Dagur - 10.02.1944, Qupperneq 1

XXVII. árg. Akureyri, fimmtudaginn 10. febrúar 1944. 6. tbl.
HJÁLPARSJOÐUR alþjóðasambands samvinnu-
MANNA ÞE6AR ORÐINN UM 100 MILLJÓNIR KRÚNA
26000 KRÓNA GJÖF FRÁ ÍSLENZKUM ’ “ 3
SAMVINNUMÖNNUM VAR FYRSTA
GJÖFIN, SEM ALÞJÓÐASAM-
BANDINU BARST
Hvað líður hátíðahöldum á 100 ára af-
mæli samvinnuhreyfingarinnar
j NÝKOMNU HEFTI af tímariti Alþjóðasambands samvinnu-
manna, er skýrt frá því, að f jársöfnuriin á meginlandinu sé þegar
um 100 milljónir króna og fullvíst sé að hún muni fara yfir það
markmið er henni var upphaflega sett, 135 millj. kr.
Dagur skýrði frá fjársöfnunaráætlunum á sl. vori og sl. sumar
ákvað aðalfundur Sambands ísl. samvinnufélaga, sem haldinn var
að Hólum, að gefa 1000 sterlingspund í hjálparsjóðinn. Segir í
tímaritsgreininni, sem lrér er vitnað í, að þetta hafi verið fyrsta
gjöfin, sem Alþjóðasambandinu barst erlendis frá.
ANNALL
DAGS
—|
Lárus Thorarensen fyrrum
kaupmaður hér í bæ á áttræðis-
afmæli í dag. Hann hefir átt
heima á Akureyri, síðan hann
var kornungur, og kann því frá
mörgu að segja af bæjarlífinu
hér frá gamalli tíð. Er í senn
ánægjulegt og fróðlegt að eiga
tal við hann um slík efni, því
hann er greindur og greinagóð-
ur maður. Lárus hefir gegnt
margvíslegum störfum í bænum
og tekið mikinn þátt í félags- og
bæjarlífinu. Hann var í bæjar-
stjórn eitt kjörtímabil og um eitt
skeið í niðurjöínunamefnd. Þá
hefir hann gegnt ýmsum safnað-
arstörfum um tugi ára. Hann
gekk í stúkuna ísafold í ársbyrj-
un 1891 og hefir verið í henni
óslitið síðan og gegnt þar æðstu
trúnaðarstörfum. Hefir því Góð-
templarareglan notið starfs-
krafta hans nokkm lengur en
hálfa öld.
Árið 1914 kvæntist Láms
Bimu Bjömsdóttur, en missti
hana eftir skamma sambúð. Varð
þeim einnar dóttur auðið, sem
heitin er eftir móður sinni óg er
búsett í Reykjavík.
Láms Thorarensen en enn
furðu em eftir aldri.
★
Kvenfélagið „Hvöt“ á Árskógs-
strönd hefir nýlega safnað til
Noregssöfnunarinnar 1085.00 kr.
í peningum og um 100 gjöfum
þar að auki, sem em föt á böm
og fullorðna og í það minnsta
1000 króna virði. Þetta hvort
tveggja hefir verið sent til
Noregs-söfnunarnefndarinnar í
Reykjavík.
★
Landsskjálfta varð vart hér og
í Húsavík sl. föstudag síðdegis.
Kom hér einn snarpur kippur.
Á sunnudag síðdegis varð enn
vart við hræringu, en tæplega
var hún eins snörp og sú fyrri.
★
í framlialdi af fregn í síðasta
blaði um flokksþing Framsókn-
arraanna í Reykjavík í apríl n.k.,
þá hefir nú verið ákveðið, að það
hefjist 12. apríl.
★
Fyrir áramótin var birt frétt
hér í blaðinu um peningahvarf
af skrifpúlti í afgreiðslusal
Landsbankans hér. í orðsend"
ingu frá herstjóminni er þess
getið að amerískur hermaður
hafi játað á sig verknaðinn. Hef-
ir hann nú verið dæmdur í 2ja
ára betrunarhús og brottrekstur
úr hemum með vansæmd. Eig-
andi peningaveskisins var Egg-
prt Davíðsson á Möðruvöllum.
Iðnaðarm.fél. Akureyrar
hélt ársliátíð sína að Hótel Norð-
urland sl. laugardagskvöld. —
Margar ræður voru haldnar und-
ir borðum, „Smára-kvartettinn“
söng og að lokum var stiginn
dans langt fram eftir nóttu. Hátt
á 3ja hundrað manns sat hó:
þetta og fór það hið bczta fram,
Þessi lönd hafa hafizt handa
um söfnun, þótt ennþá liggi eng-
ar tölur fyrir um árangur:
Argentína, Bandaríkin, Colum-
bía, Sviss, Svíþjóð og Kanada.
Af þessu má ráða að söfnunin
muni fara langt yfir það mark-
mið er henni var sett, segir enn-
fremur í tímaritinu, og er það
vissulega gleðiefni. Þá er greint
frá því í nýkomnum, enskum
blöðum, að undirbúningur und-
ir hátíðahöld brezkra samvinnu-
manna á 100 ára afmæli hreyf-
ingarinnar, fari fram þrátt fyrir
styrjöldina. — Aðalhátíðahöldin
verða í Rochdale og er þess
vænzt, að fulltrúar mæti þar frá
flestum samvinnuhreyfingum
heims.
Það ef nú orðið nokkuð síðan,
að vakið var máls á því hér í
blaðinu, að ekki mætti láta
þetta merkisafmæli líða svo, að
íslenzkir samvinnumenn minnt-
ust þess ekki á veglegan og
virðulegan hátt. Var stungið
upþ á því, að valinn yrði sam-
vinnudagur á næsta sumri og í
svo tæka tíð, að einstök félög
hefðu nægan tíma til undirbún-
ings og ætti samband kaupfélag-
Leikfélag Akureyrar
minnist sextugsafmælis
frú Svövu Jónsdóttur
Leikfélag Akureyrar efnir til
hátíðakvölds í Samkomuhúsi
bæjarins næstk. sunnudagskvöld
í tilefni af sextugsafmæli frú
Svöv ujónsdóttur, leikkonu. Til
skemmtunar verður: Erindi og
leikþættir. Hljómsveit leikur
milli skemmtiatriðanna. Ágóði
af skemmtun þessari rennur
óskiptur til frúarinnar.
anna að hafa forgöngu um þetta
og aðstoða og leiðbeina við und-
irbúning. Ennþá hefir ekki kom-
izt nein hreyfing á málið, svo að
blaðinu sé kunnugt. Aðalfundir
kaupfélaganna víðsvegar um
land fara nú í hönd. Þar ætti
þetta mál að vera til um ræðu og
'ákvörðunar. Sambandsfundur er
venjulega ekki haldinn fyrr en
komið er fram á sumar og þá er
orðið of seint að taka ákvarðan-
ir. Er þess því að vænta, að Sam-
bandið hefjist handa og að menn
komi sér saman um tillögur um
dagsval, áður en aðalfundir
kaupfélaganna eru yfirleitt um
garð gengnir, því að óneitanlega
er það skemmtilegast, að valinn
sé einn allsherjar minningardag
ur (afmælisdagurinn sjálfur er í
desember og kemur því vart til
srreina að minnast afmælisins
O
með útihátíðum á þeim degi).
Samvinnumenn sýna hugsjónum
sínum litla rækt og framtíð
stefnunnar lítið traust, ef þeir
láta þennan minningadag verða
hversdagslegan. —
Trésmiðafélag Akureyrar
minntist 40 ára starfsafmælis
síns með fjölmennu og veglegu
hófi, er haldið var sl. laugardag
í Samkomuhúsi bæjarins. Ræður
voru haldnar undir borðum,
saga félagsins rakin í stórum
dráttum, „Smára-kvartettinn“
söng, leikþáttur var sýndur og
að lokum stiginn dans fram á
nótt. — Trésmiðafélag Akureyr-
ar var stofnað árið 1904 og var
Guðbjöm Bjömsson einn aðal-
'ivatamaður þeirrar félagsstofn-
unar. Var hann heiðursgestur fé-
lagsins á samsæti þcssu.
Fundur „lögskilnaðar-
manna“ á Akureyri
.Fundur lögskilnaðarmanna á
Akureyri, haldinn í Skjaldborg,
mánudaginn 7. febrúar 1944,
ályktar:
1. Að skora á rjkisstjórnina og
Alþingi að hvika ekki frá ákvæð-
um dansk-íslenzkra sambands-
laga um aðferðina við afnám
þeirra.
2. Að eigi sé heppilegt né
sæmilegt, eins og á stendur, að
ganga að fullu frá lýðveldis-
stofnun. Fundurinn telur nauð-
synlegt, að viðræður fari fram
við konung íslands, áður en mál-
um er ráðið til lykta.
3. Að tjá ríkisstjóra þakkir fyr-1
ir tillögu hans um þjóðfund um
lýðveldismálið og fyrir tilraun
hans til málamiðlunar milli
flokkanna í því, með því að eigi
sé ólíklegt, að þjóðfundur gæti
rætt málið og íhugað með meiri
ró en nú er títt í opinberum mál-
um.
4. Að skora á ríkisstjórnina að
gefa nú þegar út í bókarformi
öll þau skjöl og skilríki, er varða
þessi mál, og þá sérstaklega allar
orðsendingar er farið hafa milli
íslenzku ríkisstjómarinnar ann-
ars vegar og erlendra ríkisstjórna
hins vegar, svo að alþjóð gefist
kostur á að kynna sér allar stað-
reyndir, áður en gengið yrði til
atkvæðagreiðslu. Fundurinn lít-
ur svo á, að það stappi nærri
móðgun við hugsandi menn að
ætla þeim að greiða atkvæði um
mál, nema þeir þekki gögn þess
og allar aðstæður.
þAÐ ER nú kunnugt orðið, að
norska skáldið og frelsishetj-
an Nordahl Grieg hefir farizt
snemma í desembermánuði sl.
(ekki á gamalárskvöld, eins og
sum blöð hafa sagt), er hann tók
sem fréttamaður þátt í einni
liinna stórkostlegu loftárása
Bandamanna á Berlínarborg.
Kom flugvél hans ekki aftur úr
þeim Ieiðangri, og var lengi vel
ekki kunnugt um afdrif hennar
og jreirra, er þar voru innan-
borðs. En nú er fullvíst talið, að
jreir hafi farizt.
^Nordahl Grieg var eitthvert
allra frægasta og vinsælasta skáld
Noregs á síðari árum, og var
hann þó enn ungur maður, er
hann fórst. (Fæddur árið 1902).
Iæikrit hans, ljóð og sögur
l
5. Að æskja þess, að fram fari
útvarpsumræður um sambands-
og lýðveldismálið milli lögskiln-
aðarmanna og hraðskilnaðar-
manna, þar eð útvarpið hefir til
þessa einungis flutt einhliða
áróður um málið.
Fundarstjóri var Þorsteinn
Stefánsson, bæjargjaldkeri. —
Málshefjandi: Sigurður Guð-
mundsson, skólameistari. Fund-
arritari: Halldór Halldórsson,
menntaskólakennari.
Aðrir ræðumenn voru: Snoni
Sigfússon, skólastjóri, Dr. Krist-
inn Guðmundsson, Þorsteinn
Stefánsson, bæjargjaldkeri, Pét-
ur Ólafsson, Halldór Friðjóns-
son, Erlingur Friðjónsson.
Athugasemd
útgáfustjóraar
Útgáfustjóm blaðsins vill í
sambandi við birtingu ofan-
greindra fundarályktana taka
fram, að hún er algerlega ósam-
mála efni og anda þeirra, þó að
hún hafi, vegna eindreginna til-
mæla nokkuiTa fundarmanna,
ekki viljað synja þeim rúms í
blaðinu. Verða tjllögur þessar
og afstaða þeirra manna, er kalla
sig „lögskilnaðarmenn“, teknar
til meðferðar í næsta blaði.
Akureyri 9. febr 1944.
1 útgáfustjórn Dags.
Jakob Frímannsson.
Þorsteinn M. Jónsson.
Hólmgeir Þorsteinsson.
Elías Tómasson.
Guðm. Guðlaugsson.
höfðu aflað honum mikillar og
verðskuldaðrar frægðar. En það
var þó fyrst eftir innrás Þjóð-
verja í Noreg, að hann varð eins
konar átrúnaðargoð þjóðar sinn-
ar og af öllum talinn í frémstu
röð vöskustu forvígismanna
hennar og andlegra leiðtoga á
stund neyðar og hættu. Styrjald-
arkvæði hans, svo sem „17. maí
1940“ o. fl., hófu hann tvímæla-
laust í flokk frægustu þjóðskálda
Noregs, fvrr og síðar. Og sjálfur
barðist hann með vopn í hönd
gegn innrásarliðinu, meðan
nokkurri slíkri vörn varð við
komið, en eftir það komst hann
úr landi — til Englands — og hélt
þar ótrauður áfram baráttu
sinni og lagði loks líf sitt í söl-
(Framhald á 8. síðu.
NORDAHL GRIEG LÁTINN