Dagur - 20.11.1934, Blaðsíða 2
366
DAGSJR
134. tbl.
Útvarpsumræður.
ÍHALDSMENN Á FLÓTTA.
Á föstudagskvöldið var frum-
varp til laga um heimild handa
skipulagsnefnd atvinnuveganna
til að mega krefjast skýrslna af
atvinnurekendum, til umræðu í
neðri deild.
Að tilhlutun og eftir ósk íhalds-
manna var umræðum þessum út-
varpað.
Af hálfu Framsóknarflokksins
tóku til máls Eysteinn Jónsson,
fjármálaráðherra og Bjarni Ás-
geirsson, frá hendi Alþýðuflokks-
ins Haraldur Guðmundsson, at-
vinnumálaráðherra, fyrir hönd í-
haldsins Thor Thors og Garðar
Þorsteinsson. Auk þess tóku til
máls báðir »Bændaflokksmenn-
irnir« í deildinni, þeir Magnús
Torfason og Hannes Jónsson og
ennfremur Ásgeir Ásgeirsson.
Á þenna hátt gafst þúsundum
manna kostur á að kynnast mála-
flutningi og rökum þeirra þing-
flokka, er nú starfa að löggjafar-
málum og viðreisnarstarfi fyrir
þjóðina. Sú kynning getur ekki
orðið íhaldsflokknum eða
»Bændaflokknum« í vil, svo ekki
sé meira sagt.
Ræður íhaldsþingmannanna
voru ekkert annað en freklegustu
gífuryrði og stóryrði um þjóð-
nýtingarhættu, sem þeir hafa
margtuggið á annan tug ára. Með
því að veita skipulagsnefnd um-
rædda heimild, fullyrtu þeir, að
tekið væri fyrir kverkar á öllu
einstaklingsframtaki í landinu,
með heimildinni væri öxin reidd
að rótum trjánna, og má það
satt vera, ef rannsókn leiddi það
í ljós, að einhver tré bæru vonda
ávexti fyrir þjóðina. Að slíkri
hreinsun væri enginn skaði, held-
ur þvert á móti.
Rök fundust engin í ræöum í-
haldsmanna, aðeins staðhæfingar
út í loftið. öll framkoma þeirra
var ekki annað en flötti frá öll-
um qrökstuðningi og skýrum mál-
flutningi. Er ekki annað sýnna,
en að ósk íhaldsmanna um það að
ræðum þeirra yrði útvarpað hafi
verið fram borin í því skyni að
lofa sem flestum að fá vitneskju
um, hvernig þeir höguðu sér á
flótta.
Mjög fjargviðruðust ræðumenn
íhaldsins út af því, að refsing
ætti að leggja við að gefa vísvit-
andi rangar skýrslur. í þeirra
augum á lygin að vei’a friðhelg
í þessu efni.
Magnús Torfason fjasaði nokk-
uð um það, að frv. um heimild-
ina kæmi í bága við 34. gr. stjórn-
arskrárinnar. Var þetta því und-
arlegra, þar sem grein þessi tek-
ur það skýrt fram, að þingdeild
geti veitt nefndum »rétt til að
heimta skýrslur, munnlegar og
bréflegar, bæði af embættismönn-
um og einstökum mönnum«. —
Vegna þess að þingdeild getur að-
eins veitt þetta vald, er áminnst
frv. fram komið.
. Ræður Hannesar Jónssonar
snertu ekkert málefni það, er fyr-
ir lá, en voru eintómar sárinda-
stunur í sambandi við áhrifa- og
gengisleysi »Bændaflokksins«. —
Hann kvaðst vera sammála Mbl.
um það, að Framsóknarmenn
væru svínbeygðir undir ok sósíal-
ista, en rétt á eftir kvartaði hann
yfir því, -að Framsóknarmenn
greiddu atkvæði eins og Sjálf-
stæðismenn!
f sambandi við brigzlyrði
Hannesar og annara íhalds-
manna um ok sósíalista á Fram-
sóknarmönnum, benti Eysteinn
Jónsson á það, að sama daginn
ogfsafold hefði frætt bændur um,
að Framsóknarflokkurinn væri
»lítilf jörleg hjáleiga« sósíalista,
hefði hitt höfuðmálgagn íhalds-
i'Iokksins, sagt Reykvíkingum, að
sósíalistar væru »máttlausir og
úrræðalausir í faðmlögum við
Framsóknarmenn og létu þá ráða
öllu«. Svo aumingjalegan nag-
dýrshátt í blaðamennsku væri
hvergi að finna nema hjá íhalds-
mönnum.
Við þessu þögðu íhaldsmenn.
Þeir Eysteinn Jónsson, Harald-
ur Guðmundsson, Bjarni Ásgeirs-
son og Ásgeir Ásgeirsson sýndu
og sönnuðu í ræðum sínum ráða-
leysi og rökþrot andstæðinganna
og ráku flótta þeirra með ein-
beittni en þó sanngirni eins og
drengilegum sigurvegurum ber
að gera.
Frá Norrœna félasinu.
Síðastliðið vor gerði ég ; Degi
stuttlega grein fyrir tilgangi og
starfsháttum Norræna félagsins.
Vildi ég með því stuðla til þess,
að konur og karlar hér norðan-
lands gerðust meðlimir þess,
einkum með það fyrir augum að
stofnuð yrði hér sérstök félags-
deild. Gæti þá Norðlendingum
gefist kostur á, að taka virkan
þátt í hinum margvíslegu og
merku störfum þessa félags. —
Um þetta leyti gengu í félagið
hér á Akureyri um 40 manns, en
fyrir voru hér í því innan við 10
meðlimir. Af deildarstofnun varð
þó ekki. Jarðskjálftahörmungarn-
ar gengu þá yfir og gáfu almenn-
ingi til sjávar og sveita alvarlegt
efni til athugunar. Annatími árs-
ins gekk í hönd, eftirminnilega
erfiður og óhagstæður. Dró þetta
úr umhugsun manna um ónærtæk
efni, þar sem afkomuáhyggjur,
sem ávallt eru nærtækastar til
umhugsunar, lögðust á flesta erf-
iðar en áður.
En nú er aftur að komast skrið
á málið, og er nú ákveðið að
stofnuð verði deild Norræna fé-
lagsins hér mjög bráðlega.
Til viðbótar því, sem ég í áður-
nefndri grein skýrði frá, vil ég
geta þess, að síðastliðinn vetur
tók Norræna félagið á dagskrá
sína málefni, sem haft getur hina
njestu þýöingu, einkum fyrir oss
Jörðin Hreppsendaá
í ólafsfirði að dýrleika eftir gömlu mati ca. 13 hundr. er til
sölu nú þegar, og laus til ábúðar í næstkomandi fardögum.
Semja ber við eiganda jarðarinnar Ouðjón Jónsson Hreppsendaá
fyrir lok febrúarmán. n. k.
Ólafsfirði 13. nóv. 1934,
Guðjón Iónsson.
Auglýsing.
Kirkjujörðin Fagranes, er laus til ábúðar í næstu fardögum.
Bæjarhús öll nýbyggð. — Sömuleiðis legats-sjóðsjörðin Gloppa.
12. nóv. 1934.
Hreppsstjóri Öxnadalshrepps.
íslendinga, en það er fjárhags- og
verzlunarsamband milli Norður-
landa. Hóf félagið starf sitt um
stórmál þetta þannig, að skipuð
var þriggja manna nefnd, til að
undirbúa málið og voru í nefnd
þeirri utanríkismálafulltrúar 3ja
Norðurlanda. Undirbjó svo nefnd
þessi málið fyrir fulltrúafund fé-
lagsins, sem haldinn var í sumar,
og var það þar tekið til umræðu,
og ákveðið að snúa sér til ríkis-
stjórnanna, með ósk um að þær
tækju málið í sínar hendur. Síðan
hafa utanríkismálaráðherrar
Danmerkur, Noregs og Svíþjóðar
haft fund með sér um málið. —
Hafa þeir í opinberri tilkynningu
látið í ljósi ósk sína um, að kom-
ið yrði á meiri samvinnu í fjár-
og viðskiptamálum Norðurlanda.
Tilgangur með auknu viðskipta-
samstarfi Norðurlanda er í fyrsta
lagi, að auka viðskiptin milli
Norðurlanda innbyrðis, og í öðru
lagi að koma því til leiðar, að
Norðurlönd komi fram, sem ein
heild í viðskiptasamningum við
aðrar þjóðir.
Það væri t. d. ekki óhugsandi,
að við íslendingar gætum fengið
Svía og Finna til að hætta að
senda hingað stóra skipaflota til
síldveiða, gegn því, að við keypt-
um meiri vöru af þeim, enda ætt-
um við þá að geta selt þeim meira
af síld, framleiddri af okkur
sjálfum.
Hin hliðin, að Norðurlönd komi
sameiginlega fram í viðskipta-
samningum við aðrar þjóðir,
myndi þó sennilega vera þýðing-
armeira fyrir ísland. Það er skilj-
anlega meiri styrkur fyrir okkur
íslendinga, að koma fram í heild,
þar sem 15 miljónir manna
standa saman, með mikil auðæfi
að baki sér, heldur en 100 þús-
undir, snauðar af auði og völdum.
Það þýðngarmesta í þessu máli
mundi þó vera, að Norðurlönd
myndu, eftir því sem hagkvæmt
væri, geta skifzt á um að not-
færa sér hinn hagstæða verzlun-
arjöfnuð hvers þeirra, og þannig
haft þau áhrif, að markaðir
rýmkuðu að mun. Skal því til
skýringar bent á sem dæmi, við»
skifti okkar við Spán. Verðmæti
þess, er við flytjum þangað, er
margfalt meira en þess, sem við
getum þaðan flutt. Gerum ráð
fyrir að hagstætt sé fyrir Dan-
mörku að flytja meira frá Spáni
en sem nemur verðmæti þess, er
þangað er flutt frá Danmörku.
Gæti þá- ísland yfirfært sínar
kröfur á Spáni til Danmerkur,
gegn því, að okkar innflutnings-
leyfi til Spánar ykist að sama
skapi. Eins væru hugsanlegar
margar slíkar viðskiptayfirfærsl-
ur á milli Norðurlanda innbyrðis,
sem gætu orðið þeim öllum til
þæginda og aukinna viðskifta út
á við, ef þau kæmu fram sem ein
heild. — Norðurlöndin sameinuð
í slíkt viðskiptasamband, sem hér
um ræðir, mundu við það fá mik-
ið sterkari og betri aðstöðu í
heimsviðskiftunum, og verða litið
á þau sem eitt af stórveldunum,
sem nauðsynlegt yrði að taka
meira tillit til en nú þarf að taka
til hvers einstaks.
Það sem ég hér hefi sagt um
þetta mál, er tekið upp úr skýrslu
Norræna félagsins í Reykjavík,
bagfræðings Guðl. Rósinki’anz, en
hann mætti fyrir hönd íslands á
fulltrúafundi félagsins sl. sumar.
Þó að þetta komi öllum almenn-
ingi við, vil ég þó einkum vekja
athygli kaupsýslumanna og at-
vinnurekenda á þvi, að hvetja þá
til að styrkja þann félagsskap, er
hefir, meðal margra menningar-
og þjóðþrifamála, stórmál sem
þetta á stefnuskrá sinni, og
hefir á að skipa mörgum
voldugum, stórmerkum og stór-
menntuðum áhuga- og áhrifa-
mönnum um öll Norðurlönd,
svo í þessum efnum sem öðrum
þeim málum, sem félagið lætur
sig skipta.
Ég vona að Akureyringar fjöl-
menni á stofnfundinn, sem hald-
inn verður mjög bráðlega, og
auglýstur mun verða í blöðum
bæjarins. — Konur og karlar
af öllum stéttum og úr öll-
um stjórnmálaflokkum eru vel-
komin í félagið.
Sveinn Bjannan.
Ritstjóri Ingimar Eydal.
Prentsmiðja Odds Bjömsscmay.