Dagur - 04.05.1944, Síða 1

Þýzk fiugvél
yfir Akureyri
í tilkynningu frá Amerísku |
herstjórninni hér segir: Hættu-
merki var gefið á Akureyri sl.
föstudag. Ókunn fjandmanna-
flugvél flaug yfir bæinn, en
varpaði ekki sprengjum. Skotið
var á vélina úr varnarbyssum
hersins.
14 sýningar á
»Gullna hliðinu«
við ágæta aðsókn.
Frk. Arndís Bjömsdóttir á för-
um héðan. Frk. Freyja Antons-
dóttir tekur við hlutverki
hennar.
Leikfélag Akureyrar hefir
haft 14 sýningar á „Gullna hlið-
inu“ eftir Davíð Stefánsson frá
Fagraskógi að undanförnu. —
Hefir aðsókn verið með ágæt-
um. -— Frk. Arndís Björnsdótt-
ir, sem leikið hefir aðalhlutverk-
ið, sem gestur Leikfélagsins, er
nú á förum héðan, — því að
eins og fyrr er frágreint hér í
blaðinu var ákveðið að hún
dveldi hér til þessara mánaða-
móta. Treysti hún sér ekki að
vera hér lengur sökum aðkall-
andi starfa heima fyrir, í Rvík.
Er því heimsókn ungfrú Arndís-
ar hér lokið að sinni og munu
hlýjar kveðjur og þakkir leik-
hússgesta fylgja henni héðan.
Frk. Freyja Antonsdóttir tekur
við hlutverki því, er frk. Amdís
hefir haft með höndum. Æfði
hún hlutverkið með Leikfél. í
vetur og gat sér hið þezta orð.
„Gullna hliðið verður næst
sýnt næstk. laugardags- og
sunnudagskvöld.
H úsmæðraskólanum
á Laugalandi
var sagt u'pp fyrsta sumardag,
að aflokinni guðsþjónustugerð
er sóknarpresturinn flutti í skól-
anum. 32 námsmeyjar vom út-
skrifaðar. Forstöðukonan, frk.
Svanhvít Friðriksdóttir, gat þess
í ræðu, er hún flutti til nem-
enda við skólauppsögnina, að
heilsufar hefði verið ágætt í
skólanum yfir veturinn og
ástundun og vinnuafköst nem-
enda í bezta lagi. Fæðiskostnað-
ur hafði numið kr. 5.64 á dag.
Námsmeyjar gáfu við brottför
sína rúmar 700 kr. í píanósjóð
skólans. Hæsta aðaleinkunn
hlutu: Oddný Ólafsdóttir, Ak-
ureyri og Gerður Kristinsdóttir
frá Möðrufelli, báðar 9.07.
Skólinn er þegar fullskipaður
fyrir næsta vetur.
Kantötukór Akuteyrar heldur fyrsta
samsöng sinn í Nýja-Bíó n.k. sunnu-
dag kl. 3 e. h. — Söngskráin er fjöl-
breytt. Kórsöngur, einsöngur og tví-
söngur.
XXVII. árg. Akureyri, fimmtudaginn 4. maí 1944 18. tbl.
Aukin garðrækt og
fegurri skruðgarðar
Rafmagnshituð gróðurhús, þar sem ekki fæst heitt vatn.
Samtal við EDVALD B. MALMQUIST, garðyrkjuráðunaut um
garðræktina á þessu sumri og framtíðarhorfur í þeim málum.
Það hefir orðið að samkomulagi mifli Búnaðarsambands Evja-
fjarðar og Bæjarstjórnar Akureyrar, að búnaðarráðunautur Sam-
bandsins Edvald B. Malmquist, annaðist garðyrkjuráðunautsstöií
fyi'ir bæinn þrjá mánuðj ársins. Er þetta í fyrsta skipti, sem Akur-
eyiingar hafa átt völ á leiðbeiningum slíks ráðunauts, enda þótt
margir hafi notið ágætra leiðbeininga hjá Ræktiinarfélagi Norð-
urlands, Jóni Rögnvaldssyni garðyrkjumanni o. fl. — Ráðunaut-
urinn verður til viðtals fyrst um sinn að Evrarvegi 14 alla virka
daga milli kl. 1 og 2. Geta menn leitað ráða hjá honum um allt er
viðkemur skipulagi húsalóða, skrúðgarða, svo og um matjurta-
garða og annáð er þeir er garðrækt stunda, kunna að hafa á hjarta.
„Dagur“ kom að máli við Edvald Malmquist fyrir skemmstu
og ræddi við hann um garðræktina hér um slóðir og framtíðar-
horfur í þeim málum. — Fómst honurn orð á þessa leið m. a.:
Þó takmarkið sé fyrir hverju
heimili að koma sér upp falleg-
um skrúðgarði með litfögrum
plöntum og háum trjám, — þá
er það í rauninni ekki það, sem
telst fyrsta og grundvallaratrið-
ið í skrúðgarðaræktinni, heldur
hitt, að hirða og skipuleggja á
húslóðunum, sem haganlegast,
þannig, að garðurinn í framtíð-
inni njóti sín, bæði fyrir þá er í
húsinu eru og vegfarendur.
Það ríður því mikið á að
vanda til undirbúnings starfsins.
Undantekningarlítið þarf að
bæta jarðveginn áður heldur en
plantað er á lóðina til fram-
búðar.
Hinir eldri garðar bera þess
gleggst vitni, að framtíðarstíll
og skipulagning hefir í flestum
tilfellum gleymst og þess vegna
fá garðarnir aldrei sitt raun-
verulega gildi.
Vitanlega er ekki hægt að
gefa algildar reglur um tilhögun
og skipulagningu skrúðgarða,
því að í flestum tilfellum eru
allar aðstæður það breytilegar.
En hver sá, er skipuleggur hús-
lóð sína og ætlar sér að koma
upp skrúðgarði á henni, verður
að muna: Að garðurinn er
hvíldar- og skemmtistaðurheim-
ilisfólksins. í garðinum þarf því
að vera smá leikvöllur fyrir
börnin. Skjólgóður staður, svo
þreyttir geti hvílst og farið í sól-
bað. Að húsmóðirin geti látið
fólkið matast úti til hátíðis-
brigða, án þess að þurfa að bera
matinn langar leiðir. Þá þarf að
ætla rúm fyrir flaggstöngina,
því að íslenzka fánann má ekki
vanta hér eftir við íslenzku
heimilin. Og umíram allt þarf
að hafa hugfast, að betra er að
hafa engan garð en ilía hirtan
garð.
ERFIÐLEIKAR VEGNA
ÓFRIÐARINS.
Við garðræktina, sem í öðru.
hefir stríðið haft sín áhrif. Við
höfum misst öll viðskipti og
fræðslusambönd frá Norður-
löndum. En sem gefur að skilja
hæfir betur við okkar staðhætt
fræ og plöntur t. d. frá Norður-
Noregi en Englandi eða Ame-
ríku. Er því tæpast von til, að
nú sé hægt að fá mikið úrval af
sumarblómum, þ. e. a. s. það
harðgerðum, að þau dafni hér
vel. Og er í flestum tilfellum
nauðsynlegt að rækta þau fyrst
í gróðurreitum en planta síðan
út í garðinn, þegar líður á sum-
arið.
Smekklegt og ódýrt griðing-
arefni hefir og verið erfitt að fá
síðan í byrjun ófriðarins, og
hamlar það mikið skrúðgarða-
ræktuninni.
Nú sem stendur verður ódýr-
ast, miðað við endingu, að
steypa girðingu í kringum lóðir,
enda fer bezt á þvj, þegar um
steinhús er að ræða. Af stein-
steyptum girðingum verður
lengdar metrinn, miðað við
girðingu 110 cm. háa, ef undir-
staða er sæmileg, um 5—10 kr.
FRAMTÍÐARHORFUR.
Við verðum' að sætta okkur
við, að land okkar liggur norð-
arlega á hnettinum, en auk þess
verður mun óhagstæðara með
ræktunina, að hér er reglulegt
úthafsloftslag, sem gerir það að
verkum, að við fáum ekki notið
eins mikils sumarshita og þar,
sem er meira meginlandslofslag,
FRANK KNOX
flotamálaráðherrra Bandaríkjanna
síðan 1940, lézt í sl. viku. Hann átti
mikinn þátt í eflingu flotans íyrir
Pearl Harbor-árásina og endurbygQ-
infju hans og hina stórfenglegu aukn-
ingu eftir 7. desember 1941.
þó á sömu breiddargráðu sé. Af
þessari ástæðu m. a. verður enn
meiri nauðsyn á því, að taka
nútímatæknina til eflingar
ræktuninni í heild og vernda
hana móti hinni köldu og óstöð-
ugu veðráttu. Fyrir utan heita
vatnið í jörðinni, sem Reykvík-
ingar, og reyndar allir íslend-
ingar, gera sér bjartar framtíð-
arvonir með á þessu sviði, eig-
um við annan aflgjafa, fossana,
sem mun tryggja þróun garð-
ræktarinnar, ekki sízt á þeim
stöðum, er lítið er um heitt vatn
í jörðu.
Rafmagnið má nota bæði til
upphitunar gróðurhúsa og
vermireita og jafnvel enn
heppilegra til upphitunar gróð-
urreita.
í Noregi var t. d. árið 1940
um 35—40% af gróðurreitum
landsins hitaðir með rafmagni.
Hinn hlutinn með heitu vatni
eða áburðargerjun. Verður það
að teljast mikil rafmagnsnotkun
með tilliti til þess, að það eru
aðeins 20 ár síðan fyrst var
byrjað á tilraunum með þetta.
Hvert heimili þarf nauðsyn-
lega að hafa smá gróðurreit, ef
það vill ala sjálft upp blóm og
trjáplöntur til heimilisþarfa. —
Verður því vonandi ekki langt
að bíða, að bæjarbúar hér fái
ódýrt næturrafmagn til upphit-
unar gróðurreita, en það er
nægilegt í flestum tilfellum, þar
eð hitinn helzt lengi í jörðinni.
þó straumur sé tekinn af reitn-
um.
Nú hefir flutzt á markaðinn
frá Ameríku svokallað sólgler
eða sóldúkur, sem er mun ódýr-
, ara en venjulegt rúðugler, auk
þess óbrjótanlegt og hæfir því
sérstaklega vel yfir gróðurreitit.
Skoða^bæ og
byggð í fögru
veðri
J^ELAND B. MORRIS, sendi-
hena Bandaríkjanna á Is-
landi og frú hans, Alexei
Krassilnikov, sendiherra Sovét-
ríkjanna, August Esmarch, sendi-
hena Noregs og frú hans, frú
Fr. le Sage de Fontenay, kona
sendiherra Dana og sonur henn-
ar, Tourtellott, Iiershöfðingi
flugliðs Bandaríkjanna, Vil-
hjálmur Þór utanríkisráðhejra
og fni hans komu hingað til
bæjarins í gær loftleiðis, í stutta
heimsókn og halda til Reykja-
víkur í dag. 'Skoðuðu gestirnir
bæinn og nágrennið í gær og í
dag. Veður var mjög fagurt við
hingaðkomuna, svo að ekki varð
á betra kosið. Erindi gestanna
hingað mun einkum hafa verið
að skoða landið í góðviðrinu, en
sendiherra Bandaríkjanna, Le-
land B. Mon is, er nú á förum af
landi burt.
„Dagur“ býður þessa ágætu
gesti alla velkomna norður
hingað.
Þó er að gæta að því, að í
verzlunum hér hefir aðallega
komið tegund af sóldúk er nefn-
ist Glass-o-Net, sem er léleg
gerð og endingarlítil. Þessi gerð
er með grænum möskvum.
Screen-Glass, sem er allra
bezta gerðin, hefir aftur á móti
ekki sézt hér í verzlunum. Wyr-
O-Glass er næst sterkasta teg-
und af sólgleri og hefir fengist
hér eitthvað lítilsháttar.
Auk þeirra kosta við sóldúk,
er þegar hafa verið nefndir, þá
hleypur sólgler í gegn hinum út-
fjólubláu sólargeislum, er því
afar heppilegt í sólskýli og
glugga í gripahúsum, t. d.
hænsnahúsum.
Þá er sólgler mikið léttara ög
handhægara efni en venjulegt
rúðugler, sem er mikill kostur,
ekki sízt, við garðræktina.
Eitt af tilfinnanlegum vanda-
málum garðræktarinnar hér er
nú kálmaðkurinn, sem hefir
herjað á flest okkar grænmeti
til stórtjóns. Af þeim þrem mót-
varnarlyfjum, sem reynd hafa
verið við tilraunastöðina hér
hefir sublimat gefist bezt.
Á meðan ekki er hægt að fá
nógu handhægt og ódýrt mót
eitur við kálflugulirfuna, ættu
menn að rækta meira af gulræt-
um og grænkáli, en það eru
hvort tveggja f jörefnis- og bæti-
efnaríkar plöntur. Kálmaðkur-
inn herjar lítið -á grænkál og
ekkert á gulrætur.