Dagur


Dagur - 18.10.1934, Qupperneq 3

Dagur - 18.10.1934, Qupperneq 3
120. tbl. DAGUR 327 ingi vara og sölu erlends gjald- cyris. 13. Toll- og löggæzla kr. 50.- 000.00. Þessi hækkun á liðnum er beinlínis til leiðréttingar sam- kvæmt reynslu um þennan kostn- að. Er síður en svo, að tollgæzla megi minnka frá því, sem nú er. Er full þörf á að hún verði bætt víða á landinu og getur því ekki til mála komið að setja þennan lið lægra en hann hefir reynzt undanfarið. 14. Kostnaður við Alþingi kr. 25.000.00. Hækkun þessi á áætl- uðum kostnaði við Alþingi er sett í samræmi við reynslu undanfar- inna ára. Hinsvegar hefir þess verið vænzt, að kostnaður við fjölgun þingmanna myndi vegast upp með styttra þinghaldi þar sem fjárlög eru nú afgreidd í sameinuðu þingi. 15. Kostnaður við milliríkja- samninga kr. 18.500.00. Þetta er nýr liður á fjárlögum, en þó að- eins leiðrétting, því undanfarið hafa árlega verið greiddar háar upphæðir í kostnað við slíka samninga; og vafalaust verður einhver kostnaður árlega vegna samninga við önnur ríki. Get ég þess hér til dæmis, að 1932 voru greiddar tæpar 30 þús. krónur i slíkan kostnað og 1933 um 36 þús. krónur. 16. Framlag’ til Ellistyrktar- sjóða kr. 25.000.00. Hækkun þessi er leiðrétting vegna ákvarðana Alþingis um að hækka tillagið til sjóða þessara. 17. Framlag til sjúkrasamlaga kr. 18.000.00. Um hækkun á þess- um liö er hið sama að segja. 18. Sakamálskostnaður kr. 20.000.00. Á þessum lið er um leiðréttingarhækkun að ræða samkvæmt reynslu undanfarinna ára. 19. Kostnaður við vinnuhælið á Litla-Hrauni kr. 15.000.00. — Hækkunin er gerð einungis til leiðréttingar. Reynslan hefir sýnt að of lágt hefir verið áætlaður kostnaður við stofnun þessa. 20. Kostnaður við skattanefnd- ir kr. 15.000.00. Kostnaður þessi hefir verið of lágt áætlaður und- anfarið og ei' liðurinn hækkaður um þessa upphæð til leiðrétting- ar. — Aðrar hækkanir af þessu tagi og nýir liðir óhjákvæmilegir nema lægri upphæðum og því ekki talið sérstaklega hér með. Samkvæmt því, sem nú hefir ver- ið rakið var stjórnin bundin við að hækka útgjöld fjárlaganna um nálægt V/2 milljón króna eða að öðrum kosti áætla vísvitandi of lágar upphæðir fyrir þessum útgjöldum og blekkja með því bæði sig og Alþingi. Hækkun framlaga til verklegra framkvæmda og atvinnnveganna. Þá kem ég að hækkunum stjórn- arinnar á framlögum til verk- legra framkvæmda og til atvinnu- veganna. Eru þessar helztar: X. Aukið framlag til nýrra vega kr, 48.000,00, 2. Til bygginga og endurbóta á skólum kr. 80.000.00. 3. Framlag. til verkfærakaupa- sjóðs ’kr. 65.000.00. 4. Aukið framlag til bygginga verkamannabústaða kr. 100.000. 5. Aukið framlag til Bygging- ai’- og landnámssjóðs kr. 100.000. 6. Aukið framlag til hafnar- gerða kr. 40.000.00. 7. Aukið framlag til vitabygg- inga ki\ 16.000.00. 8. Aukið framlag til nýrra símalína kr. 30.000.00. 9. Aukið fi’amlag til atvinnu- bóta kr. 200.000.00. Þar af kr. 100.000 til stofnunar nýbýla. 10. Kostnaður við skipulagn- ingu afurðasölunnar ki’. 20.000.00. Kækkanir. Helztu lækkanir stjórnarinnar, sem koma hér á móti eru þessar: Lækkun á styrk til Eimskipa- félagsins kr. 100.0000.00. Launalækkanir vegna dýrtíðar- uppbótar á laun yfir 4000 kr. og burtfelling uppbótarinnar á laun yfir 4600 krónur kr. 70.000.00. Ilækkanir að frádregn- mii lækkuiium. Þannig leggur stjónxin til, að framlög til verklegra fram- kvæmda hækki um sem næst 700.000 krónur, en hækkanir stjórxxarinnar að frádregnum lækkunum hexxnar íxema sem íxæst 500.000 kr. Er rétt að taka það fram í þessu sambandi, að á fjár- lagafi’umvarpinu eru um kr. 110.000.00 ætlaðar til greiðslu vaxta og afborgana af lánum til vega- og brúargerða, sem tekin hafa verið undanfai’iix ár og er geta ríkissjóðs til framlaga til verkíegra framkvæmda 1935 vit- anlega minni en ella, sem því nemur. Rétt þykir mér að benda á það alveg sérstaklega í sam- bandi við framlög til verklegi’a fi’amkvæmda, að í frumvarpinu eru sett þau skilyi’ði fyrir fram- lagi til atviixixubóta, að ríkis- stjónxin geti ki’afizt þess að unn- ið verði að framkvæmdum fyrir ríkissjóð sem fx*amlagi ríkisins nemur. Ennfremur er það mikils- verða nýmæli í frumvarpinu að 100.000 kr. af framlagi til at- vinnubóta skuli verja til stofnun- ar nýbýla. Er hér um algerða stefnubreytingu að ræða frá því, sem verið hefir og gengur hún í þá átt, að framlög ríkisins til at- vinnubóta renni til nauðsynlegra framkvæmda ríkissjóðs og til þess að skapa varanlega atvinnu- aukningu, m. a. með fjölgun býla í landinu. Greiðslur 1935 áællaðar 13.7 ukilj. Greiðslur ríkissjóðs á árinu 1935 eru samkvæmt frumvarpinu urn 13,7 milljónir kr. Eru þá meðtaldar afboi-ganir fastra lána, sem nema um 976 þús. kr., en hinsvegar ekki fyrningar. Tel ég upphæðina þannig til samræmis við greiðslur áranna 1931—1933, sem ég hefi gert að umtalsefni, og sökum þess að ég álít að tak- markið hljóti að vera það, að ganga frá fjárlögunum greiðslu- hallalausum. En vel skulu menn gæta þess að í greiðsluhallalaus- um fjái’lögum er gert ráð fyrir nál. 1 milljón króna lækkun á ríkisskuldum. Beri menn heild- argreiðslurnar samkvæmt frum- varpinu samán við fjárlög und- anfarinna ára og yfirstandandi kemur það í ljós, að þær eru hærri samkvæmt því en verið lxefir, liðlega 2 miHjónum króna hærri en á fjárlögum þessa árs. Nú þegar Terið hefir gerð grein fyrir þessai’i 2 milljón króna hækkun. 3/4 (V/> rnillj.) hlutar hennar eru leiðréttingar og ný lögboðin útgjöld, 1/4 hluti (um V% millj.) eru aukin framlög til verklegra framkvæmda að frá- dregnum lækkunum stjórnarinn- ar. Árið 1031 reyndust |þær 18.2 niilj., árið 1032 13,0 milj. og’ árið 1033 u 111 15 milj. Séu greiðslur ríkissjóðs sam- kvæmt fi’umvarpinu hinsvegar bornar saman við greiðslur ríkis- sjóðs samkvæmt landsreikningn- um þau 3 ái~, sem ég hefi drepið á, kemur það í ljós, að greiðsl- urnar samkvæmt frumvarpinu eru lægri en samkvæmt reikning- unum, jafnvel lítið eitt lægri en 1932, en þá voru útboi’ganir rík- issjóðs lægi’i en þær hafa orðið um möi’g ár, fyi’r og síðar. Þann- ig voru greiðslurnar eins og áð- ur er vikið að 1931 um 18,2 millj. 1932 um 13,9 millj. og 1933 urn 15 millj. ki’., en í frumvarpinu fyrir 1935 13,7 millj. kr. Kemur hér enn í Ijós það, sem ég hefi di’epið á fyrr í ræðu minni, að bundin útgjöld hafa yfirleitt ver- ið of lágt áætluð í fjárlögum. Með því að hafa áætlanir sínar lægri gat stjórnin vitanlega lagt fyrir þingið frumvarp, sem sýndi lægri heildarútgjöld en frumvarp það, sem hér liggur fyrir. En stjórnin tók þann kost að áætla bundin útgjöld, sem hún ekki treystist til þess að breyta, svo nærri sanni sem unnt var, til þess að tryggja það sem bezt, að útgjöld ekki færi fram úr áætlun. Við það hækkuðu útgjöldin I frumvai’pinu eins og rakið hefir verið, en jafnframt jukust lík- urnar fyrir því að frumvarpið stæðist í framkvæmd og er slíkt fyrir miklu. Nái þetta frumvarp samþykki Alþingis og takist vel um framkvæmd þess, ættu end- anleg útgjöld ársins 1935 sízt að verða hæi’ri en útgjöld undanfar- inna ára, þótt þau séu hærri samkvæmt frumvarpinu en í fjár- lögum fyrir þessi ár. í þessu sanxbandi tel ég alveg sérstaka ástæðu til þess að benda á, að ef vel á að fara unx afkomu ríkis- sjóðs framvegis verður að hætta því að samþykkja á Alþingi út- gjöld utan fjárlaga, nema alveg óhjákvæmilegt sé enda sé þá jafnhliða séð fyi’ir nýjum tekj- um, til þess að standast þau út- gjöld. Tekfu&ætliinin. Mun ég þá þessu næst víkja að tekjuhlið fruravarpsins. Ég vék áðan að því að undanfai’in ár hefði tekjur ríkissjóðs ekki hrokkið fyrir greiðslunum. Benti ég á í því sambandi, að undan- farin ár, að undanteknu árinu 1932, hefði ríkissjóður þó orðið aðnjótandi meiri tolltekna en ver- ið hefði, ef vöx’ukaup frá útlönd- um hefðu verið miðuð við greiðslugetu landsmanna. Jafn- fi’amt sýndi ég fx~am á hið nána samband, sem er á milli vöi’uvið- skipta við útlönd og tekna ríkis- sjóðsins. Af þessu er ljóst, að þegar stjórnin hlaut að gera sér grein fyrir því, hvaða tekna hún mætti eiga von á á næsta ári af tekjustofnunx ríkissjóðs, varð hún að byrja á því að gera sér grein fyrir horíunum um út- og innflutning vara á árinu 1935. Varð þá fyrst fyrir að slá því föstu, að innflutningur vara hlýt- ur að miðast við það, sem þjóðin getur borgað með andvirði þess hluta ársframleiðslu sinnai’, sem seldur er til útlanda og ekki renn- ur til greiðslna af lánum og aixn- ara óumflýjaixlegra útgjalda. Til lengdar er ekki hægt að halda á- fram að stofna til skulda erlendis vegna ofmikilla vörukaupa. Nú verður ekki sagt, að útlitið með sölu á afurðum okkar á erlendum markaði sé glæsilegt. En undir sölu þeirra er vöruinnflutningur- inn til landsins kominn 0g þar nxeð tekjur ríkissjóðsins að veru- iegu leyti eins og nú er háttað á- lagningu tolla. Þegar hér við bæt- ist svo að innflutningur varal933 og væntanlega í ár verður meiri eix hægt er að greiða með þeim erlenda gjaldeyri, sem væntan- lega verður fyrir hendi, er niður- staða stjói’narinnar sú, að búast verði við því, að innflutningur til landsins verði að vera til muna minni 1935 eix hanxx var 1933 og verður væntanlega í ár, og þýðir það, að búast megi við minni tekjum í ríkissjóð 1935 en verið hafa, að óbreyttum tekjustofn- um. Eru tekjurnar í frumvarp- inu að verulegu leyti áætlaðar með hliðsjón af reynslu ársiixs 1932. Er það álit stjórnarinnai*, að mjög sé óvarlegt að gera ráð fyrir hærri tekjum næsta ár með tilliti til þess, sem að framan er sagt um horfur fyrir inn- og út- flutningi. Skaftalækkanii’. í frumvarpinu eins og það liggur fyrir er reiknað með þeim tekjustofnum, sem ríkissjóður nú hefir, að undanskildum gengis- viðauka á kaffi- og sykurtolli, sem stjórniix leggur til að verði felldur niður. Ekki er heldur reiknað með 40% álagi á tekju- og eignarskatt, sem innheimt var 1933 og yfirleitt er gengið út frá að verði fx’amlengt fyrir yfir- standandi ár, þótt dregizt hafi sökum þess, hve þinghaldið er nú seint á árinu. Tekjurnar eru samkvæmt frumvarpinu áætlaðar kr. 11.950, milj. Til þess að gera sér grein fyrir frumvarpinu og breyting- um þess frá því, sem verið hefir, gr rétt að athuga Kver tekjuáætl-

x

Dagur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.