Forkólfar íhaldsins vilja láta
kosta miklu fé til varalögreglu,
svo að þeir séu í sem minnstri
hættu vegna tilhneigingar sinnar
til kúgunarráðstafana á hendur
verkalýðnum.
Þannig fallast þessir tveir and-
stæðu flokkar í fremur óviðfelld-
in faðmlög um ýms málefni, þó
að viðhorf þeirra til málanna séu
næsta ólík. í þessum afkáralegu,
pólitísku faðmlögum kyrja þeir í
sameiningu sorgaróð sinn yfir
vindlingi, sem hækkað hefir í
verði um hálfan eyri, og yfir af-
námi dýrrar varalögreglu, sem
haldið hefir verið uppi ólöglega
og gert lítið gagn.
vel við þessu og tókst að útvega
bænum 100 þús. kr. lán og vil-
yrði fyrir 50 þús. kr. láni síðar.
En það skilyrði setti ríkis-
stjórnin, að lánsfénu og fram-
lagi ríkissjóðsins til atvinnubóta
yrði varið beint til atvinnubóta,
en ekki til endurgreiðslu á því,
sem bærinn hefir varið til at-
vinnubóta áður. Við þessu skil-
yrði bregðast íhaldsmenn illa, og
blöð þeira hrópa um það, að þetta
sé skipulögð árás á Reykjavík og
að nú eigi að leggja bæinn í
rústir.
Þó svona erfiðlega gangi fyrir
íhaldsmönnum um útvegun láns-
fjár til atvinnubóta í Reykjavík,
og að ríkisstjórnin hafi orðið að
koma þar til bjargar., þá hafa
þeir samt haft ráð á að stofna
utan allrar áætlunar 6 ný hálaun-
uð embætti handa pólitískum
vikapiltum sínum síðan um bæj-
arstjórnarkosningarnar í vetur,
og auk þess þykjast þeir hafa ráð
á að halda á bæjarins kostnað
dýra varalögreglu.
Andvarp íhaldsins.
Mikinn úlfaþyt hafa íhaldsblöð-
in gert að nýju ráðherrunum, en
aðallega þó og mest að Hermanni
Jónassyni. Er að honum beint
þeim kvikindislegustu og fúl-
mannlegustu lygaskömmum, að
furðu gegnir að nokkurt blað
skuli bera slíkt á borð fyrir les-
endur sína. En þegar vel er að
gáð kemur í ljós, að allt þetta
illyrðaskraf íhaldsmanna er ekk-
ert annað en andvarp reiðra
greyja, sem vita að áhrif þeirra
eru að deyja út í íslenzkum
stjórnmálaheimi. X.
Lögrétta,
1. hefti þessa árs, er nýkomin
út. Efni hennar er þetta:
Um v íöa veröld (V. Þ. Gísla-
son). 1. desember (Gísli Sveins-
son). Hallig Súderoog (Þorst. Jó-
sefsson). Háskólinn (Alexander
Jóhannesson). Slysatrygging rík-
isins (Halldór Stefánsson). Menn
sem ég man. — Grímur Thomsen
(Sig. Sig. frá Amarholti). Páll
ólafsson (Þorst. Gíslason). María
Guðsmóðir (Sígurjón Friðjóns-
son). Sigurðar kviða Fáfnisbana
(Sigurjón Friðjónsson). Hrafn-
inn eftir E. A. Poe (í þýðingu
Sigurjóns Friðjónssonar). And-
varp (kvæði eftir Jón G. Sigurðs-
son). Bókmenntabálkur Lögréttu.
Við lok síðustu áramóta var mann-
fjöldinn á öllu landinu 113,353 manns,
en í lok ársins 1932 var hann 111,555
manns. Fjölgun því 1798, eöa 1.6% og
er það svipað og að undanförnu.
í lok ársins 1933 voru alls í Reykja-
vík 31,689 íbúar, á Akureyri 4,243,
Hafnarfirði 3,748, Seyðisfirði 990, ísa-
firði 2576, Siglufirði 2,330, Vestmanna-
eyjum 3,462 og í Neskaupstað 1098.
(Hagstofan).
Þetta eru mennirnir, sem töldu
sig eina hæfa til að rétta við fjár-
hag ríkisins við alþingiskosning-
arnar.
m®
nniwBmniinm!
Glo-Coat
gólfáburður er
kominn aftur.
Kaupfélag Eyfirðinga,
Nýlenduvörudeild.
SiiillllliiiiiiHmiiiiB
Reykjavíkurbæ neitað um lán.
Rikisstjórnin verður að koma til hjálpar.